Saarbrücken: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 79.212.169.32 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Mozarteus.
Znacznik: Wycofanie zmian
poprawa przek., WP:SK+ToS+mSK+mSI+Bn, drobne redakcyjne, typo, ujedn. zapisu rok, -linki do dat, kolejność sekcji końcowych
Linia 19:
|plan miasta = Saarbrücken in SB.svg
|kod mapy = Saara
|współrzędne = 49°14′N 7°0′E00′E
|commons = Category:Saarbrücken
|www = http://www.saarbruecken.de
Linia 28:
'''Saarbrücken''' ([[język francuski|fr.]] ''Sarrebruck''; [[język luksemburski|luks.]] ''Saarbrécken'') – miasto w [[Niemcy|Niemczech]] nad [[Saara (rzeka)|Saarą]], [[stolica]] [[Kraje związkowe Niemiec|kraju związkowego]] (niem. ''Bundesland'') [[Saara]], siedziba związku regionalnego [[związek regionalny Saarbrücken|Saarbrücken]]. Polityczne i kulturalne centrum regionu, główny ośrodek gospodarczy [[Zagłębie Saary|Zagłębia Saary]], wydobycie węgla kamiennego, hutnictwo żelaza, przemysł maszynowy, metalowy, elektrotechniczny, precyzyjny.
 
Znajdują się tu [[Muzeum Hutnictwa w Saarbrücken|Muzeum Hutnictwa]] i [[Muzeum Przemysłu w Saarbrücken|Muzeum Przemysłu]], lotnisko i [[Uniwersytet Kraju Saary|uniwersytet]]. Obecna aglomeracja powstała w [[1909]] przez połączenie trzech miast: Saarbrücken, St. Johann oraz Malstatt-Burbach i liczy 175 741 mieszkańców (2010), w tym wielu obcokrajowców.
 
== Nazwa ==
Nazwa Saarbrücken (pierwsza wzmianka jako ''Sarabrucca'') nie pochodzi od mostu (niem. Brücke, Brücken w l.m.) powyżej [[Saara (rzeka)|Saary]], jak mogłoby się wydawać, ponieważ pierwsze wzmianki pochodzą z czasów gdy nie było jeszcze na rzece [[Saara (rzeka)|Saarze]] mostu (pierwszy most, Alte Brücke został zbudowany 500 lat po pierwszej wzmiance tej nazwy). W rzeczywistości nazwa pochodzi prawdopodobnie od twierdzy na skale (= Brocken) co dało określenie Sarabrucca. Na tej skale stoi obecnie Zamek Saarbruecken.
 
== Historia ==
Miasto po raz pierwszy wspomniane w dokumencie cesarza [[Otton III (cesarz rzymski)|Ottona III]] w roku [[999]] jako zamek królewski "castellum„castellum Sarabrucca"Sarabrucca” nadany biskupstwu [[Metz]]u. Miejscowości najwcześniej wspominane w dokumentach pisanych, a będące obecnie dzielnicami Saarbrücken to: Malstatt ([[960]]) i Dudweiler ([[977]]). Od 1353 roku do czasów Rewolucji Francuskiej miasto było własnością książąt Nassau. Od wyniszczającej Wojny 30-letniej w [[XVII wiek]]u i [[Wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską|wojny Austrii z Francją]] w 1677 roku pod francuską dominacją, co w konsekwencji doprowadziło do włączenia miasta i regionu do [[Francja|Francji]] w latach [[1680]]-[[1697]]1680–1697 w wyniku tzw. [[reuniony|reunionów]]. Od 1741 roku wieku miasto zostało rozbudowane według projektów architekta Stengela. W roku [[1793]] miasto zajęły wojska francuskie i włączono je do Francji na mocy traktatu z Campo Formio w 1797 roku i Luneville w 1801 roku. W 1815 roku miasto zostało włączone do będącej pod kontrolą [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] – [[Nadrenia|Nadrenii]]. W XIX wieku w okolicach miasta nastąpił gwałtowny rozwój przemysłu ciężkiego. W 1870 roku w okolicach miasta przebiegały walki między wojskami pruskimi i francuskimi. Od 1 stycznia 1909 połączono miasta Saarbrücken, St. Johann oraz Malstatt-Burbach pod nazwą Saarbrücken. Dawne miasto Saarbrücken jest określane teraz jako Alt-Saarbrücken. Po [[Traktat wersalski|Traktacie wersalskim]] w [[1919]] roku miasto znalazło się pod kontrolą Ligi Narodów, a Francja jako rekompensatę zniszczenia własnych kopalń przez Niemców otrzymała w zarząd na 15 lat kopalnie w [[Zagłębie Saary|Zagłębiu Saary]]. W [[1935]] roku odbył się plebiscyt, w którym mieszkańcy w większości opowiedzieli się za przyłączeniem okręgu do Niemiec. W dniu 5 października 1944 roku miasto zostało zbombardowane przez 325 brytyjskich bombowców, w wyniku czego zginęło 361 osób i zniszczono Alt-Saarbrücken. Ponowne bombardowanie 274 brytyjskich bombowców nastąpiło 13 stycznia 1945 roku. Wojska Stanów Zjednoczonych zajęły miasto 21 marca 1945 roku. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w [[1945]] roku Saarbrücken znajdowało się we [[Okupacja aliancka Niemiec i Austrii|francuskiej strefie okupacyjnej]], a w [[1947]] roku utworzono [[Protektorat Saary]]. W konsekwencji tej decyzji włączono miasto do francuskiego systemu celno-walutowego oraz wprowadzono przymusową naukę francuskiego w szkołach. W [[1948]] roku władze francuskie założyły w mieście [[Uniwersytet Kraju Saary]] ''Universität des Saarlandes''. Polityczne zjednoczenie z Republiką Federalną Niemiec nastąpiło dopiero 1 stycznia [[1957]] roku. W [[2007]] roku rozbudowano dworzec [[Saarbrücken Hauptbahnhof]] dla pociągów [[Intercity-Express]].
 
