Wikipedia

Aleksiej Nawalny: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
WP:SK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Aleksiej Nawalny
|imię i nazwisko org =
|grafika = Alexey Navalny (cropped) 1.jpg
|opis grafiki = Aleksiej Nawalny (2011)
|podpis =
|data urodzenia = [[4 czerwca]] [[1976]]
|miejsce urodzenia = Butyń
|data śmierci =
|miejsce śmierci =
|zawód = [[prawnik]], [[polityk]]
|partia = [[Jabłoko]] (2000–2007), Partia Postępu (2013–2018), Rosja Przyszłości (od 2019)
|odznaczenia =
|commons = Category:Alexey Navalny
|wikicytaty = Aleksiej Nawalny
|www = http://navalny.ru/
}}
{{Listen|filename= Aleksej Naval'nyijNaval’nyij voice.oga |title= Głos Aleksjeja Nawalnego |type= speech |description= nagranie z sierpnia 2013 r.}}
'''Aleksiej Anatoljewicz Nawalny''' ([[język rosyjski|ros.]] Алексей Анатольевич Навальный, ur. [[4 czerwca]] [[1976]] w Butyniu) – [[Rosjanie|rosyjski]] [[prawnik]], [[Publicystyka|publicysta]] i działacz polityczny. Autor dwóch kanałów na YouTube, na których zamieszcza filmy o szczegółach korupcji w administracji Putina: ''Алексей Навальный''<ref>{{Cytuj |tytuł = Алексей Навальный |data dostępu = 2020-02-02 |opublikowany = YouTube |url = https://www.youtube.com/channel/UCsAw3WynQJMm7tMy093y37A |język = pl}}</ref> oraz ''Navalny Live''<ref>{{Cytuj |tytuł = Навальный LIVE |data dostępu = 2020-02-02 |opublikowany = YouTube |url = https://www.youtube.com/channel/UCgxTPTFbIbCWfTR9I2-5SeQ |język = pl}}</ref> także autor jednego z najpopularniejszych w Rosji blogów.
 
Linia 39:
Najpopularniejsze śledztwa korupcyjne przeprowadzone przez Aleksieja Nawalnego:
 
* o korupcji [[Dmitrij Miedwiediew|Dmitrija Miedwiediewa]], którego wyniki zostały przedstawione w ''[[On wam nie Dimon]]''<ref>{{Cytuj odcinek |tytuł = Он вам не Димон |url = https://www.youtube.com/watch?v=qrwlk7_GF9g |data dostępu = 2020-02-02}}</ref><ref name="youtube.com">{{Cytuj odcinek |tytuł = Секретная дача Дмитрия Медведева |url = https://www.youtube.com/watch?v=nMVJxTcU8Kg |data dostępu = 2020-02-02}}</ref>
* o korupcji Prokuratora Generalnego [[Jurij Czajka|Jurija Czajki]]<ref>{{Cytuj odcinek |tytuł = «Чайка». Фильм Фонда борьбы с коррупцией. |url = https://www.youtube.com/watch?v=eXYQbgvzxdM |data dostępu = 2020-02-02}}</ref>
* o korupcji [[Władimir Putin|Władimira Putina]]<ref name="youtube.com" />
* o korupcji [[Dmitrij Pieskow|Dmitrija Pieskowa]], rzecznika prasowego Putina<ref>{{Cytuj odcinek |tytuł = Сын Пескова: из английской тюрьмы в российскую элиту |url = https://www.youtube.com/watch?v=tQGSAh8BioY |data dostępu = 2020-02-02}}</ref>
* o korupcji ochroniarza Putina generała [[Wiktor Zołotow|Wiktora Zołotowa]]<ref>{{Cytuj odcinek |tytuł = Ответ генералу Золотову |url = https://www.youtube.com/watch?v=_2KfjJ-7914 |data dostępu = 2020-02-02}}</ref>
* o korupcji głównego propagandysty Putina Władimira Sołowjowa<ref>{{Cytuj odcinek |tytuł = Квартиры, дача и итальянская вилла Владимира Соловьева |url = https://www.youtube.com/watch?v=9MHqpyN6iAk |data dostępu = 2020-02-02}}</ref>
* o korupcji nowego premiera [[Michaił Miszustin|Michaiła Miszustina]]<ref>{{Cytuj odcinek |tytuł = Засекреченные миллиарды премьера Мишустина |url = https://www.youtube.com/watch?v=fyPWPTYf-b0 |data dostępu = 2020-02-02}}</ref>
 
