Układ osi lokomotywy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
poprawa przek., WP:SK+ToS, drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Układ osi lokomotywy''' – liczba i układ osi tocznych i napędowych lub [[oś wiązana|wiązanych]] [[lokomotywa|lokomotywy]]. Na oznaczenie poszczególnych układów osi, ułatwiające klasyfikację lokomotyw, stosowane są odpowiednie oznaczenia cyfrowo-literowe. Układ osi był istotną cechą zwłaszcza [[Lokomotywa parowa|parowozów]], gdzie występowało największe zróżnicowanie układów osi i ich oznaczeń.
 
W przypadku lokomotyw spalinowych oraz elektrycznych, a także w przypadku wagonów motorowych układ osi jest mniej zróżnicowany, jednak i tutaj odgrywa on niebagatelną rolę w dynamice pojazdu. To wszystko sprawia, że układ osi jest istotnym parametrem występującym w każdej charakterystyce taboru trakcyjnego.
 
== Oznaczenia układu osi ==
[[Plik:Locotypes.gif|thumb|Oznaczenia brytyjskie - przykłady oznaczeń według ''Whyte notation'']]
=== Polskie ===
'''Dla parowozów'''
* W oznaczeniu serii: ostatnia mała litera oznacza układ osi, według tabeli poniżej, np. P'''t'''47, TK'''t'''48.
* Liczbowo: trzycyfrowe oznaczenie według systemu francusko-rosyjskiego<ref name=atlas>{{Cytuj|autor = Paweł Terczyński |tytuł = Atlas parowozów |data = 2003 |isbn = 83-901902-8-1 |miejsce = Poznań |wydawca = Poznań Klub Modelarzy Kolejowych |s = 28-29 |oclc = 917950022 }}</ref>. Kolejne cyfry rozdzielone myślnikami oznaczają liczbę osi: [[Koła toczne|tocznych]] przednich, [[oś napędowa|napędowych]] i tocznych tylnych. Brak osi w grupie oznacza '''0'''<ref name=atlas/>. Więcej cyfr oznacza parowóz wieloczłonowy.
* Literowo-cyfrowo: według systemu niemieckiego opisanego poniżej.
* Obrazowo: osie toczne oznacza litera '''o''' a napędowe '''O'''. Przeważnie grupy osi oddziela się spacją. Czasem literę oznaczającą [[oś silnikowa|oś silnikową]] wyróżnia się pogrubieniem albo zaczernieniem.
Linia 26 ⟶ 27:
** W [[Parowóz systemu Garratta|parowozach Garratta]] [[wózek (kolejnictwo)|wózki]] traktuje się jak dwa oddzielne parowozy i ujmuje w nawiasach np. (1'C1')(1'C1')<ref name=atlas/>.
* Do symbolu osi napędzanych indywidualnie dodaje się '''o''' np. 1'Bo.
* W rozbudowanym systemie niemieckim po oznaczeniu samego układu osi parowozów dodawane bywają dalsze informacje, w kolejności:<ref name=atlas/>
** litera n oznaczająca parowóz na parę nasyconą, h - na parę przegrzaną, t - z osuszaczem pary;
** cyfra 2, 3 lub 4 oznaczająca liczbę cylindrów silnika;
** opcjonalnie litera v oznaczająca [[silnik sprzężony]], t oznaczająca [[tendrzak]], z oznaczająca napęd zębaty, f oznaczająca parowóz bezogniowy<ref name=atlas/>.
Linia 45 ⟶ 46:
'''Oznaczenie układu osi [[Lokomotywa parowa|parowozów]]'''
{|align="center" class="wikitable"
!Polskie!!Niemieckie<br />[[UIC]]!!Nazwy w USA i Kanadzie!!Brytyjskie<br />(liczba kół)!!Francuskie<br />(liczba osi)!!Układ osi!!Parowozy
|-
|a||1A1||Single<br />Jenny Lind||2-2-2||1-1-1||o&nbsp;O&nbsp;o||[[OKa1]]
Linia 77 ⟶ 78:
|p||D||8-Wheel-Switcher||0-8-0||0-4-0||OOOO||[[Tp4]]
|-
|r||1'D||Consolidation||2-8-0||1-4-0||o&nbsp;OOOO||[[Tr21]], [[USATC S160|Tr203]]
|-
|s||2'D||Mastodon<br />Tarantula<br />12-Wheeler||4-8-0||2-4-0||oo&nbsp;OOOO||[[Os24]]
Linia 133 ⟶ 134:
 
[[Kategoria:Lokomotywy]]
[[Kategoria:Oznaczenia taboru kolejowego w Polsce|Układ osi]]
[[Kategoria:Oznaczenia taboru kolejowego]]