Budżet partycypacyjny: Różnice pomiędzy wersjami

Pierwszy pełny proces tworzenia budżetu partycypacyjnego rozpoczął się w [[Brazylia|brazylijskim]] mieście [[Porto Alegre]] już w roku 1989<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Gerwin| imię = Marcin| autor link = | nazwisko2 = Grabkowska| imię2 = Maja| autor link2 = | tytuł = Budżet obywatelski, [w:] Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej| url = | wydanie = | wydawca = Wydawnictwo Krytyki Politycznej| miejsce = Warszawa| data = | rok = 2012| miesiąc = | strony = 100| seria = Przewodniki Krytyki Politycznej| id = | isbn = 978-83-62467-49-5| język = pl| data dostępu = 2013.05.10}}</ref>. To coroczny proces dyskusji i podejmowania decyzji, w którym tysiące mieszkańców miasta decyduje, jak wydawać część tamtejszego budżetu miejskiego. W procesie sąsiedzkich, regionalnych i ogólnomiejskich zgromadzeń otwartych dla wszystkich, obywatele i wybrani delegaci budżetowi głosują nad tym, jakie priorytetowe potrzeby dofinansować i na jakim poziomie. Na pierwszym etapie sąsiedzi wybierają delegatów dzielnicowych i tematycznych, którzy następnie, na nieoficjalnych spotkaniach decydują o priorytetowych inwestycjach, przyznając im określoną liczbę punktów – im więcej, tym ważniejsza inwestycja. W drugiej rundzie obradują wspólnie zebrania dzielnicowe i tematyczne, które wybierają radnych do rady budżetu partycypacyjnego.

Od czasu powstania w [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]], budżet partycypacyjny rozszerzył się na setki miast całego świata, w tym w [[Europa|Europie]], [[Azja|Azji]], [[Afryka|Afryce]] czy też [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]]. W niektórych miastach został wprowadzony do szkół, uniwersytetów i budownictwa społecznego czy instytucji kultury<ref>{{cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20150503110901/http://www.rp.pl/artykul/944374.html| tytuł = Warszawa bada budżet obywatelski| data dostępu = 2013.05.10| autor = | nazwisko = | imię = | autor link = | data = 2012.10.20| rok = 2012| miesiąc = 10| praca = | opublikowany = Rzeczpospolita| język = pl}}</ref>. Mechanizmy stosowania budżetu partycypacyjnego różnią się od siebie, dostosowując do lokalnego kontekstu, różny jest także procent miejskiego budżetu oddawanego do dyspozycji mieszkańców.

W [[Polska|Polsce]] kwestią [[oddolna demokracja|oddolnej demokracji]] zajmował się [[Rafał Górski]], [[anarchizm|anarchista]], który napisał poświęconą temu zagadnieniu książkę ''Bez państwa. Demokracja uczestnicząca w działaniu''<ref>{{Cytuj |autor = stronę |tytuł = Rafał Górski. Anarchista, który sprowadził do Polski budżet obywatelski |data = 2015-06-18 |data dostępu = 2020-08-10 |opublikowany = Krowoderska.pl |url = https://krowoderska.pl/rafal-gorski-anarchista-ktory-sprowadzil-do-polski-budzet-obywatelski/ |język = pl-PL}}</ref>. Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich w ramach programu Laboratorium Monitoringu Budżetu analizuje jakość konsultacji społecznych, w tym konsultacji dotyczących tworzenia budżetu gminy<ref>[http://web.archive.org/web/20140527221553/http://www.samorzad.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_samorzad.pap.pl&_PageID=2&s=depesza&dz=szablon.depesza&dep=43196&data=&_CheckSum=1171375339 Rozmowa z Dariuszem Kraszewskim ze Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich w Serwisie Samorządowym PAP].</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20110301190937/http://www.lgo.pl/uploads/download/broszura_lmb.pdf Publikacja „Budżet gminy bez tajemnic”].</ref>.

Budżet obywatelski po raz pierwszy wprowadzono w 2011 w [[Sopot|Sopocie]]<ref name=autonazwa1>[http://web.archive.org/web/20140116074655/http://www.wodzislaw-slaski.pl/aktualnosc,19832,pl.htm Rozpoczynają się prace nad budżetem obywatelskim dla Wodzisławia Śląskiego].</ref>, obecnie wprowadzany jest w wielu miastach, zazwyczaj na poziomie budżetu gminy – m.in. w [[Bydgoszcz]]y, [[Łódź|Łodzi]], [[Radom]]iu, [[Wrocław]]iu, [[Warszawa|Warszawie]], [[Poznań|Poznaniu]], [[Tarnów|Tarnowie]], [[Toruń|Toruniu]], [[Kraków|Krakowie]], [[Elbląg]]u, [[Gdańsk]]u, [[Kielce|Kielcach]] czy [[Wodzisław Śląski|Wodzisławiu Śląskim]]<ref name=autonazwa1 />. Z tego narzędzia korzysta około 320 miastach, w których w ramach edycji na 2017 rok planowano przeznaczyć na ten cel łącznie ponad pół miliarda złotych.<ref>{{Cytuj |autor = Borys Martela, Paweł Pistelok |tytuł = Partycypacja Publiczna. Raport o stanie polskich miast |data = 2019 |isbn = 978-83-65105-33-2 |wydawca = Instytut Rozwoju Miast i Regionów |typ nośnika = PDF |url = http://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2020/01/Partycypacja-publiczna_raport-o-stanie-polskich-miast-Martela-Pistelok_Obserwatorium-Polityki-Miejskiej-irmir.pdf}}</ref>.

* [http://web.archive.org/web/20110807192237/http://www.chs.ubc.ca/participatory/ Linki do artykułów i zasobów powiązanych z tematem] {{lang|en}}

* Wojciech Kębłowski, [http://web.archive.org/web/20170404201931/http://www.instytutobywatelski.pl/14426/publikacje/raporty/raport-budzet-partycypacyjny-krotka-instrukcja-obslugi RAPORT: Budżet partycypacyjny. Krótka instrukcja obsługi]