Łużyce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 31.0.22.229) - link wewnętrzny odsyła do hasła z nazwą niemiecką |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 38:
W roku 963 zostały podbite przez [[Gero (margrabia Marchii Wschodniej)|Gerona]], [[Graf (tytuł szlachecki)|margrabiego]] saskiej [[Marchia Wschodnia|Marchii Wschodniej]]. W roku 1002 [[Bolesław I Chrobry]] przyłączył Łużyce do Polski, co zostało uznane w [[Pokój w Budziszynie|pokoju w Budziszynie]] (1018)<ref>Kazimierz Tymieniecki, ''Bolesław Chrobry''. W: Konopczyński Władysław (ed): ''Polski słownik biograficzny. T. II: Beyzym Jan – Brownsford Marja.'' Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 1936. {{ISBN|83-04-00148-9}}. Page 251</ref>. Następnie ponownie znalazły się w obrębie wpływów niemieckich<ref name=":0">{{Cytuj|tytuł=ŁUŻYCE|data dostępu=2017-03-13|opublikowany=jozefdarski.pl|url=http://jozefdarski.pl/3938-luzyce}}</ref> (układ pokojowy z Budziszyna, 1031 r.) jako część [[Marchia Miśnieńska|Marchii Miśnieńskiej]]. Od XII wieku intensywne osadnictwo niemieckie – przede wszystkim w górach, w miastach i niezasiedlonych obszarach – spowodowało, że Słowianie stali się od XIII wieku mniejszością w tym regionie{{Fakt|data=2017-03}}.
W okresie od 1076 do 1253 r. Łużyce Górne należały do Czech, po czym cały region przypadł Saksonii. W czasach królów Jana i [[Karol IV Luksemburski|Karola IV]] z dynastii luksemburskiej trwale zintegrowane z Koroną Królestwa Czech (Górne w 1319 r. i 1329 r., Dolne w 1368 r.). Książęta piastowscy z linii świdnickiej obejmowali na krótko rządy na Łużycach Górnych ([[Henryk I jaworski]] w latach 1319-1346) i Dolnych ([[Bolko II świdnicki]] w latach 1364-1368)<ref>{{Cytuj |autor = Tomasz Jurek |tytuł = Czy Piastowie głogowscy panowali nad Żarami w XIII-XIV wieku? |data = 1993 |data dostępu = 2019-09-30 |wydawca = Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk |url = http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/plain-content?id=303144}}</ref>. W 1415 r. doszło do utraty przez Luksemburgów panowania nad [[Marchia Brandenburska|Brandenburgią]] i częścią Łużyc Dolnych z [[Chociebuż]]em. W ramach Korony Czeskiej reszta Łużyc pozostawała do 1635 r., kiedy przeszła pod panowanie [[Elektorat Saksonii|Saksonii]] w ramach [[Pokój w Pradze (1635)|pokoju praskiego]]<ref name=":0" />. W tym okresie (od lat 70. XV w.) zaczęto stosować określenie Górne Łużyce dla ziem Budziszyńskiej i Zgorzeleckiej, przy czym krótko istniało u schyłku XIV w. księstwo zgorzeleckie, utworzone przez Karola IV dla najmłodszego syna Jana.
Nowy Testament przetłumaczono na serbołużycki już w 1548 roku. Brandenburska część Łużyc była [[Germanizacja|germanizowana]] od 1667 r., gdy elektor brandenburski zakazał użycia języka łużyckiego w kościołach i nakazał usunięcie łużyckich duchownych, zaś do 1735 r. wyparto język łużycki ze szkolnictwa. Łużyce Górne będące częścią Saksonii znajdowały się w innej sytuacji, bowiem protestanckie Stany Krajowe udzielały wsparcia dla druku łużyckich książek w ramach zwalczania katolicyzmu. W tym okresie powstał język literacki w odmianach: dolnołużyckiej oraz górnołużyckiej katolickiej i protestanckiej<ref name=":0" />. W latach 1697-1763 większość Łużyc wraz z Saksonią była częścią unijnego państwa [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|polsko]]-[[Elektorat Saksonii|saskiego]]. Do dziś w regionie można znaleźć wiele śladów po tym okresie, np. XVIII-wieczne słupy dystansowe z [[Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów|herbem Rzeczypospolitej]].
| |||