=== Otrucie ===
Linia 53:
22 sierpnia Nawalny został w stanie [[Śpiączka|śpiączki]] przewieziony drogą lotniczą na leczenie z Omska do [[Berlin]]a<ref>{{Cytuj |tytuł = Samolot z Aleksiejem Nawalnym wylądował w Berlinie |data dostępu = 2020-08-22 |opublikowany = wiadomosci.onet.pl |url = https://wiadomosci.onet.pl/swiat/aleksiej-nawalny-wyladowal-w-berlinie/frkxwf8}}</ref>. 2 września rząd Niemiec poinformował, że przeprowadzone przez niemieckie laboratorium wojskowe badania próbek pobranych od Nawalnego, wykazały obecność bojowego środka trującego z grupy [[Nowiczoki|nowiczoków]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Rząd federalny Niemiec: Nawalny został otruty nowiczokiem. Rzecznik Kremla: czekamy na informacje od Niemiec |data dostępu = 2020-09-02 |opublikowany = wiadomosci.onet.pl |url = https://wiadomosci.onet.pl/swiat/rzad-federalny-niemiec-nawalny-zostal-otruty-nowiczokiem/gvw1097}}</ref>.
 
Internetowi detektywi z [[Bellingcat|Bellingcatu]]u pomogli Nawalnemu wykryć wydział [[Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej|FSB]], który odpowiedzialny był za próbę otrucia. Wyniki śledztwa opublikowane zostały 14 grudnia jednocześnie na stronie Bellingcatu<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.bellingcat.com/news/uk-and-europe/2020/12/14/fsb-team-of-chemical-weapon-experts-implicated-in-alexey-navalny-novichok-poisoning/ |tytuł = FSB Team of Chemical Weapon Experts Implicated in Alexey Navalny Novichok Poisoning (Grupa ekspertów od broni chemicznej z FSB zamieszana w otrucie Aleksjeja Nawalnego nowiczokiem) |opublikowany = Bellingcat (www.bellingcat.com) |data = 14 grudnia 2020 |język = en |data dostępu = 2021-01-22}}</ref>, niezależnej gazety rosyjskiej „The Insider”, a także przez [[CNN]], niemiecki tygodnik [[Der Spiegel]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.spiegel.de/politik/ausland/fall-alexej-nawalny-mutmassliche-taeter-eines-geheimdienstkommandos-enttarnt-a-19e6378b-1726-4fce-9058-f78adb197828 |tytuł = Das sind die Männer, die Nawalny töten sollten (To są ludzie, którzy mieli zabić Nawalnego) |nazwisko = Dobrokhotov |imię = Roman |nazwisko2 = Gebauer |imię2 = Matthias |nazwisko3 = Grozev |imię3 = Christo |nazwisko4 = Lehberger |imię4 = Roman |nazwisko5 = Schmid |imię5 = Fidelius |data = 2020-12-14 |opublikowany = [[Der Spiegel]] |język = de}}</ref>, a także Fundację Walki z Korupcją Nawalnego na jego prywatnym kanale na [[YouTube|YouTubie]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.youtube.com/watch?v=smhi6jts97I |tytuł = Дело раскрыто. Я знаю всех, кто пытался меня убить (Sprawa rozwiązana. Znam wszystkich, który próbowali mnie zabić) |nazwisko = Nawalnyj |imię = Aleksjej |data = 2020-12-14 |opublikowany = YouTube (www.youtube.com) |język = ru |data dostępu = 2020-12-21}}(napisy [[Język angielski|ang.]]).</ref>. Z przedstawionych wyników śledztwa wynika, że w dniu zatrucia opozycjonisty nowiczokiem niedaleko miejsca jego pobytu w [[Tomsk]]u znajdowali się funkcjonariusze wydziału FSB specjalizującego się w środkach chemicznych. Informacje ujawnione przez Bellingcat i Nawalnego dotyczą nie tylko okoliczności związanych z trucicielskim zamachem na jego życie w Tomsku, ale także lat wcześniejszych. Jak wynika z przedstawionych materiałów, program potajemnego śledzenia Nawalnego przez funkcjonariuszy komórki FSB d.s. środków chemicznych zaczął się w 2017 roku, a konkretnie wraz z ogłoszeniem przez niego zamiaru startowania w wyborach prezydenckich<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.youtube.com/watch?v=smhi6jts97I |tytuł = Дело раскрыто. Я знаю всех, кто пытался меня убить (Sprawa rozwiązana. Znam wszystkich, który próbowali mnie zabić) |nazwisko = Nawalnyj |imię = Aleksjej |data = 2020-12-14 |opublikowany = YouTube (www.youtube.com) |język = ru |data dostępu = 2020-12-21}}(napisy [[Język angielski|ang.]]).</ref>. Funkcjonariusze odwiedzali te same miejsca podczas jego podróży poza Moskwę, co on, latali za nim 40 razy<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.theguardian.com/world/2021/jan/17/poison-squad-stalked-alexei-navalny-on-40-flights-says-bellingcat-investigator |tytuł = Poison squad stalked Alexei Navalny on 40 flights, says Bellingcat investigator (Jak twiedzi Bellingcat, pluton trucicieli śledził Nawalnego podczas 40 lotów) |nazwisko = Walker |imię = Shawn |data = 17 stycznia 2021 |opublikowany = The Guardian (www.theguardian.com) |język = en |data dostępu = 2020-12-21}}</ref> i kilka razy podejmowali próby otrucia lub podtrucia go w celu wysondowania odpowiedniej dawki środka chemicznego. Jak wynika z przedstawionych materiałów, próba taka została podjęta w 2020 roku podczas pobytu małżonków Nawalnych w [[Kaliningrad]]zie. Wtedy jednak to jego żona miała symptomy zbliżone do objawów Nawalnego po otruciu nowiczokiem w Tomsku, tylko lżejszego rodzaju. Nawalny uważa, że funkcjonariusze FSB w rzeczywistości chcieli zatruć jego i trucizna tylko przez pomyłkę dostała się do organizmu jego żony<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-55303703 |tytuł = Alexei Navalny: Report names ‘Russian agents’ in poisoning case (Aleksjej Nawalny: W raporcie ujawnione nazwiska ‘rosyjskich agentów’ zamieszanych w otrucie) |opublikowany = BBC News |data = 14 grudnia 2020 |język = en |data dostępu = 2020-12-14}}</ref>. Ujawnione zostały nazwiska funkcjonariuszy bezpośrednio zamieszanych w otrucie i kaliningradzką próbę otrucia<ref>{{Cytuj stronę |url = https://edition.cnn.com/2020/12/14/europe/russia-navalny-agents-bellingcat-ward/index.html |tytuł = CNN-Bellingcat investigation identifies Russian specialists who trailed Putin’s nemesis Alexey Navalny before he was poisoned () |nazwisko = Lister |imię = Tim |nazwisko2 = Ward |imię2 = Clarissa |nazwisko3 = Shukla |imię3 = Sebastian |język = en |opublikowany = [[CNN International]] |data = 14 grudnia 2020 |data dostępu = 2020-12-14}}</ref>.
 
