Franciszek Kleeberg: Różnice pomiędzy wersjami

|miejsce śmierci = [[Drezno|Weisser Hirsch]], [[III Rzesza]]

|siły zbrojne = [[Plik:Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png|20px]][[Armia Austro-Węgier]]<br />[[Plik:Orzełek legionowy.svg|20px]] [[Polska Siła Zbrojna]]<br /> [[Plik:Orzełek II RP.svg|20px]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojsko Polskie]]

'''Franciszek Kleeberg''' (ur. [[1 lutego]] [[1888]] w [[Tarnopol]]u, zm. [[5 kwietnia]] [[1941]] w Weisser Hirsch k.w [[Drezno|DreznaDreźnie]]) – [[generał brygady]] [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]].

Urodził się w rodzinie Emiliana, [[Powstanie styczniowe|powstańca styczniowego]] i Józefiny Kuschée (Couschée). Był starszym bratem [[Juliusz Kleeberg|Juliusza]], generała brygady Wojska Polskiego. Według tradycji rodzinnej Kleebergowie wywodzili się od szwedzkiego żołnierza, który przybył do Polski z wrogą armią w XVII wieku, dostał się do niewoli, spolszczył się i w końcu został założycielem rodu rycerskiego. Ojciec generała był długoletnim oficerem [[11 Pułk Dragonów Austro(austro-Węgierwęgierski)|c. i k. 11 pułku dragonów]] w Stockerau, w którym po awansie na podpułkownika (1 maja 1901) objął komendę nad II dywizjonem. Później pełnił służbę w Komendzie Placu Wiedeń. W 1908 roku został spensjonowany.

Po ukończeniu szkoły realnej w [[Hranice (powiat Przerów)|Hranicach]] i złożeniu matury w [[Wiedeń|Wiedniu]] w 1905 r., kontynuował naukę w [[Techniczna Akademia Wojskowa|Technicznej Akademii Wojskowej]] w Mödling. W 1911 ukończył Szkołę Strzelecką Artylerii w Hajmasker. Pełnił służbę w [[2 Pułk Haubic Polowych Austro(austro-Węgierwęgierski)|2 pułku haubic polowych]] w Wiedniu. 1 września 1908 roku został mianowany [[podporucznik]]iem (niem. ''Leutnant''), a 1 maja 1913 roku – [[porucznik]]iem (niem. ''Oberleutnant'') w korpusie oficerów artylerii. W tym samym roku został przyjęty do Szkoły Wojennej (niem. ''Kriegsschule'') w Wiedniu{{odn|Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej|1909|s=842, 924}}{{odn|Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej|1914|s=759, 832, 1061}}. Wybuch [[I wojna światowa|I wojny światowej]] uniemożliwił mu kontynuowanie studiów.

18 listopada 1918 roku, wezwany przez generała [[Tadeusz Rozwadowski|Tadeusza Rozwadowskiego]], wrócił do kraju i objął obowiązki szefa sztabu [[Armia „Wschód”|Armii „Wschód”]]. Na tym stanowisku wziął udział w [[Bitwa o Lwów (1918–1919)|bitwie o Lwów]]. 19 marca 1919 roku został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków” w Krakowie na stanowisko zastępcy szefa sztabu{{odn|Piwowarski|1989|s=396}}. Z dniem 15 kwietnia został przydzielony do [[Ministerstwo Spraw Wojskowych|Ministerstwa Spraw Wojskowych]] w Warszawie<ref>Dz. Rozk. Wojsk. Nr 55 z 20 maja 1919 roku, s. 1734.</ref>. W ministerstwie powierzono mu obowiązki szefa Sekcji Organizacyjnej, dwa miesiące później – zastępcy szefa Departamentu I Mobilizacyjno-Organizacyjnego. 7 maja 1919 roku został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Legionów Polskich, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia [[podpułkownik]]a<ref>Dz. Rozk. Wojsk. Nr 53 z 15 maja 1919 roku, poz. 1652.</ref>. 10 marca 1920 roku, po reorganizacji ministerstwa, został mianowany pomocnikiem szefa Oddziału I Organizacyjno-Mobilizacyjnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 11 z 27 marca 1920 roku, s. 227}}. 29 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu [[pułkownik]]a, w artylerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 399}}. W lipcu 1920 roku został szefem sztabu [[1 Armia (II RP)|1 Armii]], a 15 sierpnia – szefem sztabu Grupy Operacyjnej gen. [[Kazimierz Raszewski|Kazimierza Raszewskiego]], mającej na celu obronę zachodnich województw przed bolszewikami<ref>Wojciech Zawadzki ''Pomorze 1920'', Bellona 2015, s. 123.</ref>.

