Stopnie harcerskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienie, źródła/przypisy, aktualizacja przypisów |
|||
Linia 116:
=== Stopnie w Stowarzyszeniu Harcerskim ===
W Stowarzyszeniu Harcerskim stosuje się również system 5 stopni. Wymagania stopni pochodzą z regulaminu stopni KIHAM<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.sh.org.pl/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=35&Itemid=41| tytuł = Stowarzyszenie Harcerskie - Stopnie i patenty| data dostępu = 2010-12-04}}</ref><ref name="
{| style="border:1px solid #8888aa; background-color:#FFFFFF; padding:5px; font-size:95%; margin: auto; text-align:center"
Linia 267:
Z systemem tym jest związany tradycyjny sposób '''oznaczania stopni na [[Krzyż harcerski|krzyżu harcerskim]]''' – zdobycie pierwszego stopnia potwierdzane jest dopuszczeniem do złożenia [[Przyrzeczenie Harcerskie|przyrzeczenia harcerskiego]] i wręczeniem krzyża. Kolejne stopnie oznacza się przez nabijanie na krzyżu srebrnych i złotych elementów: lilijki, kręgu i wieńca. O oznaczaniu stopni na krzyżu pisał już [[Kazimierz Lutosławski]] w projektach polskiej odznaki skautowej: ''Pole, prążkowane tylko w środku, oznaczać by mogło ochotnika, gwiazdka srebrna – skauta II klasy, złota by ją zastąpić mogła po zdaniu egzaminu na skauta I klasy''.
System ten stosowany był także w [[Szare Szeregi|Szarych Szeregach]] (stopień ''harcerza orlego'' zastąpił wówczas [[bojowiec]] (dla harcerzy [[Bojowe Szkoły|Bojowych Szkół]]){{r|ws}}<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Nowik| imię = Grzegorz| autor link = Grzegorz Nowik| inni = | tytuł = Straż nad Wisłą| wydawca = Wydawnictwo Rytm| miejsce = Warszawa| rok = 2002| strony = 1177-1182 | isbn = 83-88794-55-8}}</ref>, a po II wojnie światowej do 1949 oraz w krótkim okresie po reaktywowaniu ZHP 1957–1962{{r|ws}}<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Zbiór regulaminów ZHP|wydanie = | wydawca = Wydawnictwo Harcerskie| miejsce = Warszawa| rok = 1960| strony = 180–183, 204–296| rozdział = S1-II/57 – Instrukcja w sprawie zdobywania i przyznawania stopni harcerskich; Harcerz orli – wędrowniczka| część = I}}</ref> (w niektórych środowiskach nieformalnie – dużo dłużej). Używano go też w latach 80. w drużynach i szczepach skupionych w [[Krąg Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego|KIHAM]]<ref name="
Dla starszych harcerzy (w wieku powyżej 15 lat) nowo wstępujących do drużyny wprowadzano okresowo '''stopnie wyrównawcze''': ''starszego ochotnika'' i [[Włóczęga (stopień harcerski)|''włóczęgi'']], dla starszych harcerek – ''starszej ochotniczki''. Stopnie wyrównawcze stosowane były w ZHP w okresie międzywojennym, w Szarych Szeregach, w KIHAM<ref name=":0" /> i w ZHR w latach 90.
Aby zdobyć stopień harcerza orlego – wędrowniczki oraz harcerza Rzeczypospolitej – harcerki Rzeczypospolitej, należało ułożyć indywidualny program próby i uzgodnić go odpowiednio z komisją harcerza orlego – wędrowniczki lub z kapitułą stopnia HR<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Zdobywanie stopnia harcerza orlego – wędrowniczki. Z doświadczeń 22 Szczepu „Watra” |czasopismo = Biuletyn Starszoharcerski |data = 1983-11-11 |opublikowany = Archiwum Harcerskie |url = http://archiwumharcerskie.pl/index.php?title=Plik:Biuletyn_Starszoharcerski_1983-11_nr1.pdf}}</ref>.
System 5 stopni obowiązywał ponownie w całym ZHP w latach 1993–2003.
