Oziorsk (obwód królewiecki): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ) |
|||
Linia 1:
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Oziorsk
|nazwa oryginalna = Озёрск
|zdjęcie = Darkehmen Marktplatz.jpg
|opis zdjęcia = Centralny plac
Linia 12:
|wysokość = 80
|rok = 2017
|liczba ludności = 4108<ref>http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar.</ref>
|gęstość zaludnienia =
|numer kierunkowy = +7 40142
Linia 18:
|tablice rejestracyjne =
|kod mapy = RU-KGD
|współrzędne = 54°25′N 22°
|commons = Category:Ozyorsk
|www =
|wikisłownik = Oziorsk
}}
'''Oziorsk''', '''Darkiejmy'''<ref>
Miejscowość położona nad rzeką [[Węgorapa|Węgorapą]], około 25 kilometrów na południowy zachód od [[Gusiew]]a i 20 kilometrów na północny zachód od [[Gołdap]]i, w pobliżu (10 km) granicy z [[Polska|Polską]].
Linia 29:
== Historia ==
[[Plik:Darkehmenwappen.jpg|mały|lewo|150px|Historyczny herb miasta]]
Pierwsze wzmianki o Darkiejmach pochodzą z 1539<ref>[https://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?_l=2&bericht=180].</ref>. Osada leżała w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]] będących do 1657 [[lenno|lennem]] [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwa Polskiego]].
W 1615 powstał drewniany kościół, a w 1706 roku otwarto szkołę. [[10 stycznia]] [[1726]] roku miejscowość uzyskała [[prawa miejskie]]. W [[1754]] zbudowano nowy kościół murowany na miejscu starego (przebudowany w [[1842]]). W połowie [[XVIII wiek]]u miasto liczyło około 1000 mieszkańców. W wyniku starań władz pruskich do miasta napływali liczni imigranci z odległych państw niemieckich, głównie z okolic [[Salzburg]]a. W czasie [[wojna siedmioletnia|wojny siedmioletniej]] miasto zostało poważnie zniszczone. W [[1723]] w pobliżu Darkiejm założono stajnie królewskie (króla [[Królestwo Prus|Prus]]), które później dały początek słynnej stadninie w [[Jasnaja Polana (obwód kaliningradzki)|Trakenach]]. W [[1777]] wybudowano ratusz miejski. Po reformie administracyjnej [[Prusy Wschodnie|Prus]] od [[1818]] roku miasto było siedzibą [[Powiat darkiejmski|powiatu]]. W [[1878]] do miasta dotarła linia kolejowa [[Czerniachowsk|Wystruć]]-Gołdap-[[Ełk]], jednak dworzec kolejowy był ulokowany około 3 km od miasta we wsi ''Ströpken''. Dopiero w [[1913]] roku po otwarciu linii kolejowej do Gąbina (obecnie Gusiew) miasto zyskało prawdziwy dworzec kolejowy. W [[1886]] uruchomiono pierwsze na terenie Prus Wschodnich elektryczne oświetlenie ulic. W [[1907]] roku uruchomiono elektrownię miejską.
Linia 35:
W czasie działań wojennych podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] miasto zostało zajęte przez armię rosyjską i częściowo zniszczone (wschodnia część miasta, 2 pierzeje rynkowe). Odbudowa miasta trwała do [[1922]] r. pod kierunkiem architekta okręgowego Maula. W [[1938]] nazwę miasta [[Germanizacja nazw w Prusach|zmieniono]] na ''Angerapp'' (niemiecka nazwa rzeki Węgorapy), gdyż nazwa ''Darkehmen'' pochodzi z języka litewskiego, co przeszkadzało rządom nazistowskim. W [[1939]] roku miasto liczyło 4336 mieszkańców.
Miasto zostało zdobyte przez oddziały 2. Frontu Białoruskiego w dniu [[22 stycznia]] [[1945]] roku. Początkowo wiosną 1945 radziecka administracja wojskowa przekazała polskim władzom kontrolę nad [[Powiat darkiejmski|powiatem darkiejmskim]], lecz już jesienią tego roku przesunięto [[Granica polsko-radziecka|granicę]] na południe, włączając Darkiejmy do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]<ref>{{Cytuj |
[[Plik:Ozyorsk Angrapa.jpg|mały|Rzeka [[Węgorapa]] w Oziorsku]]
Pod koniec lat 90. XX wieku w mieście osiadła ponad 200-osobowa grupa Polaków zesłanych z rejonu [[Żytomierz]]a do [[Kazachstan]]u w 1936 i ich potomków zamieszkujących wsie [[Jasna Polana (Kazachstan)|Jasna Polana]] i [[Zielony Gaj (Kazachstan)|Zielony Gaj]], którzy skorzystali z rosyjskiego prawodawstwa repatriacyjnego i osiedliła się w pobliżu Polski<ref>{{cytuj stronę|url=https://usosweb.uw.edu.pl/kontroler.php?_action=actionx:katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot(prz_kod:3502-529)|tytuł=Trudny powrót z Kazachstanu|opublikowany=usosweb.uw.edu.pl|data dostępu=28 grudnia 2013}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/obiektyw/art,108,sen-o-polsce-przez-zatrzasniete-drzwi.html|tytuł=Sen o Polsce... przez zatrzaśnięte drzwi|data=22 września 2010|opublikowany=deon.pl|data dostępu=28 grudnia 2013}}</ref>. Grupa ta korzysta z Domu Polskiego, powstałego w 2000 w wyniku starań Stowarzyszenia
== Demografia ==
Linia 75:
* Georg Dehio, ''Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler'', neu bearb. von Ernst Gall, ''Deutschordensland Preussen'', unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
* ''Handbuch der historischen Stätten'', ''Ost- und Westpreussen'', hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, {{ISBN|3-520-31701-X}} (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
* ''Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land'', bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, {{ISBN|3-422-03025-5}}.
* Jan Salm, ''Odbudowa miast wschodniopruskich po I wojnie światowej. Zagadnienia architektoniczno-urbanistyczne'', Olsztyn, Borussia, 2006, {{ISBN|83-89233-27-4}}.
== Linki zewnętrzne ==
| |||