== Zabytki ==
* Most kamienny z 1546 roku (zachowany częściowo)
* Kościół św. Arnuala (''(Sankt Arnual)'') w stylu gotyckim, wewnątrz renesansowe nagrobki
* Pałac barokowy ''Saarbrücker Schloss'' z XVIII wieku według projektu Friedricha Joachima Stengela. Zbudowany został w miejscu gotyckiego i renesansowego zamku. Pod pałacem znajdują się [[kazamata (architektura)|kazamaty]]
* Kościół Ludwika (Ludwigskirche) w stylu barokowym z lat 1762-681762–1768, proj. [[Friedrich Joachim Stengel]]
* Kościół św. Jana (''(St. Johann)'') w stylu barokowym
* Rynek dawnego miasta Sankt Johann z barokową fontanną
* Stary ratusz w stylu barokowym w Alt-Saarbrücken
Linia 48:
* komandoria zakonu krzyżackiego pw. św. Elżbiety (Kommende St. Elisabeth)
* teatr miejski z 1937 roku w stylu klasycystycznym
* Plac "Unsichtbaren„Unsichtbaren Mahnmals"Mahnmals” z 1993 roku upamiętniający cmentarze żydowskie
* Ruiny zamku Kaninchenberg
* Bergwerksdirektion z lat 1877-18801877–1880, proj. [[Martin Gropius]]. Obecnie centrum handlowe.
* Dźwig Saarkran (rekonstrukcja z 1991 r.)
* Ambasada francuska z 1952 r.roku, proj. Georges-Henri Pingusson
* Kościół Św. Alberta z 1954 roku, proj. [[Dominikus Böhm]] i [[Gottfried Böhm]]
 
Linia 59:
* Stadtgalerie Saarbrücken – galeria sztuki współczesnej
* Muzeum archeologiczne
* Deutsches Zeitungsmuseum - Muzeum niemieckiej gazety
* Muzeum prehistoryczne
 
Linia 65:
Przez miasto przebiega linia kolei wysokich prędkości [[TGV]] łącząca Paryż i Frankfurt. Znajduje się też w nim [[Port lotniczy Saarbrücken]] oraz istnieje połączenie wodne. W okolicy miasta rozpoczyna swój bieg [[Autostrada A6 (Niemcy)|autostrada A6]] łącząca się z francuską [[Autostrada A320 (Francja)|autostradą A320]] oraz autostrada [[Autostrada A620 (Niemcy)|A620]].
 
== Słynni mieszkańcy ==
* [[Hiltrud Breyer]] - [[Niemcy|niemiecka]] polityk, [[Poseł do Parlamentu Europejskiego|posłanka]] do [[Parlament Europejski|Parlamentu Europejskiego]] [[Posłowie do Parlamentu Europejskiego III kadencji|III]], [[Posłowie do Parlamentu Europejskiego IV kadencji|IV]], [[Posłowie do Parlamentu Europejskiego V kadencji|V]], [[Posłowie do Parlamentu Europejskiego VI kadencji|VI]] i [[Posłowie do Parlamentu Europejskiego VII kadencji|VII]] kadencji, działaczka partii [[Związek 90/Zieloni|Zielonych]]
* [[Claudia Kohde-Kilsch]] – tenisistka
* [[Sandra (piosenkarka)|Sandra Ann Lauer]] – piosenkarka
* [[Walter Schellenberg]] – szef wywiadu [[Sicherheitsdienst]] ( służba bezpieczeństwa )
* [[Otto Steinert]] – fotograf
* [[Jonas Hector]] – piłkarz
 
== Współpraca ==
Miejscowości partnerskie<ref>[http://www.saarbruecken.de Współpraca].</ref>:
* [[Chociebuż]], [[Brandenburgia]]
* [[Coucy-le-Château-Auffrique]], [[Francja]] – kontakty utrzymuje dzielnica Altenkessel
Linia 83:
== Sport ==
* [[1. FC Saarbrücken]] – klub [[Piłka nożna|piłkarski]]
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.saarbruecken.de/ Strona internetowa miasta]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.saarbruecken.de/ Strona internetowa miasta]
 
{{Duża grafika|Sb pan 2006 jun.jpg|1200px|Panorama miasta}}
Linia 96:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Saarbrücken|* ]]
[[Kategoria:Miasta w Saarze]]
[[Kategoria:Związek regionalny Saarbrücken]]