Pierzchnica: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:REFNIEUŻYTE: wstawiam informacje o nieużytym przypisie "GP"
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 41:
 
== Historia ==
Pierzchnica, pierwotnie [[wieś królewska]], jako [[miasto królewskie]] została założona przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza III Wielkiego]] na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] pomiędzy 1359 a 1370 rokiem<ref>Anna Berdecka, Nowe lokacje miast królewskich w Małopolsce w latach 1333–1370 : chronologia i rozmieszczenie, w: Przegląd Historyczny, T. 65 (1974), z. 4, tabela 1 po s. 617.</ref>. Dokładna data nadania praw nie jest znana. U [[Jan Długosz|Długosza]] występuje pod nazwą ''Pyrzsznycza''. W rejestrze poborowym z 1579 r. zapisana jako ''Pyersnicza''.<br />
Według Długosza miasto było własnością królewską. Znajdował się tu drewniany kościół. Pierzchnica miała 19 [[Łan (miara powierzchni)|łanów]] i 2 łany wójtowskie. [[Dziesięcina]] o wartości 10 [[grzywna (jednostka miar)|grzywien]] szła na utrzymanie [[prebenda|prebendy]] Pierzchnickiejpierzchnickiej przy [[Kielce|kieleckiej]] kolegiacie. Pierwotnie dziesięcina oddawana była [[Archidiecezja krakowska|biskupom krakowskim]]. W 1359 r. biskup [[Bodzęta (biskup krakowski)|Bodzanta]] przeznaczył ją na uposażenie tej właśnie prebendy<ref name="SgKP">{{SgKP|VIII|103|Pierzchnica}}</ref>.
 
W 1497 r. król [[Jan I Olbracht|Jan Olbracht]] nadał Pierzchnicy [[jarmark]] na św. Michała oraz ustanowił dla miasta dzień targowy we wtorek. W 1512 r. potwierdzono przywilej niemiecki dla miasta po tym, jak pierwotny dokument uległ zniszczeniu w czasie pożaru. Według lustracji z 1564 r. było tu 40 domów. Według rejestru poborowego [[Powiat wiślicki|powiatu wiślickiego]] z 1578 r. miasto dawało 8 [[floren]]ów i 5 groszy [[szos]]u. Włącznie z podatkiem od rzemieślników i łanów miejskich pobór wynosił 14 florenów i 12 groszy. Pierzchnica była więc stosunkowo ubogą osadą (dla porównania [[Szydłów]] płacił 211 florenów, a [[Busko-Zdrój|Busko]] 151). Z czasem osada się rozrosła i wielkość czynszu podwyższono. W 1629 r. w Pierzchnicy było 50 domów, 5 piekarzy, 3 szewców i 3 rzeźników. W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] miasto zostało spalone<ref name="SgKP" />.
 
W 1780 r. król [[Stanisław August Poniatowski|Stanisław August]] ustanowił dla Pierzchnicy nowe jarmarki: w tydzień po św. Filipie i Jakubie, na św. Wawrzyńca, św. Marcina i św. Mikołaja. Od 1774 r. właścicielem miasteczka był [[województwo sandomierskie|wojewoda sandomierski]] [[Maciej Sołtyk (1718–1802)|Maciej Sołtyk]]. Według ostatniej lustracji z 1789 r. znajdował się tu drewniany ratusz. W mieście było 65 domów katolickich oraz 5 żydowskich. W 1800 r. na miejsce drewnianego kościoła św. Małgorzaty Maciej Sołtyk wzniósł nowy kościół murowany.
 
Według spisu z 1827 r. w Pierzchnicy było 111 domów i 641 mieszkańców. W 1862 r. było tu 105 domów i 950 mieszkańców. W dziewiętnastym wieku, w porozumieniu z władzami carskimi, potomkowie Sołtyka, pobudowali w mieście fabrykę naczyń glinianych, która stanowiła główne źródło utrzymania dla mieszczan<ref>[http://www.polishnews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3886:pierzchnica-&catid=93:historia-polski-polish-history&Itemid=383 Pierzchnica<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->].</ref>.
W 1869 r. za wielką pomoc [[powstanie styczniowe|powstańcom styczniowym]], Pierzchnica utraciła prawa miejskie. Potem miejscowość należała do [[powiat stopnicki|powiatu stopnickiego]]<ref>{{SgKP|XV_cz.2|446|Pierzchnica}}</ref>.
 
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[Województwo kieleckie (1975–1998)|województwa kieleckiego]].