Córa sławy
Córa sławy (cz. Slávy dcera) – cykl sonetów słowackiego poety piszącego w języku czeskim Jána Kollára[1][2]. Był przez autora wielokrotnie wydawany i stale poszerzany, z utworu o tematyce miłosnej przeradzał się w dzieło o charakterze patriotycznym i polemicznym. Wyrażał poglądy poety na kwestie narodowego odrodzenia Słowian.
Początkowo sonety Kollára ukazały się pod tytułem Básně (Poezje) w 1821[1]. Trzy lata później wyszły już jako Slávy dcera. (Córa sławy). Poeta nie tylko zwiększył ich liczbę, ale ułożył je w swoisty poemat epicki[1], mający być eposem Słowian. Wzorował się przy tym na Boskiej komedii Dantego[1]. Utwór jest poprzedzony Przedśpiewem, napisanym iloczasowym[1] dystychem elegijnym.
Ai, zde leží zem ta, před okem mým slzy ronícím,
někdy kolébka, nyní národu mého rakev.
Stoj noho! posvátná místa jsou, kamkoli kráčíš,
k obloze, Tatry synu, vznes se, vyvýše pohled.
Córa sławy składa się ogółem z pięciu części, z których wszystkie są oznaczone nazwami rzek. Pierwotnie były tylko trzy części nazwane Sala, Łaba i Dunaj – od rzek, nad którymi mieszkają Słowianie. W wydaniu drugim z 1832 część druga otrzymała tytuł Łaba, Ren, Wełtawa i dodane zostały jeszcze dwie, Lete oraz Acheron. Tym razem poeta odwołał się do znanych z mitologii greckiej rzek płynących w zaświatach. Kollár, wzorując się na Dantem, opisał słowiańskie piekło i niebo, w którym, podobnie jak włoski poeta, umieścił różne historyczne postacie, zarówno te, które cenił, jak i te, których nie lubił[1]. W wydaniu z 1852 w odmalowanym przez Kollára piekle znalazł się Adam Mickiewicz, któremu czesko-słowacki poeta zarzucał rozbijanie jedności Słowiańszczyzny[1]. Ostatni sonet z cyklu kończy się słowami piekło zdrajcom, niebo Słowianom:
Hučte, Tatry, hlas ten k Horám Černým,
hučte, Krakonoše, k Uralům:
Peklo zrádcům, nebe Slavům věrným![3]
Należące do cyklu sonety zostały napisane dziesięciozgłoskowcem (pięciostopowcem) trocheicznym[4].
Ogółem Córa sławy liczy sześćset czterdzieści pięć sonetów, co jest niewątpliwie rekordem. Wartość poetycka wielu z nich jest jednak dyskusyjna[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Józef Magnuszewski: Historia literatury czeskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1973, s. 118-121.
- ↑ Ján Kollár, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-01-10] (ang.).
- ↑ Ján Kollár: Slávy dcera, 645. zlatyfond.sme.sk. [dostęp 2017-01-10]. (cz.).
- ↑ Robert Ibrahim, Petr Plecháč: Teorie verše ve stopovém množství. academia.edu. [dostęp 2017-01-10]. (cz.).
Bibliografia edytuj
- Jan Kollár: Wybór pism; oprac. Henryk Batowski.. Wrocław: Ossolineum, 1954.
Linki zewnętrzne edytuj
- Ján Kollár: Slávy dcera. zlatyfond.sme.sk. [dostęp 2017-01-10]. (cz.).