Wikipedia

Schronisko im. Księcia Henryka

Schronisko im. Księcia Henryka (Prinz-Heinrich-Baude) – nieistniejące schronisko turystyczne, które położone było w Karkonoszach, na krawędzi Kotła Wielkiego Stawu (1415 m n.p.m.).

Prinz-Heinrich-Baude
Ilustracja
Prinz-Heinrich-Baude około roku 1910. Po lewej Śnieżka
Państwo

 Polska

Pasmo

Karkonosze

Wysokość

1415 m n.p.m.

Data otwarcia

1889

Data zamknięcia

10 października 1946

Położenie na mapie Sudetów
Mapa konturowa Sudetów, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Prinz-Heinrich-Baude”
Ziemia50°45′20″N 15°41′28″E/50,755556 15,691111
Multimedia w Wikimedia Commons
Prinz-Heinrich-Baude na dawnej karcie pocztowej (w głębi po prawej skały Słonecznik)
Prinz-Heinrich-Baude oraz Wielki i Mały Staw na dawnej karcie pocztowej (w tle Śnieżka)
Pozostałości fundamentów schroniska (2022)

Historia edytuj

Schronisko wybudowało w latach 1888–1889 Riesengebirgsverein (jako jedyne tej organizacji, oprócz Heufuderbaude) i w tym czasie było jednym z najnowocześniejszych i najbardziej luksusowych w Sudetach. Miało stanowić wzór dla pozostałych schronisk i zmusić konkurencję do podniesienia jakości usług. Początkowo miało się nazywać Baude am Mittagstein (od nazwy skały - Mittagstein), ale po wizycie w 1888 roku na miejscu budowy księcia Henryka Hohenzollerna (brata cesarza Wilhelma II) wraz z małżonką – zmieniono nazwę na Prinz-Heinrich-Baude. Schronisko zostało otwarte w 1889 roku[1]. W 1892 roku w schronisku zainstalowano telegraf[2]. W latach 30. XX wieku schronisko rozbudowano pod kierunkiem biura braci Albert z Jeleniej Góry – m.in. zwiększono liczbę pokoi do 30. Tereny wokół schroniska cieszyły się dużym powodzeniem wśród narciarzy, a także miłośników zjazdów saniami rogatymi[3] – jedna trasa biegła do Karpacza, a druga do Miłkowa. Nad Wielkim Stawem znajdował się kopiec z kamieni, usypany dla uczczenia Theodora Donata, założyciela Riesengebirgsverein. Obecnie nie istnieje.

Po II wojnie światowej nazwę schroniska spolszczono na Księcia Henryka. Było niemal całkowicie opustoszałe – mieszkał w nim tylko przedwojenny właściciel z synami. Jako jedyne w okolicy nie zostało otwarte i przejęte przez którąś z polskich organizacji.

W nocy z 9 na 10 października 1946 roku spłonęło w niewyjaśnionych okolicznościach. W literaturze często podawane jest błędnie, że pożar miał miejsce w lutym 1946 roku[4]. Współcześnie pozostały po nim niewielkie ruiny.

Schronisko pojawia się w debiutanckiej powieści znanego później niemieckojęzycznego pisarza związanego z Dolnym Śląskiem, Paula Kellera, pt. „Waldwinter” (Leśna zima; 1902), a także w zrealizowanym znacznie później na jej podstawie filmie fabularnym pod tym samym tytułem (1936, reż. Fritz Peter Buch)[5].

W lipcu 2022 roku nakładem Wydawnictwa Dolnośląskiego ukazała się inspirowana historią schroniska powieść kryminalna "Schronisko, które przestało istnieć" Sławka Gortycha[6].

Budynek edytuj

Budynek był dwupiętrowy i przykrywał je dwuspadowy dach. Kalenicę oraz elewację frontową zwieńczyły ozdobne zakończenia z drewna. Również sala jadalna posiadała ozdobne, malowane belki[7]. Piwnice i parter miały konstrukcję kamienną, a piętra drewnianą. Od strony północnej znajdowała się weranda z imponującym widokiem na Kotlinę Jeleniogórską. Pod werandą na kamiennym cokole umieszczono popiersie księcia Henryka. Obiekt mógł pomieścić 70 osób w 21 pokojach.

Do 1937 roku funkcjonowała tu (na wys. 1415 m n.p.m.) stacja meteorologiczna, która została otwarta 16 lipca 1892 roku[8][9]. Średnia temperatura roczna, w latach 1888-1930, wyniosła +1,1 °C (najcieplejsze miesiące: lipiec +9,9 °C i sierpień +9,2 °C, najchłodniejsze miesiące: styczeń -6,5 °C i luty -6,4 °C). Średnia roczna suma opadów, odnotowana w latach 1891-1937, wyniosła 1338 mm (najbardziej mokre miesiące: lipiec 168 mm i sierpień 147 mm, najmniej opadów: luty 61 mm i marzec 65 mm)[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Teodor Donat, Erdmannsdorf – Mysłakowic - osobliwości i historia., 1887, s. 63.
  2. ↑ Tie höchste Fernsprechstelle, „Grazer Tagblatt”, anno.onb.ac.at, 1892, s. 6 [dostęp 2020-08-19].
  3. ↑ Hörner Hörnerschlittenfahrt schlittenfahrt Hörnerschlittenfahrt, „Sport im Bild”, anno.onb.ac.at, 1911 [dostęp 2020-08-19].
  4. ↑ Nieistniejące schroniska Śląskich Karkonoszy [online] [dostęp 2020-08-19] (pol.).
  5. ↑ Jan Pacholski. Paul Keller - autor sudeckich bestsellerów. „Sudety. Przyroda, kultura, historia”, s. 20-27, lipiec-sierpień 2021. Oficyna Wydawnicza ATUT. ISSN 1641-8603. 
  6. ↑ Sławomir Gortych, Schronisko, które przestało istnieć, Wydawnictwo Dolnośląskie, 27 lipca 2022, ISBN 978-83-271-6214-4 (pol.).
  7. ↑ Wnętrza domów górskich w Karkonoszach - Nasze Sudety [online], naszesudety.pl [dostęp 2020-08-19].
  8. ↑ Zahnradbahn auf die Schneekoppe, „Das Vaterland”, anno.onb.ac.at, 26 października 1890, s. 6 [dostęp 2020-08-19].
  9. ↑ Die höchste Fernsprechstelle Deutschlands, „Grazer Tagblatt”, anno.onb.ac.at, 28 lipca 1892, s. 6 [dostęp 2020-08-19].
  10. ↑ Jan Kwiatkowski: Klimat. W: Karkonosze polskie. Wrocław: Polska Akademia Nauk, 1985, s. 88-107. ISBN 83-04-01586-2.

Bibliografia edytuj

  • Jacek Suchodolski, Architektura schronisk górskich w Sudetach, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, ISBN 83-7085-846-5, OCLC 830747402.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schronisko_im._Księcia_Henryka&oldid=73132047”