Ted Bundy: Różnice pomiędzy wersjami

}}

'''Ted Bundy''', właśc. '''Theodore Robert Bundy''' (ur. [[24 listopada]] [[1946]] w [[Burlington (Vermont)|Burlington]], [[Vermont]], zm. [[24 stycznia]] [[1989]] w [[Więzienie Stanowe Florydy|Raiford]], [[Floryda]]) – [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[seryjny morderca]].

== Życiorys ==

=== Dzieciństwo i młodość ===

 

W 1950 Bundy wraz z matką wyprowadził się do miasta [[Tacoma]] w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]], gdzie mieszkali ich krewni. Rok później Eleanor poznała kucharza Johnny’ego Culpeppera Bundy’ego, za którego wyszła. Syn przyjął nazwisko ojczyma.

 

=== Lata studenckie ===

W 1965 Bundy ukończył szkołę średnią i dzięki stypendium rozpoczął studia na [[University of Puget Sound]] ([[psychologia]] i [[orientalistyka]]); po dwóch semestrach przeniósł się jednak na [[University of Washington]] w [[Seattle]]. W trakcie studiów podejmował różne prace dorywcze, m.in. w sklepie. W ramach praktyki studenckiej był [[wolontariat|wolontariuszem]] w centrum pomocy kryzysowej dla osób skłaniających się ku [[samobójstwo|samobójstwu]]. Poznał tam [[Ann Rule]], reporterkę zajmująca się sprawami kryminalnymi. Ironią losu jest fakt, że Rule pisała później artykuły poświęcone zbrodniom Teda, nieświadoma, że dawny młodszy kolega jest ich sprawcą.

 

 

W 1972 ukończył studia prawnicze na uniwersytecie w Seattle i podjął pracę w stanowym biurze Republikanów; podczas kampanii wyborczej na gubernatora stanu doszło do niewielkiego skandalu z udziałem Bundy’ego – został rozpoznany, gdy podszywał się pod studenta i nagrywał spotkania wyborcze [[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokratycznego oponenta]]. W 1973 podjął studia [[nauki prawne|prawnicze]], które jednak porzucił wiosną 1974.

Po ujęciu seryjnego mordercy zwrócono uwagę na fakt, że większość jego ofiar miała długie, proste, brązowe włosy, rozdzielone przedziałkiem pośrodku głowy, co upodabniało je do „Stephanie”.

{{Galeria

| Plik:Ted Bundy Volkswagen Beetle.jpg|[[Volkswagen Garbus|„Garbus”]] Bundy’ego z 1968, w którym i z użyciem którego popełnił większość swych zbrodni. Obecnie jako eksponat w [[Narodowe Muzeum Zbrodni i Kary|Narodowym Muzeum Zbrodni i Kary]], koło miasta [[Waszyngton]]

| Plik:Ted Bundy Volkswagen.jpg|[[Volkswagen Garbus|„Garbus”]] Bundy’ego z 1968, w którym i z użyciem którego popełnił większość swych zbrodni. Obecnie jako eksponat w [[Narodowe Muzeum Zbrodni i Kary|Narodowym Muzeum Zbrodni i Kary]], koło miasta [[Waszyngton]]

 

=== 1974 – stany Waszyngton i Oregon, pierwsze zbrodnie ===

 

Najwcześniejsze zabójstwo, do jakiego się przyznał i które udowodniono, miało miejsce w 1974. Dopuścił się go więc w wieku dwudziestu siedmiu lat. Jednak jeden ze znajomych Bundy’ego już w 1973 widział [[kajdanki]] na tylnym siedzeniu jego [[Barwa beżowa|beżowego]] [[volkswagen]]a (model [[Volkswagen Garbus|Garbus]]), wyprodukowanego w 1968, którego Bundy był właścicielem od 1969 do 1975. Wyjął ze swojego samochodu przednie siedzenie pasażera, aby łatwiej ukryć i przewozić ciała. Kolejne zbrodnie popełniał z częstotliwością mniej więcej miesięczną. Przyszłe lata miały pokazać, że był bardzo sprytnym i przebiegłym przestępcą.

