Wikipedia

Działy Grabowieckie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne techniczne, WP:SK+ToS+mSK
usunięty zdublowany tekst
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2012-02}}
{{Region infobox
|nazwa = Działy Grabowieckie
|obrazek =
|opis_obrazka =
|mapa = 343.18 Działy Grabowieckie.png
|megaregion = [[Pozaalpejska Europa Środkowa]]
|prowincja = [[Wyżyny Polskie]]
|podprowincja = [[Wyżyna Lubelsko-Lwowska]]
|makroregion = [[Wyżyna Lubelska]]
|mezoregion = Działy Grabowieckie
|mikroregion =
|jednostki ='''[[Polska]]'''<br />– [[województwo lubelskie|woj. lubelskie]]
}}
'''Działy Grabowieckie''' ([[Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski#34 WYŻYNY POLSKIE|343.18]]) – najwyższa część [[Wyżyna Lubelska|Wyżyny Lubelskiej]], od 190 do 311 m n.p.m. Teren z głębokimi [[Jar (geografia)|jarami]] i [[dolina]]mi oraz ogromnymi terenami bagiennymi i źródliskowymi. Ziemie bardzo dobre, bogata i urozmaicona roślinność. Masywne wzniesienia ,które bardziej przypominają [[Roztocze (kraina)|Roztocze]] niż na północy niskie [[Pagóry Chełmskie]].
 
Główne miejscowości to: [[Grabowiec (powiat zamojski)|Grabowiec]], pomniejsze to zaś [[Skierbieszów]]. Główne [[Rzeka|rzeki]] to [[dopływ]]y [[Wieprz (rzeka)|Wieprza]] – [[Wolica (dopływ Wieprza)|Wolica]] i [[Wojsławka]]. Działy Grabowieckie to teren przenikania kultur. Spotkać można [[Świątynia|świątynie]] i [[cmentarz]]e – zarówno [[Katolicyzm|katolickie]] jak i [[Prawosławie|prawosławne]]. Ślady pacyfikacji z czasów [[II wojna światowa|II wojny światowej]], gdy większość mieszkańców Niemcy wywieźli, osadzając w ich miejsce niemieckich kolonistów z Rumunii i Jugosławii.
 
Na Działach położony jest [[Skierbieszowski Park Krajobrazowy]]. Teren polno-leśny. [[Las]]y przeważnie liściaste – [[buk]], [[grab]], [[Klon jawor|jawor]]. Park obejmuje całą [[Skierbieszów (gmina)|gminę Skierbieszów]] i częściowo gminy: [[Grabowiec (gmina)|Grabowiec]], [[Stary Zamość (gmina)|Stary Zamość]], [[Sitno (gmina)|Sitno]], [[Izbica (gmina)|Izbica]], [[Miączyn (gmina)|Miączyn]], [[Kraśniczyn (gmina)|Kraśniczyn]] i [[Krasnystaw (gmina wiejska)|Krasnystaw]]. Park utworzono w 1995 roku, pow. 35 488 ha + otulina 13 079 ha.
 
=== Charakterystyka Wyżyn ===
Działy Grabowieckie to najwyższa część Wyżyny Lubelskiej i nie licząc Roztocza to najwyższy szczyt na całej Wyżynie Lubelskiej znajduje się w okolicach Dębowca w Powiecie Zamojskim, Gminie Skierbieszów i wynosi ok 313,7m. Oprócz tego wzniesienia na północ od Miejscowości Udrycze znajduje się Las Pańska Dolina na którym rozciąga się pasmo wzniesień od ok 290m do 310m głównie na terenie [[Gmina Stary Zamość|Gmin Stary Zamość]] i [[Skierbieszów (gmina)|Gminie Skierbieszów]]. Na terenie [[Grabowiec (gmina)|Gminy Grabowiec]] występują liczne wzniesienia które wynoszą ok. od 290 do 311m ,a [[Góra Grabowiec]] wynosi ok. 312,2m i jest to najwyższe wzniesienie na terenie Gminy Grabowiec i drugie po szczycie Dębowiec. W [[Sitno (gmina)|Gminie Sitno]] na północ od bagiennej Doliny [[Czarny Potok(dopływ Łabuńki)|Czarnego Potoku]] nieopodal [[Droga Wojewódzką nr 843|Drogi Wojewódzkiej nr 843]] w miejscowości [[Kornelówka (Powiat Zamojski)|Kornelówka]] jest wieża widokowa która znajduje się na wysokości od 290m do 300m. Natomiast w [[Gmina Kraśniczyn|Gminie Kraśniczyn]] wysokości wynoszą od ok. 270m do 290m i także jak w poprzednich gminach występują jary i doliny.
 
