Wikipedia

Apiterapia

Apiterapia – zbiór metod zaliczanych do medycyny naturalnej, wykorzystujący produkty pszczele, takie jak miód, kit pszczeli (zwany propolisem), pierzga, mleczko pszczele oraz jad pszczeli[1]. Zakres wskazań terapeutycznych podawany przez zwolenników apiterapii jest bardzo szeroki, jednak w ramach badań klinicznych jej skuteczność została udowodniona jedynie w ograniczonym zakresie. Ze szczególną ostrożnością należy podchodzić zwłaszcza do stosowania apiterapii w leczeniu nowotworów, gdyż pomimo licznych badań, skuteczność tej metody nie została w tym przypadku potwierdzona klinicznie[2][3]. Apiterapia zaliczana jest do ziołolecznictwa (pomimo iż nie są to produkty roślinne tylko wydzieliny zwierzęce) lub szerzej do naturopatii. Jednym z niewielu lub jedynym krajem gdzie jest, uznana za terapię medyczną jest Rosja, gdzie zaliczana jest do praktyk tradycyjnych)[4]. W apiterapii dopuszczone są również produkty os i ich jad[5]. W promocji apiterapii, pomimo naukowo ograniczonego potwierdzonego jej działania, używa się technik pseudonaukowych jak np. nieobiektywny wybór artykułów(inne języki) i badań, powoływanie się na badania wstępne lub artykuły z nienaukowych publikacji oraz czasopism na pograniczu nauki - jako dowody uznane przez medycynę opartą na faktach, straszenie medycyną konwencjonalną, uznawanie działania homeopatycznego, propagowanie fałszywych informacji na temat odporności pszczelarzy i ludzi spożywających produkty pszczele na Covid-19 czy pozamerytoryczne odwołanie do natury[6][7][8][9].

Apiterapia, aplikowanie jadu pszczelego

Historia edytuj

Apiterapia, rozumiana jako stosowanie preparatów pszczelich jako preparatów terapeutycznych, wywodzi się z terenów dzisiejszej Rosji lub ze starożytnych Chin lub Korei[4]. Równocześnie zastosowanie niektórych produktów pszczelich jako kosmetyków, preparatów ułatwiających gojenie ran znane było w starożytnym Egipcie i później w starożytnej Grecji (w czasach Hipokratesa lub Galena)[1][10]. W latach późniejszych znaczenie tej metody spadło ze względu na ryzyko działań niepożądanych (z wyjątkiem terenów dzisiejszej Rosji). Apiterapia została odkryta ponownie w 1888 roku przez austriackiego lekarza Philippa Terča, który prowadził badania nad zastosowaniem jadu pszczelego w leczeniu reumatyzmu[11].

Stosowane produkty edytuj

  • miód – Posiada właściwości bakteriostatyczne i może być stosowany jako preparat wspomagający gojenie ran[12]. Pozytywne wyniki uzyskano również w przypadku leczenia kaszlu nocnego miodem[13][14]. Mimo braku potwierdzenia w badaniach naukowych zwolennicy postulują korzystne działanie miodu na układu krążenia, układu oddechowy, układu pokarmowy, układu moczowy, a także jako lek leczący z hemoroidów oraz schorzeń ginekologicznych[15];
  • propolis (kit pszczeli) – stosowany w leczeniu czyraków i odleżyn, chorób alergicznych i reumatycznych, uszu, oczu oraz układu krążenia[16];
  • pierzga – jej właściwości lecznicze nie zostały potwierdzone w badaniach, jednak zwolennicy apiterapii zalecają jej stosowanie w przypadku chorób żołądka, jelit, wątroby, prostaty, układu krwiotwórczego oraz schorzeń psychicznych[17];
  • mleczko pszczele – jego właściwości lecznicze nie zostały potwierdzone w badaniach, jednak zwolennicy wykazują działanie lecznicze lub wspomagające leczenie w przypadku chorób układu krążenia, układu pokarmowego, skóry, błon śluzowych, oczu, zaburzeń przemiany materii, chorób narządu ruchu i wieku starczego[18];
  • jad pszczeli – przez praktyków naturoterapii bywa stosowany w leczeniu chorób reumatycznych, choć istnieją ograniczone poświadczenia na jego skuteczność w porównaniu z lekami uznanymi w medycynie opartej na faktach[19], a także objawów alergicznych i blizn pooperacyjnych[20]. W przypadku niektórych dolegliwości (bóle reumatyczne, zapalenie stawów) mechanizm działania jadu pszczelego został poznany, jednak metoda ta nie jest uznawana za metodę medyczną (z wyjątkiem Rosji) z powodu dużego ryzyka powikłań przy jej stosowaniu[21].