 

Następną ofiarą była dwudziestojednoletnia '''Lynda Ann Healy''', również studentka tego samego uniwersytetu. Po północy 31 stycznia 1974 włamał się do jej sypialni, pobił dziewczynę do nieprzytomności, ubrał w dżinsy i koszulę, zawinął w prześcieradło i wyniósł z pokoju. Dopiero ponad rok później znaleziono jej [[Czaszka|czaszkę]] i [[Żuchwa|żuchwę]] (wraz ze szczątkami kilku późniejszych ofiar) w górach na [[wschód]] od miasta [[Issaquah]].

 

Bundy powrócił do stanu Waszyngton. 1 czerwca dwudziestodwuletnia '''Brenda Carol Ball''', pierwsza ofiara Bundy’ego niebędąca studentką, wyszła z baru The Flame Tavern w mieście [[Burien]], by zniknąć bez wieści na 9 miesięcy.

 

Seria morderstw doszła do punktu kulminacyjnego 14 lipca 1974. Bundy w biały dzień porwał z zatłoczonej plaży nad jeziorem [[Sammamish]] (koło Issaquah) dwie kobiety: dwudziestotrzyletnią '''Janice Ann Ott''' i dziewiętnastoletnią '''Denise Marie Naslund'''. Kilka osób zeznało później, że spotkało wtedy młodego przystojnego mężczyznę w białym stroju tenisowym, z lewą ręką na [[Temblak (medycyna)|temblaku]], przedstawiającego się jako Ted. Pięć świadków to kobiety, które były proszone o pomoc w zdjęciu łódki z dachu samochodu. Inni świadkowie oświadczyli, iż widzieli mężczyznę zaczepiającego J. Ott, która potem odeszła w jego towarzystwie. Jak się później okazało, byli ostatnimi, którzy widzieli ją żywą. D. Naslund zaginęła cztery godziny później.

 

 

=== 1974 i 1975 – zbrodnie w stanach Idaho, Utah i Kolorado ===

Przed egzekucją Bundy wyznał, że 2 września 1974 w sąsiednim stanie [[Idaho]] zabrał nastoletnią [[autostop]]owiczkę. Następnie zgwałcił ją i udusił. Jej tożsamości nie udało się ustalić, jak również nigdy nie odnaleziono ciała.

 

Następną ofiarą Bundy’ego stała się '''Laura Aime''', również siedemnastolatka, która zniknęła po opuszczeniu [[halloween]]owej zabawy w miejscowości Lehi 31 października 1974. Jej nagie ciało zostało odkryte miesiąc później w [[Dzień Dziękczynienia|Święto Dziękczynienia]] przez wędrowców na brzegu rzeki w górach [[Wasatch]]. Została pobita tak, że nie można jej było rozpoznać, zgwałcona, a następnie uduszona własną skarpetką.

 

 

W 1975, wciąż studiując na University of Utah, Bundy przeniósł swoją zbrodniczą działalność do kolejnego, sąsiedniego stanu [[Kolorado (stan)|Kolorado]]. 12 stycznia 1975 dwudziestotrzyletnia pielęgniarka '''Caryn Campbell''' ze stanu [[Michigan]] zniknęła z hotelu Wildwood Inn w [[Snowmass Village|Snowmass]] (środkowe Kolorado), gdzie wypoczywała z narzeczonym i dwójką jego dzieci. Zaginęła na dystansie ok. 16 metrów, pomiędzy drzwiami windy a drzwiami swego pokoju. Jej ciało odnaleziono 17 lutego przy drodze niedaleko Snowmass.

 

 

W wyniku trwającego tydzień procesu 1 marca 1976 Bundy został skazany za porwanie C. DaRonch na 15 lat pozbawienia wolności w więzieniu stanowym Utah, bez możliwości [[Warunkowe przedterminowe zwolnienie|zwolnienia warunkowego]].

Jednocześnie toczyło się śledztwo w pozostałych sprawach. Władze stanu Kolorado ścigały go pod zarzutem morderstwa i Bundy został [[Ekstradycja|przekazany]] do Kolorado, by stanąć tam przed sądem. Zeznania narzeczonej Bundy’ego na temat jego dziwnych zachowań seksualnych, wyjść w nietypowych porach; jego znajomych, którzy widzieli go z zagipsowaną ręką, chociaż wcześniej nie wspominał o jakimkolwiek wypadku, świadków zaginięć kobiet, dowody rzeczowe (np. rachunki ze stacji benzynowych z miejscowości, gdzie zdarzały się przestępstwa, włosy zidentyfikowane jako należące do ofiar), zaczęły prezentować policji coraz dokładniejszy obraz mężczyzny prowadzącego tajemnicze, podwójne życie.

