|
}}
[[Plik:Greifswalddom.jpg|thumb|[[Katedra św. Mikołaja w Greifswaldzie]] (kościół pokolegiacki)]]
'''Pomorski Kościół Ewangelicki, Kościół Pomorza''' ([[język{{w niemieckijęzyku|de|niem.]] ''Pommersche Evangelische Kirche''}}, PEK) – dawny niemiecki samodzielny krajowy Kościół protestancki tradycji [[luteranizm|luterańskiej]], 27 maja 2012 przekształcony w Okręg Kościelny Pomorze [[Ewangelicko-Luterański Kościół Północnych Niemiec|Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła Północnych Niemiec]]. W chwili rozwiązania był członkiem [[Kościół Ewangelicki w Niemczech|Ewangelickiego Kościoła Niemiec]] (EKD), [[Ewangelicki Kościół Unii Staropruskiej|Ewangelickiego Kościoła Unii (Staropruskiej)]] (EKU, do 2003), [[Unia Kościołów Ewangelickich|Unii Kościołów Ewangelickich]] (UEK) oraz Niemieckiego Komitetu Narodowego [[Światowa Federacja Luterańska|Światowej Federacji Luterańskiej]].
Pomorski Kościół Ewangelicki powstał w XVI wieku w wyniku [[reformacja|reformacji]] i jej skutków polityczno-społecznych na terenie [[Rzesza|Rzeszy]]. Założyli go w 1535 roku [[książęta pomorscy]] z dynastii [[Gryfici|Gryfitów]] w związku postanowieniami [[sejm trzebiatowski|sejmu trzebiatowskiego]] z 1534 roku. Jego ideowym twórcą i organizatorem był [[Jan Bugenhagen]].
== Biskupi Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego ==
'''[[Kamień Pomorski]]'''
* 15441544–1549 – 1549 [[Bartłomiej Swawe]]
* 15491549–1556 – 1556 [[Marcin Wejher|Marcin Wejher z Łeby]]
* 15571557–1573 – 1573 [[Jan Fryderyk]]
* 15731573–1602 – 1602 [[Kazimierz VII|Kazimierz]]
* 16021602–1618 – 1618 [[Franciszek szczeciński|Franciszek]]
* 16181618–1622 – 1622 [[Ulryk darłowski|Ulryk]]
* 16221622–1637 – 1637 [[Bogusław XIV]]
* 16371637–1648 – 1648 [[Ernest Bogusław von Croy]]
'''[[Greifswald]]'''
* 19471947–1954 – 1954 [[Karl von Scheven]]
* 19551955–1972 – 1972 [[Friedrich-Wilhelm Krummacher]]
* 19721972–1989 – 1989 [[Horst Gienke]]
* 19901990–2001 – 2001 [[Eduard Berger]]
* od 2001 – [[Hans-Jürgen Abromeit]]
== Generalni superintendenci Kościoła Pomorza ==
'''[[Szczecin]]'''
* 1535–1563 – Paul vom Rode
* 15351563–1574 – 1563Fabian Paul vom RodeTimäus
* 15701570–1572 – 1572 Christoph Stymmel ▼* 1563 – 1574 Fabian Timäus
* 1572–1595 – Johann Cogeler
▲* 1570 – 1572 Christoph Stymmel
* 15721595–1613 – 1595Jakob Johann CogelerFaber
* 15951618–1634 – 1613David JakobReutzius Faber(Reuß)
* 16341634–1641 – 1641 Jakob Fabricius ▼* 1618 – 1634 David Reutzius (Reuß)
* 16531653–1673 – 1673 Christian Groß ▼▲* 1634 – 1641 Jakob Fabricius
* 16791679–1683 – 1683 Sylvester Grabe ▼▲* 1653 – 1673 Christian Groß
* 1688–1707 – Günter Heyler
▲* 1679 – 1683 Sylvester Grabe
* 16881709–1720 – 1707David Günter HeylerNerretter
* 17201720–1724 – 1724 Joachim Friedrich Schmidt ▼* 1709 – 1720 David Nerretter
* 17251725–1738 – 1738 Laurentius David Bollhagen ▼▲* 1720 – 1724 Joachim Friedrich Schmidt
* 17381738–1757 – 1757 Johann Gottfried Hornejus ▼▲* 1725 – 1738 Laurentius David Bollhagen
* 16531759–1775 – 1673Gottfried Christian GroßRothe▼▲* 1738 – 1757 Johann Gottfried Hornejus
* 17591775–1791 – 1775 GottfriedFriedrich Christian RotheGöring
* 17921792–1824 – 1824 Gottlieb Ringeltaube ▼* 1775 – 1791 Friedrich Christian Göring
* 1826 – 18261826–1826, 18 września – Friedrich Ludwig Engelken ▼▲* 1792 – 1824 Gottlieb Ringeltaube
* 1827–1854 – Carl Ritschl
▲* 1826 – 1826, 18 września Friedrich Ludwig Engelken
* 18271855–1885 – 1854Albert CarlSigismund RitschlJaspis