Ryzyko edytuj

Miód jest ogólnie bezpieczny, gdy jest spożywany w typowych ilościach[22][23], ale może potencjalnie powodować różne działania niepożądane w połączeniu z nadmiernym spożyciem, lub w interakcjach z istniejącymi stanami chorobowymi lub zażywanymi lekami (miód nie jest lekiem według polskiego prawa)[23][24]. Wśród niekorzystnych objawów mogą znajdować się łagodne reakcje na wysokie spożycie, takie jak niepokój, bezsenność lub nadpobudliwość u około 10% dzieci, zgodnie z jednym z badań. Jednak w innym badaniu nie stwierdzono objawów niepokoju, bezsenności lub nadpobudliwości przy spożyciu miodu w porównaniu z placebo[22]. Spożycie miodu może także wchodzić w niekorzystne interakcje z istniejącymi alergiami, wysokim poziomem krwi (jak w cukrzycy) lub lekami przeciwzakrzepowymi stosowanymi do kontroli krwawienia, wśród innych stanów klinicznych[23].

Małe dzieci są narażone na ryzyko związane z obecnością zarodników jadu kiełbasianego w miodzie[25]. Osoby z osłabionym układem odpornościowym mogą być narażone na ryzyko zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego po spożyciu miodu[26].

Spożycie pyłku pszczelego, reklamowanego jako lek na alergie, może spowodować niewydolność nerek oraz zagrażającą życiu anafilaksję[27].