 

 

=== 1978 – stan Floryda, ostatnie zbrodnie i ostateczne aresztowanie ===

Bundy podążał nadal w kierunku północno-wschodnim. Kolejnym etapem jego ucieczki była podróż pociągiem [[Amtrak]] do [[Ann Arbor]] w stanie [[Michigan]], gdzie otrzymał pokój w budynku organizacji [[YMCA]]. W Ann Arbor ukradł samochód, którym ruszył na południe. Pokonał ponad 1100 km i dojechał do stanu [[Georgia]], a następnie porzucił wóz w [[Atlanta|Atlancie]], gdzie wsiadł do autobusu jadącego dalej na południe, na [[Floryda|Florydę]]. 8 stycznia 1978 w stolicy stanu Floryda, mieście [[Tallahassee]], wynajął pokój, przedstawiając się jako ''Chris Hagen''. Floryda była piątym i ostatnim stanem na morderczym szlaku Bundy’ego. Posługiwał się skradzionymi dokumentami na nazwisko Kenneth (Ken) Misner. Dopuścił się w tym czasie wielu drobnych przestępstw: wyrywania torebek kobietom, kradzieży sklepowych i kradzieży samochodu. Nie maskował się specjalnie i nie podjął większych prób ukrycia swojej tożsamości, zapuścił jedynie wąsy i przed wyjściem na ulicę przyklejał sztuczny [[Znamię|pieprzyk]] na policzku. Zamierzał zatrudnić się na budowie, jednak zrezygnował, gdy pracownik kadrowy chciał obejrzeć jego prawo jazdy, aby potwierdzić tożsamość. To była jego jedyna próba podjęcia pracy po odzyskaniu wolności.

Od ostatniej zbrodni Bundy’ego minęło dwadzieścia dziewięć i pół miesiąca. Szesnaście dni od ucieczki, siedem dni po przyjeździe do Tallahassee, 15 stycznia 1978 około 3:00 w nocy, Bundy wdarł się do akademika bractwa ''Chi Omega'' na [[Florida State University]] mordując, gwałcąc i tłukąc, niczym w szale, jego uśpione mieszkanki. W jednym z pokoi dwudziestoletnia '''Lisa Levy''' i dwudziestojednoletnia '''Margaret Bowman''' zostały zatłuczone i uduszone, ponadto Levy była napastowana seksualnie. Bundy uderzył Bowman w głowę z taką siłą, że fragmenty kości wbiły się w mózg, silnym ciosem strzaskał prawy obojczyk Levy, pozostawił również odcisk swych zębów na jej ciele, gryząc pośladki i piersi. Ślady te stały się później ważnym dowodem przeciw Bundy’emu. Żadna z nich nie miała ran na dłoniach ani uszkodzonych paznokci, co świadczyło, że nie miały szansy obronić się przed atakiem. Następnie Bundy ruszył do innego pokoju, gdzie zaatakował dwie kolejne dziewczyny, '''Karen Chandler''' i '''Kathry Kleiner''', które zostały poważnie okaleczone, ale obu udało się przeżyć. Były trzecią i czwartą ofiarą Bundy’ego, które przeżyły starcie z nim. Całe zajście trwało niecałe pół godziny. Po opuszczeniu akademika, tej samej nocy, Bundy włamał się do domu znajdującego się osiem przecznic od akademika. Tam brutalnie zgwałcił, pobił i okaleczył we własnym domu jeszcze jedną studentkę Florida State University, '''Cheryl Thomas'''. Była ostatnią kobietą, która miała szczęście pozostać przy życiu po napadnięciu przez Bundy’ego.