* 18851885–1904 – 1904 Heinrich Poetter ▼* 1855 – 1885 Albert Sigismund Jaspis
* 19041904–1919 – 1919 Johannes Büchsel ▼▲* 1885 – 1904 Heinrich Poetter
▲* 1904 – 1919 Johannes Büchsel
'''Zachodnia superintendentura generalna''' (Westsprengel) z siedzibą w Szczecinie
* 19211921–1922 – 1922 [[Wilhelm Reinhard (teolog)|Wilhelm Reinhard]] ▼
* 19231923–1934 – 1934 Walter Kähler ▼▲* 1921 – 1922 [[Wilhelm Reinhard (teolog)|Wilhelm Reinhard]]
* 19331933–1935 – 1935 Karl Thom (podczas walki w kościele w uzurpujący sposób jako ''biskup kamieński'' dla wschodu i zachodu) ▼▲* 1923 – 1934 Walter Kähler
* 19341934–1945 – 1945 Heinrich Laag ▼▲* 1933 – 1935 Karl Thom (podczas walki w kościele w uzurpujący sposób jako ''biskup kamieński'' dla wschodu i zachodu)
▲* 1934 – 1945 Heinrich Laag
'''Wschodnia superintendentura generalna''' (Ostsprengel) z siedzibą w Szczecinie
* 19211921–1933 – 1933 Paul Kalmus ▼
* 19331933–1935 – 1935 Karl Thom (podczas walki w kościele w uzurpujący sposób jako ''biskup kamieński'' dla wschodu i zachodu). ▼▲* 1921 – 1933 Paul Kalmus
* 19361936–1945 – 1945 Heinrich Ernst Boeters ▼▲* 1933 – 1935 Karl Thom (podczas walki w kościele w uzurpujący sposób jako ''biskup kamieński'' dla wschodu i zachodu).
▲* 1936 – 1945 Heinrich Ernst Boeters
'''[[Wolgast]]'''
* 15351535–1556 – 1556 Johannes Knipstro ▼
* 1557–1595 – Jacob Runge
▲* 1535 – 1556 Johannes Knipstro
* 15571597–1604 – 1595 JacobFriedrich Runge
* 16071607–1642 – 1642 Barthold von Krakevitz ▼* 1597 – 1604 Friedrich Runge ▼* 16421642–1650 – 1650 Mövius Völschow ▼▲* 1607 – 1642 Barthold von Krakevitz
* 1653–1673 – Christian Groß
▲* 1642 – 1650 Mövius Völschow
* 16621662–1674 – 1674 Abraham Battus ▼▲* 1653 – 1673 Christian Groß
* 16751675–1675 – 1675 Matthäus Tabbert ▼▲* 1662 – 1674 Abraham Battus
* 16801680–1688 – 1688 Augustinus Balthasar ▼▲* 1675 – 1675 Matthäus Tabbert
* 16891689–1700 – 1700 Konrad Tiburtius Rango ▼▲* 1680 – 1688 Augustinus Balthasar
▲* 15971701–1712 – 1604Johann Friedrich RungeMayer
▲* 1689 – 1700 Konrad Tiburtius Rango
* 17121712–1721 – 1721 Brandamus Heinrich Gebhardi ▼* 1701 – 1712 Johann Friedrich Mayer
* 17211721–1732 – 1732 Albrecht Joachim von Krakevitz ▼▲* 1712 – 1721 Brandamus Heinrich Gebhardi
* 17251725–1733 – 1733 Laurentius David Bollhagen ▼▲* 1721 – 1732 Albrecht Joachim von Krakevitz
* 17341734–1738 – 1738 Timotheus Lütkemann ▼▲* 1725 – 1733 Laurentius David Bollhagen
* 17401740–1745 – 1745 Michael Christian Rusmeyer ▼▲* 1734 – 1738 Timotheus Lütkemann
* 17461746–1763 – 1763 Jakob Heinrich von Balthasar ▼▲* 1740 – 1745 Michael Christian Rusmeyer
* 17631763–1778 – 1778 Laurentius Stenzler ▼▲* 1746 – 1763 Jakob Heinrich von Balthasar
* 17781778–1788 – 1788 Bernhard Friedrich Quistorp ▼▲* 1763 – 1778 Laurentius Stenzler
* 1790–1810 – Gottlieb Schlegel
▲* 1778 – 1788 Bernhard Friedrich Quistorp
* 17901812–1824 – 1810Johann GottliebChristoph SchlegelZiemssen
* 1812 – 1824 Johann Christoph Ziemssen
'''[[Kołobrzeg]]'''
* 1544–1549 – [[Bartłomiej Swawe|Bartholomäus Swawe]]
* 15441549–1556 – 1549 [[BartłomiejMarcin SwaweWeiher|BartholomäusMartin SwaweWeiher]]
* 1558–1567 – Georg Venetus
* 1549 – 1556 [[Marcin Weiher|Martin Weiher]]
* 15581568–1602 – 1567Petrus Georg VenetusEdeling
* 15681605–1620 – 1602Adam Petrus EdelingHamel
* 16051622–1645 – 1620Immanuel Adam HamelKönig
* 1622 – 1645 Immanuel König
'''[[Słupsk]]'''
* 15351535–1573 – 1573 Jakob Hogensee (Hoonsee) ▼
* 15741574–1604 – 1604 David Crolle ▼▲* 1535 – 1573 Jakob Hogensee (Hoonsee)
▲* 1574 – 1604 David Crolle
== Przypisy ==
| 