=== Charakterystyka rzek i obszarów bagiennych ===
Działy Grabowieckie to także teren licznych rzek oraz ogromnych obszarów bagiennych. Rzeką główną tego regionu jest długa [[Wolica (dopływ Wieprza)|Wolica]]
z licznymi dopływami takimi jak np. [[Pawłowa (dopływ Wolicy)|Pawłowa]]
,[[Marianka (dopływ Wolicy)|Marianka]] i najdłuższy z nich to [[Kalinówka (dopływ Wolicy)|Kalinówka]], która przepływa przez [[Grabowiec (powiat zamojski)|Grabowiec]]. Wolica tworzy wyraźną dolinę szczególnie w okolicy Skierbieszowa przez który przepływa i wielki obszar bagienny z mokradłami, trzęsawiskami, starorzeczami i także sztucznie stworzonymi stawami. Kalinówka płynie dalej na wschód przez Grabowiec i Ornatowice, kończy się w okolicach miejscowości Gliniska lub dalej. Działy Grabowieckie to także najbardziej uźrudlony obszar w województwie lubelskim, badania kronologiczne wykazały że w dolinie Wolicy w prawie całości w Powiecie Zamojskim (ok.97%,3% w Powiecie Krasnostawskim, Gmina Izbica) znajduje się aż 158 aktywnych potoków, źródełek i strumyków. Najwydajniesze znajdują się w miejscowości [[Łaziska (powiat zamojski)|Łaziska]] ( ok. 28,0 l/s) i Majdanie (ok.27.2 l/s) oczywiście w Powiecie Zamojskim.
[[Marianka (dopływ Wolicy)|Marianka]] płynie od Iłowca do Łazisk a [[Pawłowa (dopływ Wolicy)|Pawłowa]] do Tuczęp. Północną granice stanowi rzeka Siennica. Na południe od niej znajduje się rzeka Wojsławka (32km) która jest krótsza od Wolicy, z dopływem Milutką ( ok. 8 km).Jej większość znajduje się na terenie [[Kraśniczyn (gmina)|Gminy Kraśniczyn]] a niewielka część [[Wojsławice (gmina)|Gmina Wojsławice]]. Na południu choć nie jest to oficjalnie ustalone ale granice stanowi [[Czarny Potok (dopływ Łabuńki)|Czarny Potok]] (dopływ Łabuńki ok. 25km) ze swoją podmokłą doliną, czyli przed samym Zamościem, lecz niewielkie przedłużenie znajduje się na wysoczyźnie osiedla Majdan i Powiatowa (szczególnie stroma Górka na ulicy Olchowej w Zamościu). Czarny Potok płynie dalej na wschód przeplywajac przez Sitno tworząc liczne mokradła i łącząc się z [[Rów wodny|rowami melioracyjnymi]]. Po poprawieniu stanu rzeki jest zadbana na prawie całym jej odcinku i jej dopływem jest [[Smuga (dopływ Czarnego Potoku)|Smuga]] w Łapiguzie i [[Rów Kryniczny (dopływ Czarnego Potoku)|Rów Kryniczny]] (Nazywana także Majdanką) przepływajacy przez osiedle Majdan.
 
[[Plik:Rzeka Wolica.jpg|Wolica i jej bagna]]
 
== [[Rezerwat przyrody|Rezerwaty przyrody]] ==
* "Broczówka" – koło [[Majdan Skierbieszowski|Majdanu Skierbieszowskiego]], pow. 6,17 ha, rezerwat roślinności stepowej.
* "Głęboka Dolina" – na trasie [[Hrubieszów]]-[[Krasnystaw]], pomiędzy wsiami [[Kukawka (województwo lubelskie)|Kukawka]] i [[Bończa (województwo lubelskie)|Bończa]], pow. 289 ha, rezerwat leśno-krajobrazowy z dolinami i wąwozami porośniętymi jaworem i bukiem.
* [[Rezerwat przyrody Rogów|"Rogów"]] – w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie, pow. 0,95 ha, chroniący płat [[Roślinność kserotermiczna|roślinności kserotermicznej]].
* [[Rezerwat przyrody Wygon Grabowiecki|"Wygon Grabowiecki"]] – nieopodal miejscowości [[Grabowiec-Góra]]. pow. 6,4 ha, rezerwat faunistyczny chroniący stanowisko [[Suseł perełkowany|susła perełkowanego]].
 
== Zabytki architektury ==
* kościoły: [[Bończa (województwo lubelskie)|Bończa]], [[Skierbieszów]] i [[Surhów]]
* [[Cerkiew Opieki Matki Bożej w Bończy]]
* zespoły dworskie i pałacowe: [[Orłów Murowany]], [[Stryjów]], [[Kalinówka (powiat zamojski)|Kalinówka]]
* park dworski w [[Hajowniki|Hajownikach]]
* zajazd w [[Kraśniczyn]]ie.
 
{{Wyżyna Lubelska}}
 
[[Kategoria:Wyżyna Lubelska]]
{{Dopracować|źródła=2012-02}}
{{Region infobox
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Działy_Grabowieckie”