7 października 1920 roku wyznaczony został na stanowisko szefa sztabu w Dowództwie Okręgu Generalnego „Poznań” w Poznaniu, które w następnym roku zostało przeformowane w [[Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VII]]){{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 40 z 20 października 1920 roku, s. 1075}}. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 28. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a jego oddziałem macierzystym był [[14 Wielkopolski Pułk Artylerii Lekkiej|14 pułk artylerii polowej]] w Poznaniu{{odn|Lista starszeństwa|1922|s=185}}. 6 października 1922 roku został wybrany przewodniczącym rady nadzorczej Hurtowni Spółdzielni Żołnierskich Okręgu Korpusu Nr VIII w Poznaniu{{odn|Hurtownia}}. Również w pierwszej dekadzie października 1922 roku został odkomenderowany do pełnienia obowiązków [[Dowódca piechoty dywizyjnej|dowódcy piechoty dywizyjnej]] 14 Dywizji Piechoty na czas choroby pułkownika [[Aleksander Załęski|Aleksandra Załęskiego]]{{odn|Zmiany}}. 7 listopada 1922 roku został mianowany dowódcą [[14 Wielkopolska Dywizja Piechoty|14 Dywizji Piechoty]] w Poznaniu. Obowiązki miał objąć z dniem 1 stycznia 1923 roku{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 47 z 25 listopada 1922 roku, s. 851}}. Dywizją dowodził do maja 1924 roku. W międzyczasie ukończył kurs informacyjny dla wyższych dowódców. Od czerwca 1924 roku do października 1925 roku przebywał we [[Francja|Francji]], gdzie studiował w Wyższej Szkole Wojennej ({{w języku|fr|École Supérieure de Guerre}}) i Centrum Wyszkolenia Piechoty w [[Wersal]]u oraz w Centrum Wyszkolenia Artylerii w [[Metz]]u. Po powrocie do kraju został II dyrektorem nauk w [[Wyższa Szkoła Wojenna|Wyższej Szkole Wojennej]] w Warszawie. W czasie [[Przewrót majowy|przewrotu majowego 1926 roku]] opowiedział się po stronie władz legalnych<ref>{{cytuj|autor=Stanisław Haller|tytuł=Wypadki warszawskie od 12 do 15 maja 1926 r.|miejsce=Kraków|data=1926|s=23}}</ref>. 17 marca 1927 roku został mianowany dowódcą [[29 Dywizja Piechoty (II RP)|29 Dywizji Piechoty]] w Grodnie{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 94}}. 1 stycznia 1928 roku Prezydent RP [[Ignacy Mościcki]] awansował go na generała brygady ze [[Starszeństwo oficerów|starszeństwem]] z dniem 1 stycznia 1928 roku i 12. lokatą w korpusie generałów{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 1 z 2 stycznia 1928 roku, s. 1}}. Przyjaźnił się z [[Władysław Sikorski|Władysławem Sikorskim]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Wójcikowski| imię = Włodzimierz | tytuł = Śladami ostatniej bitwy gen. Kleeberga | wydawca = Krajowa Agencja Wydawnicza | miejsce = Lublin | rok = 1985 | strony = 14 | isbn = 83-03-01102-2}}</ref>. W poniedziałek 3 sierpnia 1936 roku Prezydent RP mianował go dowódcą [[Dowództwo Okręgu Korpusu Nr III|Okręgu Korpusu Nr III]] w Grodnie<ref>{{cytuj|czasopismo=Polska Zbrojna|wydanie=nr 212|data=4 sierpnia 1936|s=1}}</ref>. Dwa lata później został dowódcą [[Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IX|Okręgu Korpusu Nr IX]] w Brześciu. Stanowisko to zajmował do 8 września 1939 roku{{odn|Mierzwiński|1990|s=92}}.