8 lutego 1978 Bundy pojechał do [[Jacksonville (Floryda)|Jacksonville]], prowadząc skradzionego [[van]]a, który był własnością Florida State University. Po drodze, na parkingu supermarketu, wytypował następną ofiarę. Nawiązał znajomość z czternastoletnią Leslie Parmenter, przedstawiając się jako ''Richard Burton'' ze straży pożarnej, ale zostawił dziewczynkę w spokoju i odszedł, gdy przyszedł jej starszy brat. Bundy dojechał do [[Lake City (Floryda)|Lake City]]. Następnego dnia, 9 lutego 1978, uprowadził ze szkoły [[Lake City Junior High School]], zgwałcił i zamordował swoją najmłodszą i ostatnią już ofiarę, dwunastoletnią '''Kimberly Leach'''. Jej ciało porzucił w opuszczonej szopie w [[Suwannee River State Park]].

 

 

=== 1979-1989 – procesy, wyroki, ślub, walka o życie i egzekucja ===

Proces w sprawie morderstw w akademiku ''Chi Omega'' został przeniesiony do [[Miami]] i rozpoczął się 25 czerwca, a zakończył 31 lipca 1979. Pomimo że otrzymał 5 adwokatów, Bundy występował jako własny obrońca, przesłuchując nawet świadków. Decydujące w sprawie stały się dwa dowody. Pierwszym były zeznania Nity Neary, mieszkanki akademika ''Chi Omega'', która wracając późno z randki, zobaczyła wychodzącego Bundy’ego i rozpoznała go w sądzie. Drugim dowodem były odciski zębów na lewym pośladku L. Levy, które Bundy zostawił w czasie swego morderczego ataku szału. Policja pobrała od Bundy’ego odcisk zębów, a [[Forensyka|eksperci kryminalistyki]] porównali je ze zdjęciem rany Levy i potwierdzili zgodność. Został uznany za winnego stawianych mu zarzutów i [[Kara śmierci w Stanach Zjednoczonych|skazany na śmierć]] za zabójstwo L. Levy i M. Bowman.

W styczniu 1980 Bundy stanął ponownie przed sądem, tym razem w [[Orlando]], w kolejnej sprawie, oskarżony o zabójstwo K. Leach, swojej najmłodszej ofiary. 7 lutego 1980 został tam uznany za winnego wszystkich zarzucanych mu czynów, głównie dzięki znalezionym w skradzionym tu również vanie włóknom, które pochodziły z odzieży K. Leach, oraz dzięki świadkom, którzy widzieli go wyprowadzającego K. Leach z terenu szkoły. Został skazany również na karę śmierci. 9 lutego 1980, podczas tego procesu, gdzie znowu występował jako własny obrońca, zgodnie z prawem stanu Floryda poślubił swoją byłą współpracownicę, Carole Ann Boone. C.A. Boone przeprowadziła się na Florydę, aby być bliżej swego ukochanego. Elokwentny i przystojny Ted Bundy cieszył się wielką popularnością wśród kobiet, o czym świadczy dwieście listów dziennie, jakie otrzymywał od fanek, przebywając w celi śmierci. Państwo Bundy otrzymali zgodę na intymne widzenia w więzieniu. W październiku 1982 C.A. Boone urodziła córeczkę, później rozwiodła się jednak z Bundym, w 1986 powróciła do stanu Waszyngton i zmieniła nazwisko swoje oraz córki.

 

 

Również w tym samym czasie z Bundym kontaktował się bardzo często agent Zespołu Nauk Behawioralnych FBI, [[William Hagmaier]], który zdobył jego zaufanie tak dalece, że Bundy nazywał go swoim przyjacielem. W końcu Bundy opowiedział mu wiele szczegółów swych zbrodni, w tym o morderstwach, które były jeszcze całkowicie nieznane lub niepotwierdzone.

W październiku 1984 Bundy, licząc na możliwe opóźnienie wykonania wyroku, napisał do wspomnianego już R. Keppela (dawniej detektywa wydziału zabójstw, w tym czasie już na emeryturze), oferując swą pomoc w schwytaniu seryjnego mordercy określanego pseudonimem „[[Gary Ridgway|Green River Killer]]”. Bundy proponował przeprowadzenie własnych analiz i wglądu w sprawę z użyciem własnej intuicji. Keppel i inny członek zespołu zajmującego się tamtą sprawą, Dave Reichert, odwiedzili florydzką celę śmierci, by porozmawiać z Bundym. Obaj stwierdzili później, że to co usłyszeli, było niezbyt pomocne, jeśli chodzi o schwytanie mordercy znad Green River. Dało im za to dogłębny wgląd w psychikę samego Teda i było głównie kontynuowane w nadziei poznania szczegółów, które mogłyby doprowadzić do rozwiązania spraw, o które podejrzewany był Bundy.