=== System 6 stopni i oznaczenia na naramiennikach ===
Linia 275 ⟶ 279:
# ''ochotnik'' – ''ochotniczka''
# ''tropiciel'' – ''tropicielka''
# ''odkrywca'' (niekiedy też ''przodownik'')
# ''wędrownik'' – ''wędrowniczka''
# ''harcerz orli'' – ''harcerka orla''
Linia 282 ⟶ 286:
Od [[1957]] do [[1993]] dzielono stopnie na harcerskie (pierwsze trzy lub cztery) i starszoharcerskie (pozostałe – zdobywane w drużynach starszoharcerskich-specjalnościowych). W [[2003]] zrezygnowano w ZHP z tradycyjnego systemu 5 stopni, wprowadzając system 6 stopni, z obowiązkowymi oznaczeniami na naramiennikach oraz ścisłym powiązaniem stopni z grupami wiekowymi (harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników). Zachowano przy tym tradycyjne nazwy stopni.
=== Modyfikacje systemów stopni ===
W latach 70. w niektórych środowiskach modyfikowano stopnie, np. w taki sposób, że zdobywano 5 stopni, ale miały one zmodyfikowane nazwy<ref name=":1">{{Cytuj |autor = |tytuł = Streszczenie zasad zdobywania stopni. Czarna Jedynka |data = lipiec 1972 |opis = |opublikowany = Archiwum Harcerskie |url = http://archiwumharcerskie.pl/index.php?title=Plik:1972-07_Warszawa,_Czarna_Jedynka,_Streszczenie_zasad_zdobywania_stopni.pdf}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |autor = |tytuł = Regulamin stopni i sprawnosci 23 WDH „Pomarańczarnia” |data = marzec 1976 |opublikowany = Archiwum Harcerskie |url = http://archiwumharcerskie.pl/index.php?title=Plik:1976-03-_Warszawa_Regulamin_stopni_i_sprawnosci_23_WDH_Pomaranczarnia.pdf}}</ref>, oznaczane np. w Czarnej Jedynce w sposób tradycyjny – elementami nabijanymi na krzyżu harcerskim, a w Pomarańczarni – belkami i gwiazdkami na pomarańczowej lub zielonej podkładce naramiennika:
# ''biszkopt''
# ''młodzik'' (''wędrownik'') / ''przodownik''
# ''wywiadowca'' (''pionier'') / ''wędrownik''
# ''ćwik'' (''sprawny'') / ''pionier''
# ''harcerz orli'' / ''sprawny''
== Ciekawostki ==
* [[Andrzej Małkowski]] wśród propozycji nazwy pierwszego stopnia harcerskiego przedstawiał dosłowne tłumaczenie z angielskiego ''tenderfoot'' – ''delikatna nóżka'', a także ''żółtodziób'', ''fryc'' i ostatecznie przyjęte ''młodzik''<ref name="jsp">{{Cytuj książkę | nazwisko = Małkowski| imię = Andrzej| autor link = Andrzej Małkowski| tytuł = Jak skauci pracują| url = | inni = | wydanie = | wydawca = | miejsce = Kraków| rok = 1914| strony = | rozdział = }}</ref>.
* Harcerza bez stopnia Małkowski nazywał ''ciurą''{{r|jsp}}<ref name="pks">{{Cytuj książkę | nazwisko = Małkowski| imię = Andrzej| autor link = Andrzej Małkowski| tytuł = Pierwsze kroki w skautostwie| wydawca = Związek Sokołów Polskich w Ameryce| miejsce = Pittsburgh| rok = 1916| strony = | rozdział = }}</ref>. W niektórych drużynach, m.in. związanych z [[Krąg Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego|KIHAM]] w przeszłości i obecnie np. w ZHR, nazywa się go ''biszkoptem''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://azymut.zhr.pl/2019/11/27/w-poszukiwaniu-nowego-stopnia| tytuł = W poszukiwaniu nowego stopnia| nazwisko = Ołdakowski | imię = Maciej | data = 2019-11-27| rok = | miesiąc = | praca = | opublikowany = Azymut.zhr.pl| oznaczenie = | strony = | język = | archiwum = | zarchiwizowano = | id = | cytat = | data dostępu = 2019-11-27}}</ref>. W niektórych drużynach ''biszkopta'' traktowano jako pierwszy stopień harcerski<ref name=":2" /><ref name=":1" />, w innych – jako ''miano''<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = System i instrukcja o zdobywaniu i przyznawaniu oraz programy prób stopni harcerskich Szczepu „Watra” 22 WDHiZ (dla drużynowych, przybocznych i zastępowych drużyn harcerskich szczepu) |data = |opublikowany = Archiwum Harcerskie |url = http://archiwumharcerskie.pl/index.php?title=Plik:Warszawa_System_i_instrukcja_zdobywania_stopni_w_szczepie_WATRA_22_WDHiZ.pdf}}</ref>.
== Przypisy ==
| |||