Kamienica Augusta Mentzla w Bydgoszczy
Kamienica Augusta Mentzla w Bydgoszczy – kamienica położona w Bydgoszczy przy ul. Gdańskiej 5.
 Widok od ul. Gdańskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
5 |
| Ukończenie budowy |
1853 |
| Ważniejsze przebudowy |
1909 |
| Pierwszy właściciel |
August Mentzel |
| Kolejni właściciele |
Alfred Jacob |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°07′29″N 18°00′09″E/53,124722 18,002500
| |
Położenie edytuj
Budynek stoi w zachodniej pierzei ul. Gdańskiej, naprzeciw galerii handlowej „Drukarnia”.
Historia edytuj
Budynek edytuj
Pierwotny budynek, którego właścicielem był aptekarz Constantin August Mentzel, powstał w 1853 roku. Wtedy to wzniesiono zespół zabudowań zaprojektowanych przez mistrza ciesielskiego Heinricha Mautza. W jego skład wchodził dom frontowy ze skrzydłem i zabudowania gospodarcze. Po północnej stronie domu, przy ulicy usytuowany był ogród. Od 1863 roku CA Mentzel prowadził tu aptekę homeopatyczną. Z ogródka pochodziły zioła wykorzystywane do produkcji leków i maści sprzedawanych w aptece.
Swój obecny wygląd budynek zawdzięcza gruntownej przebudowie w 1909 roku. przeprowadzonej z inicjatywy kolejnego właściciela, również aptekarza Alfreda Jacoba. Projekt wykonał architekt Rudolf Kern. Kamienicę rozbudowano o północne skrzydło i tym samym przeniesiono ogród na tył posesji. Zmieniono także aranżację fasady.
Na parterze budynku mieściła się Apteka „Pod Łabędziem”, a od 2003 roku również Muzeum Farmacji. W 2006 roku odzyskano rzeźbę Złotego Łabędzia, który zdobi elewację budynku, podobnie jak w XIX i w I połowie XX wieku.
8 października 2018, po przeprowadzeniu remontu kamienicy, w dawnej siedzibie księgarni Współczesna otwarte zostało Bydgoskie Centrum Organizacji Pozarządowych[1][2]. Odnowiona elewacja uzyskała kremowo-pomarańczowe barwy, dokonano także wyeksponowania zdobień. Koszt inwestycji to 2,7 mln zł[3].
Apteka „Pod Łabędziem” edytuj
Apteka powstała 27 grudnia 1853 roku jako trzecia w mieście, po aptece „Pod Czarnym Orłem” oraz „Pod Złotym Orłem". W ówczesnej Europie aptekom nadawano wielokrotnie nazwy dumnych zwierząt. Dlatego też Mentzel nazwał swoją aptekę „Pod Łabędziem", gdyż ptak ten jest związany z głęboką symboliką oraz był charakterystycznym i łatwym do zapamiętania znakiem. Po II wojnie światowej apteka została upaństwowiona. Nadano jej jednocześnie miano Apteki Społecznej nr 39. W II połowie lat 70. aptece przywrócono tradycyjną nazwę. Dzięki przemianom ustrojowym w 1990 roku znalazła się znów w rękach prywatnych. 7 czerwca 2017 po 153 latach działalności aptekę zamknięto[4][5]. 15 grudnia 2022 aptekę otwarto ponownie, tym razem jako placówkę muzealną[6][7].
Złoty łabędź edytuj
Figura łabędzia odlana ze stopu metali złota pełniła funkcję aptecznego godła prawdopodobnie od czasu otwarcia apteki. Pierwsze fotografie łabędzia pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, co potwierdzają widokówki z tego okresu. Figura stała na belce wystającej ze ściany nad głównym wejściem apteki.
Rzeźba wisiała nad wejściem do 1959 roku, kiedy dr Stanisław Proń z Muzeum Farmacji CM UJ w Krakowie, otrzymawszy pozwolenie z Ministerstwa Zdrowia, jeździł po Polsce, zbierając ciekawe starocie apteczne w celu zasilenia nimi zbiorów krakowskiego muzeum. Dr Proń dotarł również do Bydgoszczy, a zobaczywszy łabędzia wywiózł go do Krakowa.
W 2003 roku na zapleczu apteki otwarto Muzeum Farmacji Apteki „Pod Łabędziem". Prace badawcze podjęte przez tę placówkę doprowadziły do odnalezienia łabędzia w magazynie Muzeum Farmacji CM UJ. Krakowianie przekazali figurę bydgoskiemu Muzeum Farmacji w lipcu 2006 roku Bogusław Czerwiński, artysta plastyk wykonał z żywicy epoksydowej wierną kopię zabytkowej figury, którą uroczyście odsłonięto 27 grudnia 2006 roku i umieszczono nad wejściem do apteki, podczas gdy oryginał rzeźby znajduje się w Muzeum Farmacji Apteki „Pod Łabędziem".
Architektura edytuj
Kamienica posiada secesyjną dekorację elewacji, w której znajdują się stylizowane motywy łabędzi. Na uwagę zasługuje również wystrój Apteki „Pod Łabędziem".
Galeria edytuj
-
Cała kamienica -
Front -
Złoty łabędź
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Miejsce dla społeczników. Tak będzie wyglądało w środku
- ↑ Wyłoniła się elewacja kamienicy przy Gdańskiej 5
- ↑ Kamienica na początku Gdańskiej w całej okazałości
- ↑ Najstarsza bydgoska apteka zlikwidowana po 164 latach działalności
- ↑ Słynna apteka na Gdańskiej po 160 latach zakończyła działalność. Była chlubą Bydgoszczy [online], Bydgoszcz Nasze Miasto, 8 czerwca 2017 [dostęp 2023-01-26] (pol.).
- ↑ Muzeum Apteki pod Łabędziem gotowe. Wkrótce otwarcie [online], www.bydgoszcz.pl [dostęp 2023-01-26] (pol.).
- ↑ Muzeum Apteki pod Łabędziem już otwarte [online], Tygodnik Bydgoski [dostęp 2023-01-26] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
- Ślusarczyk Wojciech: Łabędź z apteki. [w.] Kalendarz Bydgoski 2008
Linki zewnętrzne edytuj
- strona Muzeum Farmacji. aptekapodlabedziem.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-06)].
