Transseksualizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
wykreślenie informacji, która powtarza się w tym samym akapicie
rev: źródła nieakceptowalne w medycynie
Linia 19:
{{Dopracować|aktualizacja=2019-06}}
{{commonscat|Transsexuality}}
'''Transseksualizm'''{{r|JRJ}} ([[Łacina|łac.]] ''transire'' → przechodzić; łac. ''sexualis'' → płciowy; łac. ''sexus →'' płeć<ref name="tłumaczenie z łaciny">{{Cytuj stronę | url = http://lacina.info.pl/index.php?dzial=slowniczek&opcja=slownik | tytuł = Słownik | opublikowany = Lingua Latina Omnibus | język = pl | data dostępu = 2014-09-13}}</ref>), '''[[transgenderyzm]]'''{{r|JRJ}} – rozbieżnośćwedle między[[Międzynarodowa psychicznymKlasyfikacja poczuciemChorób ICD-10|ICD-10]] jedno z zaburzeń [[tożsamość płciowa|tożsamości płciowej]], aw biologicznąktórym budowąidentyfikacja ciała,płciowa połączonanie zzgadza silnym pragnieniem zmiany płci.<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Słownik Języka Polskiego PWN |data = }}</ref> Występujesię z częstotliwościąpłcią 4,6 na 100 000 osóbmorfologiczną. Przyczyny transseksualizmutego zjawiska pozostają nieznane, rozpatruje się rolę czynników genetycznych, endokrynologicznych, neurorozwojowych i środowiskowych. Liczne struktury anatomiczne przejawiające [[dymorfizm płciowy]], zwłaszcza w obrębie [[ośrodkowy układ nerwowy|ośrodkowego układu nerwowego]], swą budową przypominają u osób transseksualnych struktury anatomiczne przeciwnej płci morfologicznej. TransseksualizmZaburzenie częstoto wiążewystępuje sięz zeczęstością 4,6 na 100 000 osób. Z uwagi na [[stres mniejszościowy|stresem mniejszościowym]] prowadzi często do innych zaburzeń psychicznych. Leczenie, poza opieką psychiatryczną, obejmuje najczęściej 3 etapy: hormonoterapię, test realnego życia i tzw. [[operacja zmiany płci|operację zmiany płci]]. Ustawodawstwo regulujące możliwość zmiany [[płeć metrykalna|płci metrykalnej]] jest zróżnicowane. W 2019 Światowa Organizacja Zdrowia wykreśliła transseksualizm z listy zaburzeń psychicznych, na której znajdował się w [[Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10|ICD-10]].[https://oko.press/swiatowa-organizacja-zdrowia-who-transplciowosc-to-nie-zaburzenie-psychiczne-zycie-bez-stygmatyzacji/]
 
== Terminologia ==
Smith i współpracownicy (2015) określają transseksualizm jako stan, w którym [[Gender|płeć psychiczna]] (''gender'') nie zgadza się z [[płeć metrykalna|płcią metrykalną]], określoną po porodzie (''sex''). Podkreślają różnice w znaczeniu używanych niekiedy zamienne anglojęzycznych terminów ''gender'' i ''sex''. ''Gender'' dotyczy własnej identyfikacji danej osoby jako mężczyzny lub kobiety oraz pełnionych przezeń w społeczeństwie [[role płciowe|ról płciowych]]. ''Sex'' odnosi się natomiast do [[biologia|biologicznych]] i niektórych [[psychologia|psychologicznych]] aspektów płci. W bardzo dużym uproszczeniu pierwsze z tych pojęć odnosi się do psychologii, drugie – do biologii{{r|Smith&}}. Inną definicję przyjmują Antoszewski i współpracownicy, uznając transseksualizm za niezgodność identyfikacji płciowej z [[płeć genetyczna|płcią genetyczną]] i budową organizmu. Autorzy ci przywołują też definicję Goorena, zgodnie z którą transseksualizm polega na rozwoju identyfikacji płciowej niezgodnej z cechami płciowymi, zarówno pierwszo, jak i drugo- oraz trzeciorzędowymi{{r|Antoszewski&}}.
 
Osoby o biologicznych cechach płci męskiej, ale poczuciu bycia płci żeńskiej określane są jako mężczyzna-kobieta, M/K{{r|Urban}} (M-F, MTF – [[język angielski|ang.]] ''male-to-female''{{r|Jones-2011|Elbers-2003}}, ''trans woman''{{r|Arcelus&}}), natomiast osoby o biologicznych cechach płci żeńskiej, lecz czujące się mężczyzną, określa się jako typ kobieta-mężczyzna, K/M{{r|Urban}} (F-M, FTM – [[język angielski|ang.]] ''female-to-male''<ref name="Jones-2011">{{Cytuj pismo | nazwisko = Jones | imię = Rebecca M. | nazwisko2 = Wheelwright | imię2 = Sally | nazwisko3 = Farrell | imię3 = Krista | nazwisko4 = Martin | imię4 = Emma | nazwisko5 = Green | imię5 = Richard | tytuł = Brief Report: Female-To-Male Transsexual People and Autistic Traits | czasopismo = Journal of Autism and Developmental Disorders | wolumin = 42 | wydanie = 2 | strony = 301–306 | rok = 2011 | doi = 10.1007/s10803-011-1227-8}}</ref><ref name="Elbers-2003">{{Cytuj pismo | nazwisko = Elbers | imię = Jolanda M. H. | nazwisko2 = Giltay | imię2 = Erik J. | nazwisko3 = Teerlink | imię3 = Tom | nazwisko4 = Scheffer | imię4 = Peter G. | nazwisko5 = Asscheman | imię5 = Henk | tytuł = Effects of sex steroids on components of the insulin resistance syndrome in transsexual subjects | czasopismo = Clinical Endocrinology | wolumin = 58 | wydanie = 5 | strony = 562–571 | rok = 2003 | doi = 10.1046/j.1365-2265.2003.01753.x}}</ref>, ''trans men''{{r|Arcelus&}}).
 
Transseksualizm zaliczany bywa do zaburzeń tożsamości płciowej (GID, ''gender identity disorder''){{r|Urban}}. DSM 5 proponuje natomiast wyodrębnienie go jako ''gender dysphoria''{{r|Smith&}}.
 
W stosunku do osób transseksualnych używa się też anglojęzycznego terminu ''transgender'', co do innych niż transseksualne{{r|Davey&}} – których identyfikacja płciowa zgadza się z płcią "fizyczną"{{r|Lin&}} – stosuje się anglojęzyczne określenia ''cisgender''{{r|Davey&}}, ''cissexual people''{{r|Lin&}} ("ludzie cisseksualni").