Willem Dafoe: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Elster (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 4:
|opis grafiki = Willem Dafoe w 2014 roku
|prawdziwe imię i nazwisko = William J. Dafoe Jr.
|data urodzenia = [[22 lipca]] [[1955]]
|miejsce urodzenia = [[Appleton (Wisconsin)|Appleton]]
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|zawód = aktor
|współmałżonek = 1. [[Elizabeth LeCompte]]<br />(1977-2004; rozwód)<br />2. [[Giada Colagrande]]<br />(od 2005)
|lata aktywności = od 1980
|zespół artystyczny =
Linia 18:
|www =
}}
'''William J. Dafoe Jr.'''<ref name="interfilmes">{{Cytuj stronę|url=http://www.tvguideinterfilmes.com/celebrities/willem-dafoe/179080/person_1092204_Willem.Dafoe.html|tytuł=Personalidade: Willem Dafoe Actor(EUA)|opublikowany=[[TV Guide]]InterFilmes.com|język=enpt|data dostępu=2016-10-09}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.interfilmestvguide.com/person_1092204_Willem.Dafoe.htmlcelebrities/willem-dafoe/179080/|tytuł=Personalidade: Willem Dafoe (EUA)Actor|opublikowanyopublikowany„=InterFilmes.com[[TV Guide]]”|język=pten|data dostępu=2016-10-09}}</ref> (ur. [[22 lipca]] [[1955 w filmie|1955]] w [[Appleton (Wisconsin)|Appleton]]) – amerykański aktor filmowy i teatralny<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.adorocinema.com/personalidades/personalidade-4788/|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=AdoroCinema|język=pt|data dostępu=2016-10-09}}</ref> pochodzenia [[Irlandczycy|irlandzkiego]], [[Szkoci|szkockiego]], [[Anglicy|angielskiego]] i [[Niemcy (naród)|niemieckiego]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://ethnicelebs.com/willem-dafoe|tytuł=Willem Dafoe – What Nationality Ancestry Race|opublikowany=Ethnicity of Celebs|język=en|data dostępu=2018-05-27}}</ref>.
 
Laureat wielu prestiżowych nagród, m.in. [[Honorowy Złoty Niedźwiedź|Honorowego Złotego Niedźwiedzia]] za całokształt twórczości na [[68. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie|68. MFF w Berlinie]] (2018) i [[Puchar Volpiego dla najlepszego aktora|Pucharu Volpiego dla najlepszego aktora]] na [[75. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji|75. MFF w Wenecji]] za rolę [[Vincent van Gogh|Vincenta van Gogha]] w filmie ''[[Van Gogh. U bram wieczności]]'' (2018). Był jak dotąd trzykrotnie nominowany do [[Oscar dla najlepszego aktora drugoplanowego|Oscara]]<ref name="tv">{{cytujCytuj stronę|url=httpshttp://www.imdbtv.com/namepeople/nm0000353willem-dafoe-1/biography/awards?ref_=nm_awd|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=[[TV.com]]|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref><ref name="ency">{{cytuj stronę|url=https://www.britannica.com/biography/Willem-Dafoe|tytuł=Willem AwardsDafoe, american actor|opublikowany=IMDb[[Encyklopedia Britannica]]|język=en|data dostępu=20182019-12-14| archiwum=http://archive.vn/Vr4hd| zarchiwizowano =2019-12-3014}}</ref>.
 
== Życiorys ==
=== Wczesne lata ===
Urodził się w stanie [[Wisconsin]] jako siódme z ośmiorga dzieci pielęgniarki Muriel Isabel (z domu Sprissler) i [[chirurgia|chirurga]] dr. Williama Alfreda Dafoe i pielęgniarki Muriel Isabel (z domu Sprissler). Jego dziadek pochodził z [[Kanada|Kanady]], z [[Ontario]]. W szkole Einstein Junior High School mówiono na niego 'Billy'. Swoje imię 'Willem' otrzymał w szkole średniej Appleton East High School<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.cinemagia.ro/actori/willem-dafoe-1773/|tytuł=Willem Dafoe - Actor|opublikowany=CineMagia.ro|język=ro|data dostępu=2016-10-09}}</ref> w Appleton w stanie [[Wisconsin]], ale dyplom zdobył na sąsiednim Lawrence University. Studiował na University of Wisconsin<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.filmreference.com/Actors-and-Actresses-Co-Da/Dafoe-Willem.html|tytuł=Willem Dafoe (1955-)|opublikowany=Film Reference|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref> na wydziale dramatycznym, lecz przed ukończeniem studiów opuścił uczelnię, podejmując decyzję, że więcej nauczy się jako aktor. Przyłączył się do eksperymentalnej trupy Theater X<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.csfd.cz/tvurce/239-willem-dafoe/|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=ČSFD.cz|język=cs|data dostępu=2016-10-09}}</ref>, z którą odbył czteroletnie tournée po [[Chicago]], [[Denver]] i [[Europa|Europie]]. W 1977 roku przeprowadził się do [[Nowy Jork|Nowego Jorku]], gdzie związał z eksperymentalnym teatrem Performance Group (później [[The Wooster Group]])<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.listal.com/willem-dafoe|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=Listal|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref>.
 