Pod Jabłoniem i Milanowem pobił wysunięte kolumny oddziałów [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. 6 października 1939, po [[Bitwa pod Kockiem (1939)|czterodniowych walkach]] z [[Wehrmacht]]em pod [[Kock]]iem, został zmuszony do kapitulacji z powodu braków w zaopatrzeniu i amunicji. Złożył broń jako ostatni polski generał. Kleeberg pozostał jedynym dowódcą SGO bez porażki – przeciwnik pod Kockiem został pobity. Po bitwie dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w [[Oflag]]u [[Oflag IV B Königstein|IVB w twierdzy Königstein]] koło [[Drezno|Drezna]]. W niewoli przebywał półtora roku. Poważnie zachorował na serce{{odn|Mierzwiński|1990|s=96}} i 5 kwietnia 1941 zmarł w szpitalu wojskowym w [[Weißer HirschDrezno|drezdeńskiej]] dzielnicy Weisser Hirsch. Został pochowany na cmentarzu w dzielnicy [[Drezno|Neustadt]].

* [[Order Virtuti Militari|Krzyż Komandorski Orderu Virtuti Militari]] (władze RP na Obczyźnie, 1970)<ref name="zpIIrp">{{Cytuj książkę | autor = [[Zbigniew Puchalski (historyk)|Zbigniew Puchalski]] | tytuł = Dzieje polskich znaków zaszczytnych | wydawca = Wyd. Sejmowe | miejsce = Warszawa | data = 2000 | strony = 208–209}}</ref>

* Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari (władze RP na Obczyźnie, 1947)<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Krzysztof Filipow]] | tytuł = Order Virtuti Militari 1972–1945 | wydawca = Bellona | miejsce = Warszawa | data = 1990 | strony = 141}}</ref>

* [[Order Odrodzenia Polski|Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski]] (pośmiertnie) – postanowieniem prezydenta RP [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] z 1 października 2009 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”<ref>{{Monitor Polski|2010|28|304}}.</ref>; uhonorowanie nastąpiło 4 października tego samego roku podczas uroczystych obchodów 70. rocznicy [[Bitwa pod Kockiem (1939)|ostatniej bitwy wojny obronnej 1939 roku]]<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.prezydent.pl/archiwum-strony-lecha-kaczynskiego/wypowiedzi-prezydenta/listy/art,599,list-z-okazji-70-rocznicy-bitwy-pod-kockiem.html | tytuł=List z okazji 70. rocznicy bitwy pod Kockiem | data= 4 października 2009 | opublikowany=prezydent.pl | data dostępu=2012-05-12}}</ref>

* Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1937)<ref>{{Monitor Polski|1937|260|410}}.</ref><ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Odznaczenia w dniu Święta Niepodległości |url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40840|czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 3 |wydanie=Nr 258| data=13 listopada 1937 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=40840}}</ref>

* Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923){{r|sl}}<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924 |url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843|wydawca = [[Prezydium Rady Ministrów]] | miejsce = Warszawa | data = 1926 | strony = 25 | url = http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=87843}}</ref>

* [[Krzyż Zasługi|Złoty Krzyż Zasługi]] (1937)<ref>{{Monitor Polski|1937|64|96}}.</ref>

* [[Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości]]<ref name=sl>{{Cytuj książkę |tytuł autor= Czy wiesz kto to jest? |inni = [[Stanisław Łoza]] (red.) | tytuł = Czy wiesz kto to jest? | wydanie = II popr. | miejsce = Warszawa | wydawca = Główna Księgarnia Wojskowa | data = 1938 | strony = 340}}</ref>

* [[Krzyż Zasługi Wojskowej (Austria)|Krzyż Zasługi Wojskowej]] 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami

W 2007 r. nakręcono film dokumentalny o walkach gen. Kleeberga i [[Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie”|Samodzielnej Grupy Operacyjnej Polesie]] w [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] pt.: ''Kleeberg odszedł kleeberczycy zostali'' w reż. Mirosława Gronowskiego<ref>{{Filmpolski|tytuł|4222668|Kleeberg odszedł Kleberczycy zostali}}</ref>.

