Berdyczów: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 188.146.181.100 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to MBi.
Znacznik: Wycofanie zmian
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 34:
== Historia ==
[[Plik:Janusz Tyszkiewicz.jpg|mały|lewo|upright|Janusz Tyszkiewicz]]
Na mocy [[unia lubelska|unii lubelskiej]] w 1569 miasto stało się częścią [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]]. Około 1626 r. wojewoda kijowski [[Janusz Tyszkiewicz]] po uwolnieniu z niewoli tureckiej jako wotum dziękczynne ufundował w Berdyczowie kościół i sprowadził karmelitów. [[Stanisław Zaremba (biskup kijowski)]] w 1647 został, według relacji wiernych, uzdrowiony za wstawiennictwem [[Matka Boża Berdyczowska|Matki Bożej Berdyczowskiej]], której obraz ogłosił cudownym. Obraz koronowany został w 1756 papieskimi koronami. Berdyczów, w którym znajduje się kościół Karmelitów[[karmelici Bosychbosi|karmelitów bosych]] z XVIII w., był słynnym ośrodkiem kultu maryjnego, a w XIX wieku centrum [[chasydzi|chasydzkim]] na [[Wołyń|Wołyniu]].
 
W 1593 r. uzyskał prawa miejskie. Czasy [[August III|Augusta III]] i [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] były dla Berdyczowa okresem rozwoju. Sanktuarium otoczono potężnym wałem, z mostem zwodzonym i z bastionami uzbrojonymi w 60 armat. Była to prawdziwa twierdza. W tych murach wzrastał karmelita o. [[Marek Jandołowicz]] – duchowy przywódca [[Konfederacja barska|konfederacji barskiej]], którego [[Juliusz Słowacki]] uczynił głównym bohaterem znanego dramatu „[[Ksiądz Marek (dramat)|Ksiądz Marek]]” (1843). W 1768 r. [[Kazimierz Pułaski]] z 700 konfederatami i 800 cywilami przetrwał 17 dni oblężenia Berdyczowa, trzykrotnie odpierając szturmy.
 
Od 1721 roku wszedł w posiadanie rodziny [[Radziwiłłowie herbu Trąby|Radziwiłłów]] jako spadek dla [[Barbara Franciszka Zawisza|Barbary Franciszki Zawisza]]Zawiszy zamężnej zaz [[Mikołaj Faustyn Radziwiłł|Mikołajem Faustynem Radziwiłłem]]<ref>[http://www.linia-polnocna.internetdsl.pl/SGKP/Ukraina_Berdyczow.html, ''Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', tom I, s.134].</ref>.
 
W 1777 roku w Berdyczowie ukazała się pierwsza [[Polskie encyklopedie szkolne|polska encyklopedia przeznaczona dla dzieci i młodzieży]] ''Krótkie zebranie zarzutów ciekawych o rzeczach tego świata pod, zmysły nam podpadających i je zadziwiających ku pożytkowi młodzi zwięzłemi odpowiedziami ułatwione'' napisana przez [[Józef Iwanicki (1744-1830)|Józefa Iwanickiego]]{{odn|Iwanicki|1777}}{{odn|Iwanowska|1990}}.
 
Berdyczów w 1793 roku w wyniku [[II rozbiór Polski|II rozbioru Polski]] został włączony do [[Imperium Rosyjskie|Rosji]], od 1846 był siedzibą [[Powiat berdyczowski|ujezdu berdyczowskiego]]. W 1837 w Berdyczowie powstał [[Związek Ludu Polskiego]]. 15 marca 1850 roku w Berdyczowie miał miejsce ślub [[Ewelina Hańska|Eweliny Hańskiej]] i [[Honoré de Balzac]]a. W dniu 3 grudnia 1857 roku w Berdyczowie przyszedł na świat Józef Teodor Konrad Korzeniowski, bardziej znany jako [[Joseph Conrad]]. Wiosną 1920 roku zajęty przez wojska polskie podczas [[Wyprawa kijowska (1920)|Wyprawy kijowskiej]]. W lecie 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej Rosjanie wymordowali w szpitalu w Berdyczowie 600 rannych polskich żołnierzy wraz z opiekującymi się nimi pielęgniarkami<ref>{{Cytuj | url=http://wyborcza.pl/alehistoria/1,137930,15934910,Polacy_w_Kijowie.html | tytuł=Polacy w Kijowie<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=wyborcza.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-22}}</ref>. Od 1922 miasto było w [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich]]. W 1941 roku zajęte przez [[III Rzesza|III Rzeszę]]. Po wojnie wpowróciło [[Związek Socjalistycznych Republikdo Radzieckich|ZSRR]]. Od 1991 należy do [[Ukraina|państwa ukraińskiego]].
 
Podczas II wojny światowej w sanktuarium berdyczowskim mieściło się radzieckie więzienie.