=== Kariera ===
Jego kariera na dużym ekranie rozpoczęła się od udziału w westernie [[Michael Cimino|Michaela Cimino]] ''[[Wrota niebios]]'' (''Heaven's Gate'', 1980) u boku [[Kris Kristofferson|Krisa Kristoffersona]] i [[Christopher Walken|Christophera Walkena]]. Dwa lata później zagrał w melodramacie ''Niekochana'' (''The Loveless'', 1982), a następnie w epizodycznej roli młodego mężczyzny w budce telefonicznej w dramacie niesamowitym ''[[Zagadka nieśmiertelności]]'' (''The Hunger'', 1983) z [[Catherine Deneuve]], [[David Bowie|Davidem Bowiem]] i [[Susan Sarandon]]. Swoją pierwszą główną rolę bezwzględnego fałszerza pieniędzy zagrał w sensacyjnym dramacie kryminalnym [[William Friedkin|Williama Friedkina]] ''[[Żyć i umrzeć w Los Angeles]]'' (''To Live and Die in L.A.'', 1985)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://filmow.com/willem-dafoe-a14856/|tytuł=Willem Dafoe (22 de Julho de 1955)|opublikowany=Filmow|język=pt|data dostępu=2016-10-09}}</ref>.
[[Plik:Willem Dafoe 2006.jpg|mały|lewo|Willem Dafoe, 2006]]
Jego głośne kreacje filmowe to przeciwstawiający się bezwzględności i okrucieństwu sierżant Elias Grodin w sensacyjnym dramacie wojennym o [[wojna wietnamska|wojnie wietnamskiej]] [[Oliver Stone|Olivera Stone’a]] ''[[Pluton (film)|Pluton]]'' (''Platoon'', 1986), za którą dostał nominację do nagrody [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] za najlepszą rolę drugoplanową, [[Jezus Chrystus|Jezus]] z [[Nazaret]]u w dyskusyjnym i wywołującym wiele kontrowersji dramacie [[Martin Scorsese|Martina Scorsese]] ''[[Ostatnie kuszenie Chrystusa (film)|Ostatnie kuszenie Chrystusa]]'' (''The Last Temptation of Christ'', 1988), grecki więzień w [[Oświęcim]]iu w biograficznym dramacie sportowym ''Triumf ducha'' (''Triumph of the Spirit'', 1989) oraz obmierzły bandyta w przygodowej komedii kryminalnej [[David Lynch|Davida Lyncha]] ''[[Dzikość serca]]'' (''Wild at Heart'', 1990)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.mymovies.it/biografia/?a=10487|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=MYmovies|język=it|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Jednak jego rola adwokata i kochanka oskarżonej o morderstwo za pomocą przemocy seksualnej w thrillerze erotycznym ''[[Sidła miłości]]'' (''Body of Evidence'', 1993) z udziałem [[Madonna (piosenkarka)|Madonny]] i postać psychopaty-geniusza komputerowego, który przejął kontrolę nad statkiem w filmie sensacyjnym ''Speed 2: Wyścig z czasem'' (''Speed 2: Cruise Control'', 1997) przyniosły mu nominację do [[Złota Malina|Złotej Maliny]] dla najgorszego aktora drugoplanowego. Za rolę mieszkającego w ruinach starego zamku w górach [[Słowacja|Słowacji]] [[Max Schreck|Maxa Schrecka]] w dramacie grozy ''[[Cień wampira]]'' (''Shadow of the Vampire'', 2000) otrzymał wiele nagród, m.in. Saturna oraz nominację do nagrody [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] i [[Złoty Glob|Złotego Globu]]. Sławę zdobyła także rola czarnego charakteru – Normana Osborna, ex-właściciela największego w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] koncernu chemicznego, który przeżył wypadek w laboratorium, przemieniając się w monstrualnego schizofrenicznego Zielonego Goblina<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.tcm.com/tcmdb/person/43166%7C185983/Willem-Dafoe/|tytuł=Overview for Willem Dafoe|opublikowany=Turner Classic Movies|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref> w filmie sensacyjnym fantasy ''[[Spider-Man (film 2002)|Spider-Man]]'' (2002) i jego [[sequel]]ach – ''[[Spider-Man 2]]'' (2004) i ''[[Spider-Man 3]]'' (2007)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.rottentomatoes.com/celebrity/willem_dafoe/|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=Rotten Tomatoes|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Zagrał w dwóch dramatach [[Lars von Trier|Larsa von Triera]]: ''[[Antychryst (film)|Antychryst]]'' (''Antichrist'', 2009) i ''[[Nimfomanka (film)|Nimfomanka - Część II]]'' (''The Nymphomaniac Part 2'', 2013). W czarnej komedii kryminalnej [[Paul Schrader|Paula Schradera]] ''Dog Eat Dog'' (2016) z [[Nicolas Cage|Nicolasem Cage]] w roli Mada Doga został wystylizowany na legendarnego gwiazdora porno [[John Holmes|Johna Holmesa]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.theguardian.com/film/2016/nov/14/dog-eat-dog-paul-schrader-americas-best-bad-director|autor=John Patterson (2016-11-14)|tytuł=Dog Eat Dog: is Paul Schrader the world's best bad director?|opublikowany=[[The Guardian]]|język=en|data dostępu=2016-12-15}}</ref>.
 
