Kultura grobów jamowych (IV/III tys. p.n.e.)
Kultura grobów jamowych – kultura archeologiczna datowana na około 3300–2600 p.n.e. związana z jeźdźcami, identyfikowanymi genetycznie jako pochodzącymi ze wschodnioeuropejskich stepów. Kultura grobów jamowych w ciągu kilkuset lat opanowała tereny współczesnej Ukrainy i części Rosji. Pod względem DNA autosomalnego, twórcy kultury grobów jamowych byli wysoko spokrewnieni z współczesną ludnością Europy Środkowo-Wschodniej, zaś najmniej - współczesnej Europy Południowej[1].
Nazwa pochodzi od typowego pochówku szkieletowego pod kurhanem w jamie grobowej. Czasami kulturę tę utożsamia się z najstarszą fazą tzw. kultury grobów ze szkieletami pokrytymi ochrą (jej dalsze fazy to kultura grobów katakumbowych i kultura grobów zrębowych)[2].
Gospodarka oparta głównie na hodowli, w mniejszym stopniu na rolnictwie.
Kluczowa rola w zasiedleniu Europy przez współczesnego człowieka edytuj
Według badań DNA z zachowanych szkieletów, kultura grobów jamowych stanowi trzecią i ostatnią fazę kolonizacji Europy przez współczesnego człowieka (Homo sapiens). 4500 lat temu z terenów dzisiejszej zachodniej Rosji i Ukrainy napłynęli przybysze reprezentujący kulturę grobów jamowych i skolonizowali Europę Środkowo-Wschodnią[1]. Badacze uważają, że ślady kultury grobów jamowych świadczą także o jej wschodniej ekspansji, np. na tereny Syberii i zachodnich Chin[3].
Teorie językowe edytuj
Według teorii kurhanowej ludność kultury grobów jamowych miała wprowadzić na kontynencie europejskim protoplastę tutejszych języków indoeuropejskich (mogli być również drugą fazą przeniknięcia tej grupy językowej ze wschodu do Europy)[1].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Leo Klejn, Are the Origins of Indo-European Languages Explained by the Migration of the Yamnaya Culture to the West?, „ResearchGate”, 2017.
- ↑ Michel Brézillon: Encyklopedia kultur pradziejowych. Warszawa: WAiF, 1981. ISBN 83-221-0143-0.
- ↑ Carl Zimmer: DNA Deciphers Roots of Modern Europeans (DNA odszyfrowuje korzenie współczesnych Europejczyków). The New York Times, 10 czerwca 2015. [dostęp 2015-06-16].
Linki zewnętrzne edytuj
- grobów jamowych kultura, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2010-11-21].