Piramida Słońca
Piramida Słońca (hiszp. Pirámide del Sol) – jedna z największych i najstarszych piramid w Mezoameryce. Znajduje się przy Alei Zmarłych w starożytnym mieście Teotihuacán w Meksyku. Razem z pobliską Piramidą Księżyca oraz Cytadelą otoczoną licznymi mniejszymi świątyniami tworzy centrum kultowe miasta. Jej wygląd, podobnie jak Piramidy Księżyca, przypomina kształt masywu Cerro Gordo, który otacza pobliską dolinę[1].
 Widok frontalny na piramidę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wysokość całkowita |
65,5 m |
| Ukończenie budowy |
200 r. n.e. |
Położenie na mapie Meksyku  | |
 19°41′34,8″N 98°50′38,4″W/19,693000 -98,844000
| |
Obecną nazwę nadali jej Aztekowie, którzy przybyli do Teotihuacán kilka wieków po jego opuszczeniu przez pierwszych mieszkańców. Oryginalna nazwa budowli nie jest znana[2].
Historia edytuj
Nie wiadomo kto jest twórcą piramidy, podobnie jak całego Teotihuacán, ale przypuszcza się, że budowniczymi mogły być ludy Nahua, Otomi lub Totonac. Prace przy jej budowie rozpoczęły się prawdopodobnie w I wieku n.e. i odbywały się w dwóch fazach. W pierwszym etapie zakończonym około 100 roku wzniesiono konstrukcję, mniej więcej obecnej wielkości[3]. Do jej budowy użyto suszonych cegieł i ziemi, a ściany obłożono kamiennymi płytami. Połączone płaszczyzny skośne i poziome ozdobiono rzeźbami. Etap drugi polegał na jej nieznacznym powiększeniu, dzięki czemu osiągnęła ona wymiary 225×222 m u podstawy i 75 m wysokości, stając się w ten sposób trzecią co do wielkości piramidą na świecie[4]. Wtedy też na jej szczycie zbudowano świątynię jednak nie przetrwała ona do czasów obecnych. Nie wiadomo czy uległa zniszczeniu w sposób naturalny, czy też celowy, ale jej brak uniemożliwił archeologom określenie jakiemu bóstwu została poświęcona piramida. Na początku III wieku, czyli w czasie gdy powstawała Cytadela oraz Świątynia Pierzastego Węża, do piramidy dobudowano jeszcze platformę Adosada. Gotową budowlę pokryto wapiennym tynkiem, na którym namalowano fresk wojowników i zwierząt[5].
Po upadku Teotihuacánu w VIII wieku, miasto naprzemiennie zamieszkiwały różne ludy. W czasach Azteków stało się miejscem pielgrzymek, gdyż utożsamiano je z mitem o powstaniu świata. Wówczas też nadali piramidzie obecną nazwę.
Pod koniec XVII wieku Carlos de Sigüenza y Góngora przeprowadził w pobliżu budowli pierwsze wykopaliska[6]. Kolejne, choć na mniejszą skalę, odbyły się w XIX wieku. W 1905 roku archeolog Leopoldo Batres objął kierownictwo nad projektem badawczym i rewitalizacyjnym, w ramach którego odrestaurowano cały obiekt. Jego obecny wygląd jest wynikiem tych działań[7].
W 1971 roku podczas prac wykopaliskowych odkryto pod piramidą tunel oraz komory, w których odprawiano rytuały ognia i wody[8]. Początkowo sądzono, że to naturalne jaskinie, ale dokładniejsze badania wykazały, że są to sztuczne twory, które mogły pełnić rolę królewskiego grobowca. Możliwe również, że było to Chicomoztoc, czyli „miejsce powstania”, w którym według azteckiej mitologii mieli się narodzić pierwsi ludzie w Mezoameryce. Z uwagi na położenie i symbolikę, miejsce to mogło być bodźcem do wzniesienia tu Piramidy Słońca[9].
Artefakty edytuj
W piramidzie oraz jej pobliżu odnaleziono niewiele artefaktów. Głównie były to obsydianowe groty strzał i figurki ludzi. Podobne przedmioty odkryto w pobliskiej Piramidzie Księżyca i Świątyni Pierzastego Węża, więc prawdopodobnie były to dary ofiarne. W narożnikach budowli znajdowały się pochówki dzieci, które jak się uważa stanowiły część rytuału poświęcenia piramidy[10].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Teotihuacan, Mexico. ancient-wisdom.co.uk. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Dean R. Snow: Archaeology of Native North America. Prentice Hall, 2010.
- ↑ René Millon: The Place Where Time Began: An Archaeologist's Interpretation of What Happened in Teotihuacan History. Nowy Jork: Thames and Hudson, 1993, s. 24. ISBN 0-500-23653-4.
- ↑ Michael Aston, Tim Taylor: Atlas of Archaeology. Dorling Kindersley, 1998, s. 43. ISBN 978-0-7894-3189-9.
- ↑ Teotihuacán, Mexico City. sacred-destinations.com. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Tunnel under Pyramid of the Feathered Serpent under exploration in 2010. milenio.com. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Pre-Hispanic City of Teotihuacan. whc.unesco.org. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Doris Heyden. An Interpretation of the Cave underneath the Pyramid of the Sun in Teotihuacan, Mexico. „American Antiquity”. 40 (2), s. 131, 1975. Menasha. DOI: 10.2307/279609. OCLC 1479302. (ang.).
- ↑ Teotihuacan: Pyramids of the Sun and the Moon. metmuseum.org. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).
- ↑ Under the Pyramid of the Sun. archaeology.org. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).