[[Plik:Willem Dafoe 2006.jpg|mały|lewo|Willem Dafoe, (2006)]]
Najważniejsza stała się dla niego sztuka ekspresji mimiki i gestu, mniej słowa<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.allmovie.com/artist/willem-dafoe-p16547/corrections|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=AllMovie|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Mówi o sobie: – ''Jestem aktorem biologicznym''. Pracował jako model dla domu mody [[Prada]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://plejada.pl/zdjecia-gwiazd/adrien-brody-gary-oldman-i-inni-aktorzy-na-wybiegu-u-prady/0spmgke|autor=Ewelina Kustra (2012-04-17)|tytuł=Adrien Brody, Gary Oldman i inni aktorzy na wybiegu u Prady|opublikowany=[[Onet.pl]]|język=en|data dostępu=2016-12-15| archiwum=http://archive.is/VYooF| zarchiwizowano = 2018-06-03}}</ref>. Użyczał swojego głosu w [[reklama]]ch.
 
Jego głośne kreacje filmowe to przeciwstawiający się bezwzględności i okrucieństwu sierżant Elias Grodin w sensacyjnym dramacie wojennym o [[wojna wietnamska|wojnie wietnamskiej]] [[Oliver Stone|Olivera Stone’a]] ''[[Pluton (film)|Pluton]]'' (''Platoon'', 1986), za którą dostał nominację do nagrody [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] za najlepszą rolę drugoplanową, [[Jezus Chrystus|Jezus]] z [[Nazaret]]u w dyskusyjnym i wywołującym wiele kontrowersji dramacie [[Martin Scorsese|Martina Scorsese]] ''[[Ostatnie kuszenie Chrystusa (film)|Ostatnie kuszenie Chrystusa]]'' (''The Last Temptation of Christ'', 1988), grecki więzień w [[Oświęcim]]iu w biograficznym dramacie sportowym ''Triumf ducha'' (''Triumph of the Spirit'', 1989) oraz obmierzły bandyta w przygodowej komedii kryminalnej [[David Lynch|Davida Lyncha]] ''[[Dzikość serca]]'' (''Wild at Heart'', 1990)<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.mymovies.it/biografia/?a=10487|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=MYmovies|język=it|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Jednak jego rola adwokata i kochanka oskarżonej o morderstwo za pomocą przemocy seksualnej w thrillerzedreszczowcu erotycznym ''[[Sidła miłości]]'' (''Body of Evidence'', 1993) z udziałem [[Madonna (piosenkarka)|Madonny]] i postać psychopaty-geniusza komputerowego, który przejął kontrolę nad statkiem w filmie sensacyjnym ''[[Speed 2: Wyścig z czasem]]'' (''Speed 2: Cruise Control'', 1997) przyniosły mu nominację do [[Złota Malina|Złotej Maliny]] dla najgorszego aktora drugoplanowego. Za rolę mieszkającego w ruinach starego zamku w górach [[Słowacja|Słowacji]] [[Max Schreck|Maxa Schrecka]] w dramacie grozy ''[[Cień wampira]]'' (''Shadow of the Vampire'', 2000) otrzymał wiele nagród, m.in. [[Saturn (nagroda filmowa)|Saturna]] oraz nominację do nagrody [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] i [[Złoty Glob|Złotego Globu]]. Sławę zdobyła także rola czarnego charakteru – Normana Osborna, ex-właściciela największego w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] koncernu chemicznego, który przeżył wypadek w laboratorium, przemieniając się w monstrualnego schizofrenicznego Zielonego Goblina<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.tcm.com/tcmdb/person/43166%7C185983/Willem-Dafoe/|tytuł=Overview for Willem Dafoe|opublikowany=Turner Classic Movies|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref> w filmie sensacyjnym fantasy ''[[Spider-Man (film 2002)|Spider-Man]]'' (2002) i jego [[sequel]]ach – ''[[Spider-Man 2]]'' (2004) i ''[[Spider-Man 3]]'' (2007)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.rottentomatoes.com/celebrity/willem_dafoe/|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=Rotten Tomatoes|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Zagrał w dwóch dramatach [[Lars von Trier|Larsa von Triera]]: ''[[Antychryst (film)|Antychryst]]'' (''Antichrist'', 2009) i ''[[Nimfomanka (film)|Nimfomanka - Część II]]'' (''The Nymphomaniac Part 2'', 2013). W czarnej komedii kryminalnej [[Paul Schrader|Paula Schradera]] ''Dog Eat Dog'' (2016) z [[Nicolas Cage|Nicolasem Cage]] w roli Mada Doga został wystylizowany na legendarnego gwiazdora porno [[John Holmes|Johna Holmesa]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.theguardian.com/film/2016/nov/14/dog-eat-dog-paul-schrader-americas-best-bad-director|autor=John Patterson (2016-11-14)|tytuł=Dog Eat Dog: is Paul Schrader the world's best bad director?|opublikowany=[[The Guardian]]|język=en|data dostępu=2016-12-15}}</ref>.
 
