Hugo Steinhaus: Różnice pomiędzy wersjami

Urodzony [[14 stycznia]] [[1887]] w [[Jasło|Jaśle]] w rodzinie Bogusława, dyrektora [[spółdzielnia|spółdzielni kredytowej]], i Eweliny z Lipschitzów. Jego ojciec był właścicielem cegielni{{odn|Steinhaus|1992}}. Był wnukiem Józefa, radnego rady miejskiej w Jaśle (pochowanego na jasielskim cmentarzu żydowskim) i prawnukiem Chaima haKohen Steinhausa (przydomek ”haKohen” oznacza, że męscy przedstawiciele rodu Steinhaus pochodzą w prostej linii od biblijnego arcykapłana [[Aaron (postać biblijna)|Aarona]]). Bratanek [[Ignacy Steinhaus|Ignacego Steinhausa]], adwokata, posła do parlamentu austriackiego. Do 9 roku życia pobierał prywatne nauki w domu{{odn|Steinhaus|1992}}. Następnie od czwartej klasy uczęszczał do szkoły ludowej{{odn|Steinhaus|1992}}. Języka francuskiego nauczył się od bony, która na co dzień opiekowała się nim i jego siostrami, niemieckiego czytając książki, angielskiego zaczął się uczyć przed maturą, poza tym na maturze obowiązkowo była łacina (pisemna) i greka (ustna){{odn|Steinhaus|1992}}. W 1905 uzyskał [[matura|maturę]] w [[I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle|gimnazjum klasycznym w Jaśle]]. Następnie rozpoczął studia matematyczne i filozoficzne na Wydziale Filozoficznym [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytetu Lwowskiego]]<ref name=St>Prof. dr hab. [[Włodzimierz Waliszewski]] i in., ''Encyklopedia szkolna. Matematyka'', Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, {{ISBN|83-02-02551-8}}, '''s.260, Steinhaus'''</ref>.

Po roku zmienił uczelnię; w latach 1906-1911 kontynuował studia w [[Getynga|Getyndze]] pod kierunkiem [[David Hilbert|Davida Hilberta]] i [[Felix Klein|Feliksa Kleina]]<ref name=St/>. Przeniesienie się na [[Uniwersytet Getyńskiw Getyndze]] spowodowała przypadkowa wizyta prof. Jollesa we Lwowie (był on specjalistą w zakresie geometrii wykreślnej na politechnice w CharlotetenburguCharlotenburgu), to on namówił Steinhausa na studia w Getyndze{{odn|Steinhaus|1992}}. Tamże zaczął biegać i to niezależne od pory roku, potrafił przebiec kilkanaście kilometrów po śniegu. Tam także poznał Sierpińskiego i Banachiewicza, z którymi podróżował po Niemczech -– Hamburg uważał za najpiękniejsze miasto niemieckie{{odn|Steinhaus|1992}}. W 1911 uzyskał tam stopień doktora filozofii ''[[cum laude|summa cum laude]]'' na podstawie pracy ''Neue Anwendungen des Dirichlet'schen Prinzips''. Promotorami pracy doktorskiej byli :Hilbert, Runge i Hartmann{{odn|Steinhaus|1992}}. W latach 1911-19141911–1914 przebywał w Jaśle, w tym okresie opublikował osiem prac. Jesienią 1911 musiał wstąpić do CK Armii, która to służba obrzydziła mu wojsko ostatecznie, wkrótce został zwolniony do cywila z powodu choroby serca{{odn|Steinhaus|1992}}. Na wiosnę 1915 roku wstąpił do [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów Polskich]], uczestniczył w walkach [[1 Pułk Artylerii (LP)|1. Pułku Artylerii]] na Wołyniu<ref>Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich". Z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa 2010, s. 594.</ref>. W następnym roku podjął pracę w Centrali Odbudowy Kraju w [[Kraków|Krakowie]]. Tamże w lipcu 1916 roku doszło na krakowskich plantach do słynnego spotkania Stefana Banacha, które uważał za swoje największe "odkrycie" matematyczne{{odn|Steinhaus|1992}}. W 1917 habilitował się we [[Lwów|Lwowie]] na podstawie rozprawy o pewnych własnościach [[Szereg Fouriera|szeregów Fouriera]]. W tym samym roku 9 sierpnia ożenił się{{odn|Steinhaus|1992}}. Przez rok był asystentem i docentem matematyki na Uniwersytecie Lwowskim.

W 1920 został profesorem nadzwyczajnym matematyki [[Uniwersytet Lwowski|Uniwersytetu Lwowskiego]] i kierownikiem I Katedry Matematyki (1920-19391920–1939), a w 1923 profesorem zwyczajnym. Wtedy napisał popularną książeczkę "''Czem jest, a czem nie jest matematyka'' "{{odn|Steinhaus|1992}}. Kilkakrotnie wyjeżdżał do [[Paryż]]a, [[Getynga|Getyngi]] i [[Bolonia|Bolonii]].

W 1939 po zajęciu Lwowa przez [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] otrzymał nominację na profesora Katedry Analizy Wyższej w Lwowskim Państwowym Uniwersytecie ZSRR (przemianowany przez sowietów dotychczasowy Uniwersytet Jana Kazimierza) oraz pracownika naukowego Akademii Nauk w [[Kijów|Kijowie]]. Po wkroczeniu do Lwowa wojsk niemieckich (29 czerwca 1941), wobec represji hitlerowców wobec [[Żydzi|Żydów]], Steinhaus wraz z rodziną kilka miesięcy ukrywał się<ref name=St/> w mieszkaniach znajomych we Lwowie. Najdłużej ukrywał się w willi profesorstwa [[Benedykt Fuliński|Benedykta]] i Stefanii Fulińskich przy ul. Tarnowskiego 82. Prof. Steinhaus nie wychodził do miasta, ograniczając się do przebywania w ogrodzie. Do miasta za to wychodziła żona profesora, co później omal nie doprowadziło do dekonspiracji rodziny. W końcu listopada 1941 uciekł do Osiczyna pod Lwowem i stamtąd w lipcu 1942 do Berdechowa koło [[Stróże (powiat nowosądecki)|Stróż]] (obecnie [[Wyskitna]]). Dzięki pomocy granatowego policjanta [[Józef Laska|Józefa Laski]] (członka [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]] i [[Armia Krajowa|AK]] ps. "Orlicz") z [[Bobowa|Bobowej]], który wyrobił dla profesora dokumenty na fikcyjne nazwisko Grzegorz Krochmalny oraz dzięki pomocy i opiece Mariana Szafrańca ps. "Junosz", pod zmienionym nazwiskiem profesor uczestniczył w tajnym nauczaniu<ref name=St/>, uniknął aresztowania i przeżył wojnę.

[[Plik:Hugo Steinhaus honoris causa UAM.jpg|thumb|Doktorat [[Doctor honoris causa|honoris causa]] [[Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|UAM]].]]