Na jego cześć wzniesiono wiele pomników, a jego nazwiskiem nazwano ulice m.in. w Białymstoku, Bydgoszczy, Szczecinie, Lublinie, Sosnowcu, Krakowie, Żywcu, Częstochowie, Piekarach Śląskich, Siedlcach, Radzyniu Podlaskim, Warszawie<ref>Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik„Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961 r., nr 22, poz. 96, s. 3.</ref> i w Nowym Sączu. Imię Generała Franciszka Kleeberga nosi Szkoła Podstawowa nr 1 Ząbkach pod Warszawą oraz Szkoła Podstawowa nr 3 we Włodawie (woj. lubelskie).

* {{Cytuj książkę|tytuł=Rocznik Oficerski 1923|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1923|url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=119157|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1923|odn={{odn/id|Rocznik Oficerski|1923}}}}

* {{Cytuj książkę|tytuł=Rocznik Oficerski 1924|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1924|url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=59165|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1924|odn={{odn/id|Rocznik Oficerski|1924}}}}

* {{Cytuj książkę|tytuł=Rocznik Oficerski 1928|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1928|url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=59431|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1928|odn={{odn/id|Rocznik Oficerski|1928}}}}

* {{Cytuj książkę|tytuł=Rocznik Oficerski 1932|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1932|url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=59691|wydawca=Ministerstwo Spraw Wojskowych|miejsce=Warszawa|rok=1932|odn={{odn/id|Rocznik Oficerski|1932}}}}

* {{Cytuj książkę|odnnazwisko=takMierzwiński|imię=Zbigniew|nazwisko=Mierzwiński| tytuł=Generałowie II Rzeczypospolitej | data=1990| wydawca=Polonia | miejsce=Warszawa| isbn =83-7021-096-1| strony=91–97 |odn=tak}}

* {{Cytuj książkę | nazwisko=Jurga| imię=Tadeusz | tytuł=Obrona Polski 1939| data=1990| wydawca=PAX| miejsce= Warszawa| isbn =83-211-1096-7 | strony=779–780}}

* {{Cytuj pismo|imię=Eugeniusz|nazwisko=Piwowarski|imię=Eugeniusz|tytuł=Projekt organizacji władz wojskowych i administracji ogólnej gen. bryg. Franciszka Kleeberga z czerwca 1939 r.|czasopismo =[[Przegląd Historyczno-Wojskowy|Wojskowy Przegląd Historyczny]]|wolumin=3 (129)|rok=1989|strony=395-406395–406|wydawca=Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”|miejsce=Warszawa|odn=tak}}

* {{Cytuj pismo|tytuł=Zmiany w Sztabie DOK VII|url=http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=123576&tab=3|tytuł=Zmiany w Sztabie DOK VII|czasopismo=[[Żołnierz Wielkopolski]]|wolumin=24|strony=9|data=1922-10-11|wydawca=Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VII|miejsce=Poznań|odn={{odn/id|Zmiany}}}}

* {{Cytuj pismo|tytuł = Hurtownia Spółdzielni Żołnierskich O. K. VIII w Poznaniu |url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=134338|tytuł = Hurtownia Spółdzielni Żołnierskich O. K. VIII w Poznaniu | czasopismo = [[Żołnierz Wielkopolski]] |wolumin=26|strony=55|data =1923-11-28|wydawca=Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VII|miejsce=Poznań|odn={{odn/id|Hurtownia}}}}