Bundy składał [[Apelacja (prawo)|apelacje]] od wyroku i uniknął egzekucji w dniach 4 marca 1986, 2 lipca 1986 i 18 listopada 1986, jednak wyczerpały się już wszystkie możliwości. Ponieważ nieuchronnie zbliżała się egzekucja, przyznał się do kolejnych ośmiu nierozwiązanych morderstw w stanie Waszyngton, w których był głównym podejrzanym. Przyznał się również do morderstw w stanach Idaho, Utah i Kolorado, licząc na wstrzymanie wykonania kary lub możliwość [[Ułaskawienie|ułaskawienia]] i zamiany kary śmierci na [[Kara dożywotniego pozbawienia wolności|karę dożywotniego pozbawienia wolności]]. Adwokat Bundy’ego zwrócił się do rodzin niektórych jego ofiar, aby przesłały [[Telefaks|faksem]] do [[Gubernatorzy Florydy|gubernatora stanu Floryda]] prośby o łaskę dla Bundy’ego, który w zamian miał wyznać, gdzie znajdują się szczątki ich bliskich. Wszystkie rodziny jednak odmówiły. Keppler i inne osoby informowały, że Bundy podawał skąpe szczegóły swoich zbrodni i obiecał ujawnić więcej oraz miejsca porzucenia zwłok, jeśli dostanie więcej czasu. Ten chwyt nie odniósł jednak oczekiwanego skutku.

 

== Modus operandi i profil ofiar ==

Całkowitą liczbę ofiar Bundy’ego określa się na nawet 100 kobiet, jednak prawdopodobnie nigdy nie uda się podać jej dokładnie. Cechował go dosyć stały [[Modus operandi|sposób działania]]. Szukał i zbliżał się do potencjalnych ofiar w miejscach publicznych, nawet pełnych ludzi, także w dzień – jak miało to miejsce w przypadku uprowadzenia J. Ott oraz D. Naslund nad jeziorem Sammamish lub K. Leach ze szkoły. Zaufanie przyszłych ofiar zdobywał w różny sposób: udając osobę z unieruchomioną kończyną, potrzebującą pomocy (morderstwa: G. Hawkins, S. Rancourt, J. Ott, D. Naslund i J. Cunningham) lub podając się za przedstawiciela władzy: policjanta (C. DaRonch) czy inspektora straży pożarnej (nieudana próba porwania 8 lutego 1978 nastolatki L. Parmenter, dzień przed zamordowaniem K. Leach).

Popełnianie przestępstw ułatwiała Bundiemu miła aparycja. Wykorzystywał swój urok osobisty i atrakcyjny wygląd by wzbudzić zaufanie swojej ofiary<ref>{{Cytuj |autor = Michael Baggs |tytuł = Who was Ted Bundy and what did he do? |czasopismo = BBC News |data = 2019-05-03 |data dostępu = 2020-01-23 |url = https://www.bbc.com/news/newsbeat-48094459 |język = en-GB}}</ref>. Opisywany był również jako człowiek-[[Kameleonowate|kameleon]], który za pomocą niewielkich zmian fryzury czy zarostu był w stanie zmienić swój wygląd nie do poznania.

 

{| class="wikitable sortable"

|-

|-

| 1. || Lynda Ann Healy || 21 || [[Seattle]] || [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]] || 1 lutego 1974 || 3 marca 1975

* ''The Deliberate Stranger'' – książka i film telewizyjny z roku 1986;

* ''[[Ted Bundy (film)|Bezlitosny Morderca]]'' – film z 2002 r. w reż. [[Matthew Bright]]a;

* ''Hell on Earth 2006'' – 11. odcinek 10. sezonu serialu ''South Park'', pojawia się jako jedna z postaci drugoplanowych;

* ''Bundy A Legacy Of Evil'' – film z 2008 w reż. Michael Feifer;

* ''Old Sparky'' (2012) – utwór [[Acid Drinkers]] z płyty [[La part du diable]];

* ''God Bless'' – utwór [[Combichrist]];

* ''Richard Bundy'' – utwór [[Ted Nemeth]];

 

== Bibliografia ==

 

== Linki zewnętrzne ==