Terapia jadem pszczelim wiąże się również z poważnym ryzykiem: około 2% ludzi jest uczulonych na użądlenia pszczół i może cierpieć z powodu reakcji alergicznej i wstrząsu anafilaktycznego. Udokumentowano już kilka przypadków, w których wstrząs anafilaktyczny wywołany bezpośrednio apiterapią doprowadził do śmierci pacjenta[28][19].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Martin. Grassberger, Biotherapy-- History, principles and practice : a practical guide to the diagnosis and treatment of disease using living organisms, Dordrecht: Springer, 2013, ISBN 978-94-007-6585-6, OCLC 847968022 [dostęp 2019-01-15].
  2. ↑ American Cancer Society., American Cancer Society complete guide to complementary & alternative cancer therapies, wyd. 2nd ed, Atlanta, Ga.: American Cancer Society, 2009, ISBN 978-0-944235-71-3, OCLC 150366165 [dostęp 2019-01-15].
  3. ↑ Barrie R. Cassileth, The Complete Guide to Complementary Therapies in Cancer Care : Essential Information for Patients, Survivors and Health Professionals, Singapore: World Scientific, 2011, ISBN 978-981-4335-66-9, OCLC 775360906 [dostęp 2019-01-15].
  4. ↑ a b Ong i inni, WHO global atlas of traditional, complementary, and alternative medicine., Kobe, Japan: World Health Organization, Centre for Health Development, 2005, ISBN 978-92-4-156286-7, OCLC 60573444 [dostęp 2019-01-15].
  5. ↑ Juliana Silva i inni, Pharmacological Alternatives for the Treatment of Neurodegenerative Disorders: Wasp and Bee Venoms and Their Components as New Neuroactive Tools, „Toxins”, 7 (8), 2015, s. 3179–3209, DOI: 10.3390/toxins7083179, ISSN 2072-6651, PMID: 26295258, PMCID: PMC4549745 [dostęp 2019-01-15].
  6. ↑ 3:12:00 KONFERENCJA PSZCZELARSKA 2021. [dostęp 2021-12-01].
  7. ↑ Apiterapia. [dostęp 2021-12-01].
  8. ↑ Magazyn Medyczny | Apiterapia | Wybieram Zdrowie | Sądecki Bartnik. [dostęp 2021-12-01].
  9. ↑ Pszczelarze nie chorują na COVID-19 - Piotr Krawczyk RZP w Częstochowie I 1SPOŻYWCZY. [dostęp 2022-02-02].
  10. ↑ Wilcox, Christie, 1985-, Venomous : how earth's deadliest creatures mastered biochemistry, First edition, New York, ISBN 978-0-374-28337-7, OCLC 949850571 [dostęp 2019-01-15].
  11. ↑ Berliner und Münchener Tierärztliche Wochenschrift, 1888 [dostęp 2019-01-15] (niem.).
  12. ↑ Paulus H.S. Kwakman, Sebastian A.J. Zaat, Antibacterial components of honey, „IUBMB life”, 64 (1), 2012, s. 48–55, DOI: 10.1002/iub.578, ISSN 1521-6551, PMID: 22095907 [dostęp 2019-01-15].
  13. ↑ Julie Edgar, Medicinal Uses of Honey: What the Research Shows [online], WebMD [dostęp 2019-01-15] (ang.).
  14. ↑ Selamawit Mulholland, Anne B. Chang, Honey and lozenges for children with non-specific cough, „The Cochrane Database of Systematic Reviews” (2), 2009, CD007523, DOI: 10.1002/14651858.CD007523.pub2, ISSN 1469-493X, PMID: 19370690 [dostęp 2019-01-15].
  15. ↑ Laïd Boukraâ (red.), Honey in Traditional and Modern Medicine, (Taylor & Francis), 2013.
  16. ↑ Vijay D. Wagh, Propolis: A Wonder Bees Product and Its Pharmacological Potentials, „Advances in Pharmacological Sciences”, 2013, 2013, DOI: 10.1155/2013/308249.
  17. ↑ Bożena Denisow, Marta Denisow-Pietrzyk, Biological and therapeutic properties of bee pollen: a review, „Journal of the Science of Food and Agriculture”, 96 (13), 2016, s. 4303–4309, DOI: 10.1002/jsfa.7729, PMID: 27013064.
  18. ↑ Filippo Fratini i inni, Royal Jelly: An ancient remedy with remarkable antibacterial properties, „Microbiological Research”, 192 (Supplement C), 2016, s. 130-141, DOI: 10.1016/j.micres.2016.06.007, PMID: 27664731.
  19. ↑ a b Bee Stings for Arthritis | Science-Based Medicine [online], sciencebasedmedicine.org, 16 lipca 2019 [dostęp 2022-02-02] (ang.).
  20. ↑ Jeong Hwan Park i inni, Risk associated with bee venom therapy: a systematic review and meta-analysis, „PLoS ONE”, 10 (5), 2015, e0126971, DOI: 10.1371/journal.pone.0126971, PMID: 25996493, PMCID: PMC4440710.
  21. ↑ Christopher M.H. Kim, Apitherapy – Bee Venom Therapy, [w:] Martin Grassberger i inni red., Biotherapy - History, Principles and Practice, Springer, Dordrecht, 2013, DOI: 10.1007/978-94-007-6585-6_4, ISBN 978-94-007-6585-6.
  22. ↑ a b Ran D. Goldman, Honey for treatment of cough in children, „Canadian Family Physician”, 60 (12), 2014, s. 1107–1110, ISSN 0008-350X, PMID: 25642485 [dostęp 2022-02-02] (ang.).
  23. ↑ a b c Honey [online], Mayo Clinic [dostęp 2022-02-02] (ang.).
  24. ↑ Prawo farmaceutyczne - prawo farm. [online], lexlege.pl [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  25. ↑ Prevention | Botulism | CDC [online], www.cdc.gov, 7 czerwca 2021 [dostęp 2022-02-02] (ang.).
  26. ↑ V. Prakash i inni, Regulating Safety of Traditional and Ethnic Foods, Academic Press, 25 listopada 2015, ISBN 978-0-12-800620-7 [dostęp 2022-02-02] (ang.).
  27. ↑ Bee Pollen Supplements – Not Safe or Effective – Science-Based Medicine [online], web.archive.org, 2 maja 2019 [dostęp 2022-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-02].
  28. ↑ Beth Mole, Woman dies from bee-sting therapy that Goop, Gwyneth Paltrow promote [online], Ars Technica, 21 marca 2018 [dostęp 2022-02-02] (ang.).

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Apiterapia&oldid=70309672”