Sicherheitsdienst: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Tworzę Szablon:Cytuj |
|||
Linia 1:
[[Plik:SDInsig.png|thumb|upright|Haftowany romb
'''Sicherheitsdienst des Reichsführers
== Początki ==
[[Plik:SDJacke.jpg|thumb
[[Plik:Bundesarchiv Bild 101I-380-0069-37, Polen, Verhaftung von Juden, SD-Männer.jpg|thumb|Od lewej: [[Oberscharführer]] SD, [[Rottenführer]] [[Allgemeine SS]], [[Untersturmführer]] [[Waffen-SS]] i Oberscharführer SD w akcji, Polska, wrzesień 1939 roku]]
[[Plik:Bundesarchiv Bild 146-1971-067-07, Sicherheitsdienst in Polen, Razzia.jpg|thumb|Sicherheitsdienst podczas [[Łapanka|łapanki]] w Polsce, ok. 1940 roku]]
Linia 10:
Gdy na początku lat trzydziestych ruch [[narodowy socjalizm|narodowosocjalistyczny]] w Niemczech przybierał na sile, wzrastało jego zapotrzebowanie na informacje o przeciwnikach politycznych (zarówno na terenie [[Niemcy|Niemiec]], jak i za granicą). Utworzona w 1931 r. wewnątrz partii narodowosocjalistycznej [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] służba bezpieczeństwa operowała początkowo pod kryptonimem '''IC''', natomiast w sierpniu tego samego roku powstał '''Wydział IC''', który następnie przekształcony został w Służbę Bezpieczeństwa (''Sicherheitsdienst'', w skrócie SD). Organizatorem, a od 1932 r. szefem SD był [[Reinhard Heydrich]], który rozszerzał stopniowo zakres działalności informacyjno-wywiadowczej.
Pierwotnie zadaniem SD było oczyszczanie NSDAP z elementów wrogich nazizmowi i przeciwdziałanie ich dalszej penetracji wśród nazistów. Następnie SD zajęła się również inwigilacją organizacji społecznych i partii politycznych działających na terenie całego kraju. Heydrich dążył do powiększania zakresu kompetencji SD, aby po przejęciu przez nazistów władzy stała się kierowniczym rdzeniem [[Policja polityczna|policji politycznej]] w przyszłym [[Totalitaryzm|państwie totalitarnym]]<ref>[[Karol Grünberg]] ''SS Gwardia Hitlera'', wydanie 1994, s.
Kolejnym krokiem było mianowanie Heydricha szefem Policji Bezpieczeństwa ([[Sicherheitspolizei|Sipo]]) – w ten sposób pod kontrolą SD znalazła się policja państwowa (w tym policja polityczna [[Gestapo]] oraz policja kryminalna [[Kriminalpolizei|Kripo]]). Sytuacja ta spowodowała konflikty kompetencyjne pomiędzy SD a [[Abwehra|Abwehrą]] (wywiadem wojskowym). W 1939 r. SD została włączona do Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy – [[Reichssicherheitshauptamt]] (RSHA), na czele którego stanął R. Heydrich.
Linia 19:
* Departament III – badania światopoglądowe.
Sicherheitsdienst na drodze działań szpiegowskich miała bardzo skromne początki i działała jako jedna z pobocznych organizacji wymyślonych przez [[Heinrich Himmler|Heinricha Himmlera]]. Mimo to dzięki poparciu Hitlera szeregi i struktura SD w latach trzydziestych uległy znacznemu rozbudowaniu, zatrudniając 3000 [[funkcjonariusz publiczny|funkcjonariuszy]] i być może nawet ok. 100 tys. [[OZI|informatorów]]. SD przyjmowała w swoje szeregi zarówno ludzi o ponadprzeciętnej inteligencji, jak i zwykłych brutali. Podobnie jak Gestapo, SD prowadziła infiltrację na szeroką skalę w oparciu o przepisy, które powierzały jej ochronę nazistowskiego państwa, a nawet łamiąc prawo (posuwała się
== II wojna światowa ==
Linia 26:
Jednym z głównych zadań organizacji było zwalczanie [[ruch oporu|ruchu oporu]]. Sicherheitsdienst, z dyspozycji Hitlera wydanej w grudniu 1941 r. i rozkazu [[Oberkommando der Wehrmacht|OKW]], prowadziła m.in. akcję [[Nacht und Nebel]] („noc i mgła”), polegającą na aresztowaniach i potajemnych wywózkach w nieznane uczestników ruchu oporu z krajów okupowanych: tysiące ludzi znikało bez jakichkolwiek śladów, czyli jak mówi kryptonim akcji: „rozpływali się w mgle”. Funkcjonariusze SD brali także udział w operacjach masowej eksterminacji ludności [[Żydzi|żydowskiej]] w Polsce i ZSRR oraz inteligencji polskiej i innych ofiar, dowodząc oddziałami [[Einsatzgruppen]] (formowanych z różnych niemieckich formacji bezpieczeństwa, lecz zwykle kierowanych przez oficerów SD), które w latach 1941–1943 zgładziły ponad 1,5 mln. ludzi<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Rhodes |imię = Richard|autor link= Richard Rhodes|tytuł = Mistrzowie śmierci. Einsatzgruppen|wydawca = Bellona |miejsce = Warszawa |rok = 2008 |isbn = 978-83-11-11322-0}}</ref>.
W lutym 1944 r. Sicherheitsdienst przejęła także kierownictwo nad [[Abwehr]]ą, wywiadem i kontrwywiadem wojskowym do tamtej pory niezależnym od SS. Po zamachu w 1942 r., w wyniku którego zginął Heydrich ([[Operacja Anthropoid]]), kierownictwo nad SD przejął w styczniu 1943 r. [[Ernst Kaltenbrunner]] i sprawował je do końca wojny.
[[Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze]] uznał SD za organizację zbrodniczą.
Linia 46:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj|autor = Matthias Bath |tytuł = Der SD in Dänemark 1940-1945. Heydrichs Elite und der
* Norman Polmar, Thomas B. Allen: Księga szpiegów. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo MAGNUM sp. z o.o., 2000. {{ISBN|83-85852-27-1}}.
* [http://www.zukunft-braucht-erinnerung.de/sicherheitsdienst-sd-des-reichsfuehrers-ss/ Sicherheitsdienst (SD) des Reichsführers SS – Joachim Lerchenmueller na stronie ''Zukunft braucht Erinnerung''] (niem.)
| |||