Mauzoleum Piotra II Petrowicia-Niegosza
Mauzoleum Piotra II Petrowicia-Niegosza – grobowiec przedostatniego władyki Czarnogóry, Piotra II Petrowicia-Niegosza, usytuowany na szczycie Jezerskim w paśmie gór Lovćenu. Wzniesiony na przełomie lat 60. i 70. XX wieku na miejscu wcześniejszej prawosławnej kaplicy.
W 1845 Piotr II Petrowić-Niegosz wyraził życzenie zostania po swojej śmierci pochowanym w ufundowanej przez siebie kaplicy na szczycie Jezerskim[1]. Jednak po jego śmierci w 1851, w obawie przed ewentualnym napadem na grobowiec ze strony Turków skadarskich, zdecydowano o pochówku władyki w monasterze Narodzenia Matki Bożej w Cetyni, obok grobu jego poprzednika Piotra I[2]. Dopiero 26 sierpnia 1855 jego szczątki zostały przeniesione na Lovćen. Przed przeniesieniem książę Czarnogóry Daniel I Petrowić-Niegosz dokonał otwarcia sarkofagu, aby sprawdzić, czy ciało zmarłego uległo rozkładowi (nierozłożenie się zwłok po śmierci jest w prawosławiu uważane za jedną z podstaw do uznania danej osoby za świętego; m.in. na tej podstawie kanonizowany został poprzednik Piotra II); stwierdzono wówczas, że pozostała z niego jedynie prawa ręka[2].
W czasie I wojny światowej wojska austro-węgierskie zbombardowały kaplicę na Jezerskom vrhu, zaś po zdobyciu Lovćenu, nocą z 12 na 13 sierpnia 1916, ponownie przeniosły szczątki Niegosza do monasteru w Cetyni. Na miejscu zniszczonej kaplicy planowano bowiem wzniesienie pomnika zdobycia Lovćenu przez Austro-Węgry. Ostatecznie plan ten nie został zrealizowany[2]. 10 września 1925 zakończono odbudowę kaplicy, naśladując jej wygląd sprzed zniszczenia. 21 września 1925, w uroczystej procesji z udziałem metropolity Czarnogóry i Przymorza Gabriela oraz króla Serbów, Chorwatów i Słoweńców Aleksandra I, ponownie przeniesiono do niej sarkofag ze szczątkami władyki[2]. W kwietniu 1942 kaplicę uszkodziły wojska włoskie[2].
W 1951, w związku z setną rocznicą śmierci Piotra II Petrowicia-Niegosza, władze Jugosławii podjęły decyzję o rozbiórce kaplicy i wzniesieniu na jej miejscu całkowicie nowej budowli, którą zaprojektował Ivan Meštrović[2]. Plan ten wzbudził kontrowersje społeczne – zdaniem części mieszkańców Czarnogóry zniszczenie kaplicy i zastąpienie jej mauzoleum nie było zgodne z życzeniem Niegosza, który w swoim testamencie wyraźnie pisał o pochówku w ufundowanej przez siebie świątyni[2]. Przeciwko rozbiórce kaplicy protestował prawosławny metropolita Czarnogóry i Przymorza Daniel[3]. Mimo tego w końcu lat 60. dokonano rozbiórki tego obiektu, zaś do 1974 wzniesiono na jego miejscu mauzoleum, istniejące do dnia dzisiejszego[1].
Mauzoleum jest niskim budynkiem z kamienia, z bramą wyznaczoną przez dwie kariatydy-postacie Czarnogórek. We wnętrzu znajduje się ważący 28 ton pomnik Piotra II Petrowicia-Niegosza, wykonany podobnie jak rzeźby kobiet z granitu[4]. Dach mauzoleum jest pokryty złotem; całość otrzymana jest w stylu socrealistycznym[5]. Mauzoleum ma status jednego z oddziałów Muzeum Narodowego Czarnogóry[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b A. Szymańska, Czarnogóra, s.194
- ↑ a b c d e f g Biografija. [dostęp 2010-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-28)].
- ↑ Александар Стаматовић: Кратка историја Митрополије Црногорско-приморске (1219-1999)
- ↑ Narodni park Lovćen. [dostęp 2010-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-21)].
- ↑ A. Szymańska, Czarnogóra, s.195
- ↑ Njegošev mauzolej – Narodni Muzej Crne Gore [online] [dostęp 2022-05-14] (bośn.).
Bibliografia edytuj
- Agnieszka Szymańska, Czarnogóra, Pruszków: Rewasz, 2007, ISBN 978-83-89188-60-1, OCLC 749467399.