Sławę zdobyła także rola [[Czarny charakter|czarnego charakteru]] – Normana Osborna, ex-właściciela największego w Nowym Jorku koncernu chemicznego, który przeżył wypadek w laboratorium, przemieniając się w monstrualnego schizofrenicznego Zielonego Goblina<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.tcm.com/tcmdb/person/43166%7C185983/Willem-Dafoe/|tytuł=Overview for Willem Dafoe|opublikowany=[[Turner Classic Movies]]|język=en|data dostępu=2019-12-14| archiwum=http://web.archive.org/web/20180222094033/http://www.tcm.com:80/tcmdb/person/43166%7C185983/Willem-Dafoe/| zarchiwizowano =2016-10-09}}</ref> w filmie sensacyjnym fantasy ''[[Spider-Man (film 2002)|Spider-Man]]'' (2002) i jego [[sequel]]ach – ''[[Spider-Man 2]]'' (2004) i ''[[Spider-Man 3]]'' (2007)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.rottentomatoes.com/celebrity/willem_dafoe/|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=[[Rotten Tomatoes]]|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Zagrał w dwóch dramatach [[Lars von Trier|Larsa von Triera]]: ''[[Antychryst (film)|Antychryst]]'' (''Antichrist'', 2009) i ''[[Nimfomanka (film)|Nimfomanka - Część II]]'' (''The Nymphomaniac Part 2'', 2013). W czarnej komedii kryminalnej [[Paul Schrader|Paula Schradera]] ''Dog Eat Dog'' (2016) z [[Nicolas Cage|Nicolasem Cage]] w roli Mada Doga został wystylizowany na legendarnego gwiazdora porno [[John Holmes|Johna Holmesa]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.theguardian.com/film/2016/nov/14/dog-eat-dog-paul-schrader-americas-best-bad-director|autor=John Patterson (2016-11-14)|tytuł=Dog Eat Dog: is Paul Schrader the world's best bad director?|opublikowany=„[[The Guardian]”]|język=en|data dostępu=2016-12-15}}</ref>.
 
Najważniejsza stała się dla niego sztuka ekspresji mimiki i gestu, mniej słowa<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.allmovie.com/artist/willem-dafoe-p16547/corrections|tytuł=Willem Dafoe|opublikowany=[[AllMovie]]|język=en|data dostępu=2016-10-09}}</ref>. Mówi o sobie: – ''Jestem aktorem biologicznym''. Pracował jako model dla domu mody [[Prada]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://plejada.pl/zdjecia-gwiazd/adrien-brody-gary-oldman-i-inni-aktorzy-na-wybiegu-u-prady/0spmgke|autor=Ewelina Kustra (2012-04-17)|tytuł=Adrien Brody, Gary Oldman i inni aktorzy na wybiegu u Prady|opublikowany=[[Onet.pl]]|język=en|data dostępu=2016-12-15| archiwum=http://archive.is/VYooF| zarchiwizowano = 2018-06-03}}</ref>. Użyczał swojego głosu w [[reklama]]ch.
 
=== Życie prywatne ===
Linia 128 ⟶ 132:
* {{NNDB|osoba|789/000022723|Willem Dafoe}}
* {{Filmweb|osoba adres|willem.dafoe|Willem Dafoe}}
* {{Discogs|artysta|363873|Willem Dafoe}}
 
{{Honorowy Złoty Niedźwiedź}}