Ruch oporu w Auschwitz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne i wykonuje inne drobne zmiany. |
|||
Linia 13:
Bardzo aktywni byli osadzeni w Auschwitz żołnierze zawodowi. W październiku 1940 rotmistrz [[Witold Pilecki]] (w obozie przebywał pod nazwiskiem Tomasz Serafiński) zorganizował grupę pod nazwą [[Związek Organizacji Wojskowej]] (ZOW). Pilecki trafił do obozu 22 września 1940. Dobrowolnie przyłączył się do grupy zatrzymanych podczas [[łapanka|łapanki]] w [[Warszawa|Warszawie]]. Później uciekł z obozu, by wynieść dokumenty o zbrodniach hitlerowskich oraz przygotować plany odbicia obozu i uwolnienia więźniów. Uciekając, przekazał kierownictwo majorowi [[Zygmunt Bohdanowski|Zygmuntowi Bohdanowskiemu]] (rozstrzelanemu w Auschwitz 11 października 1943) i kapitanowi [[Henryk Bartosiewicz|Henrykowi Bartosiewiczowi]]. Praca ZOW polegała głównie na dostarczaniu żywności i ciepłej odzieży. Podnoszono też na duchu więźniów, przekazywano informacje z zewnątrz i poza obóz za pośrednictwem uciekinierów. W lutym 1941 pułkownik [[Kazimierz Rawicz]] (w obozie pod nazwiskiem Jan Hilkner) założył w obozie Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Istniało też kilka innych organizacji, utworzonych przez polskich wojskowych.
Jesienią 1941 zaczęły działać grupy [[Nacjonalizm|nacjonalistyczne]], rekrutujące się z sympatyków [[Narodowa Demokracja|Narodowej Demokracji]] i [[Obóz Narodowo-Radykalny|Obozu Narodowo-Radykalnego]]. Ich inicjatorami byli profesor [[Roman Rybarski]] (rozstrzelany 6 marca 1942) i [[Jan Mosdorf]] (rozstrzelany 11 października 1943)<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Długoborski |imię = Wacław |tytuł=Auschwitz 1940–1945: węzłowe zagadnienia z dziejów obozu
Pod koniec 1941 ZWZ zainicjował akcję scaleniową. Dowództwo objął pułkownik Rawicz (ZWZ). Na czele stał komitet w składzie: Rybarski – przewodniczący (Endecja), Dubois
Komitet działał do sierpnia 1942, do czasu wywiezienia do [[Mauthausen-Gusen (KL)|KL Mauthausen-Gusen]] Rawicza. Dowództwo po nim przejął pułkownik [[Juliusz Gilewicz]] (rozstrzelany 11 października 1943). W 1943 [[Niemcy (naród)|Niemcy]] podjęli szereg akcji przeciwko ruchowi oporu. Kierownictwo wojskowe zostało rozbite. W zbiorowych egzekucjach 25 stycznia 1943 i 11 października 1943, zginęło 105 więźniów – działaczy wojskowych i politycznych.
Represje nie zdusiły ruchu oporu. Tuż po zgładzeniu działaczy powstały dwa nowe ośrodki. Lewicowy, złożony z byłych członków PPS, [[Komunizm|komunistów]] i bezpartyjnych, działał w obozie macierzystym Auschwitz. Należał do niego m.in. późniejszy premier PRL [[Józef Cyrankiewicz]]<ref>[[Edward Hałoń]]: ''W cieniu Auschwitz: wspomnienia z konspiracji przyobozowej''. [[Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu]], 2003, s. 39, 67–69.</ref>. Drugi ośrodek powstał w [[Auschwitz II – Birkenau|Birkenau]], gdzie funkcjonowało w 1943 kilka grup, kontaktujących się z podziemiem w KL Auschwitz. W szpitalu istniała komórka konspiracyjna [[Alfred Fiderkiewicz|Alfreda Fiderkiewicza]]. Należał do niej m.in. [[Tadeusz Borowski (pisarz)|Tadeusz Borowski]].
Od lata 1943 istniała też podziemna organizacja kobieca w obozie w Brzezince, zorganizowały ją [[Wiktoria Klimaszewska]] i [[Zofia Bratro]], które zwerbowały do współpracy: [[Antonina Piątkowska|Antoninę Piątkowską]], [[Stanisława Rachwał|Stanisławę Rachwał]] i Helenę Hoffman{{odn|Świebodzki|1995|s=47}}. W 1943 roku organizacja kobieca liczyła kilkadziesiąt osób{{odn|Świebodzki|1995|s=48}}.
| |||