Felaszowie: Różnice pomiędzy wersjami

Wedle tradycji Felaszów są oni potomkami [[Menelik I|Menelika]], według tradycji syna króla [[Salomon (król Izraela)|Salomona]] i królowej [[Makeda|Saby]] (lub raczej potomkami towarzyszy czy wojowników Menelika<ref name=Krzyw>Krzywicka Wacława: ''Z drogi do Aksum'', w: "Poznaj„Poznaj świat"świat” R. XXII, nr 6 (259), czerwiec 1974, s. 18-2018–20.</ref>), który przywiódł ich z [[Jerozolima|Jerozolimy]] do Etiopii. Wedle innych opinii są potomkami więźniów Salmanasara V, który zburzył Samarię, lub uchodźcami ze zburzonej w 70 r. n.e. przez Rzymian Jerozolimy. Z kolei tradycja etiopska podaje, że od dawna przybywali do Etiopii żydowscy kapłani, którzy nawrócili cały kraj na judaizm. Gdy jednak przybył do nich biskup [[Frumencjusz z Aksum|Frumencjusz]] przyjęli oni chrześcijaństwo, zaś stawiający opór wyznawcy dawnej religii zostali wygnani i osiedlili się nad jeziorem [[Tana (jezioro)|jeziorem Tana]]. Wedle jednej z dziewiętnastowiecznych teorii mogą być oni potomkami jeńców wziętych przez króla Etiopii Kaleba w południowej Arabii, na początku VI w., gdzie istniało państwo [[Himjaryci|Himjarytów]], w którym władcy i część ludności przyjęła judaizm. Istnieje też wersja, że są potomkami garnizonu żydowskiego stacjonującego na [[Elefantyna|Elefantynie]], skąd wyruszyli ok. 399 p.n.e.{{r|Hancock}} Współcześnie przyjmuje się, że należą oni etnicznie do kuszyckiej ludności Ageu, a judaizm przyjęli z zewnątrz. Felaszowie nie znają [[Talmud]]u, swe prawo religijne opierają jedynie na [[Tora|Torze]]. Nie znali również [[język hebrajski|hebrajskiego]], w swej liturgii używając [[język gyyz|języka gyyz]]. Ich językiem codziennym był [[język kwara]], należący do grupy [[Języki kuszyckie|języków kuszyckich]], a nie [[Języki semickie|semickich]]<ref name=Krzyw />. Sami siebie nazywają ''Bete Israel'' („Dom Izraela”){{r|PWN}}.

W XV w. ziemie Felaszów przyłączył do Etiopii cesarz [[Izaak (cesarz Etiopii)|Izaak]], ale nadal pozostawały one zarzewiem buntu. W 1533 r. Felaszowie poparli walczącego przeciw Etiopii imama Ahmeda ibn Ibrahima al-Gaziego. Ostatecznie Felaszów podporządkował Etiopii cesarz [[Sertse Dyngyl]] w latach 80. XVI w. Dokonał tego poprzez wyprawy zbrojne i pertraktacje polityczne z ich ówczesnym władcą Goszenem. Ostatnimi większymi zrywami Felaszów przeciw władzy cesarzy Etiopii były rebelie prowadzone przez Gedeona w latach 20. XVII w. Od tego czasu grupa ta systematycznie traciła na znaczeniu. Na początku lat 70. XX w. liczebność Felaszów w Etiopii wynosiła (wg różnych źródeł) od 15 do 60 tysięcy<ref name=Krzyw />.

Felaszowie trudnili się rolnictwem i rzemiosłem ([[Garncarstwo|garncarstwem]], [[Kowalstwo|kowalstwem]] i in.). Mieszkali w okrągłych ''tukulach'', identycznych jak inne ludy etiopskie, od których nie wyróżniali się zupełnie ani rysami twarzy ani ubiorem. Wierzyli w moc [[amulet]]ów, konieczność składania krwawych [[Ofiara (religia)|ofiar]] (ze zwierząt -– a pierwotnie być może i [[Ofiary z ludzi|z ludzi]]) z okazji urodzin dziecka, ślubu, święta religijnego, choroby itp. oraz możliwość przepowiadania przyszłości (najczęściej z jelit ofiarnych zwierząt). Praktykują [[obrzezanie]]. Nie uznają [[Wielożeństwo|wielożeństwa]] i nie palą tytoniu<ref name=Krzyw />.

W końcu 1984 r. Izrael rozpoczął planową akcję ewakuacji Felaszów z Etiopii. Rządem Izraela powodowały przede wszystkim względy humanitarne, w Etiopii panowała [[Klęska głodu w Etiopii (1983–1985)|klęska głodu]], było to również zgodne z polityką Izraela dotyczącą sprowadzania do Izraela Żydów z zagrożonych krajów, do tego dochodził również niepokój o malejącą liczbę imigracji z diaspory, co groziło niekorzystnymi zmianami w strukturze społecznej państwa. Felaszów transportowano drogą lotniczą, w wielkim pośpiechu – z obozów dla uchodźców na granicy sudańsko-etiopskiej. [[Operacja Mojżesz|operację Mojżesz]], trwającą od listopada 1984 do stycznia 1985 zorganizowały [[Siły Obronne Izraela]] we współpracy z [[Centralna Agencja Wywiadowcza|CIA]], podczas jej trwania przewieziono ponad 7000 osób. Kolejne 800 osób trafiło do Izraela dzięki [[operacja Jozue|operacji Jozue]]{{r|ethiopia}}. Kolejna wielka akcja imigracyjna miała miejsce w maju 1991, podczas trwającej w Etiopii wojny domowej, kiedy to w ramach ''[[operacja Salomon|operacji Salomon]]'' w ciągu zaledwie 36 godzin, przetransportowano do Izraela ponad 14,5 tysięcy Felaszów{{r|ethiopia|Joel Brinkley1991}} . W połowie lat 90. w Izraelu mieszkało ok. 60 tys. Felaszów.

[[Plik:Falasha makstyle.jpg|thumb|180px|left|180px|Izraelski żołnierz pochodzenia etiopskiego.]]

<ref name="Hancock">{{cytuj książkę|autor=Graham Hancock|tytuł=Znak i pieczęć. : naNa tropie zaginionej Arki Przymierza|język=pl|wydawca=Bertelsmann Media|rok=1999}}</ref>