W dniu 14 grudnia Nawalny, podając się za fikcyjnego pomocnika dyrektora FSB [[Nikołaj Patruszew|Nikołaja Petruszewa]], Maksima Ustinowa, dzwonił o godzinie 7 rano czasu moskiewskiego do pracowników FSB, którzy uczestniczyli w jego otruciu. Większość z nich się nie odzywała i rozłączała, jeden z nich, Oleg Demidow, powiedział, że jest chory na koronawirusa i nie może rozmawiać. Aż w końcu na liście obdzwanianych funkcjonariuszy był Konstantin Kudrjawcew, który <!-- nie tylko nie odwiedzili i nie wymówił się z rozmowy, ale --> dał się wciągnąć w 49-minutową konwersację<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.bellingcat.com/news/uk-and-europe/2020/12/21/if-it-hadnt-been-for-the-prompt-work-of-the-medics-fsb-officer-inadvertently-confesses-murder-plot-to-navalny/ |tytuł = PL „If it Hadn’t Been for the Prompt Work of the Medics”: FSB Officer Inadvertently Confesses Murder Plot to Navalny („Gdyby nie szybkie działanie medyków”: Oficer FSB nieświadomie wyjawia Nawalnemu szczegóły potajemnego planu zabójstwa) |data = 2020-12-21 |opublikowany = Bellingcat (www.bellingcat.com) |język = en |data dostępu = 2020-12-21}} Na dole artykułu można znaleźć pełną transkrypcję rozmowy w tłumaczeniu angielskim oraz w oryginale rosyjskim.</ref>. Kudriawcew jest jednym z tych funkcjonariuszy FSB, którzy po lądowaniu samolotu z Nawalnym w Omsku i hospitalizacji ofiary zamachu polecieli do Omska w celu zatarcia śladów, czyli zlikwidowania z odzieży Nawalnego pozostałości trucizny. W rozmowie jako milczący świadkowie i pomocnicy towarzyszyły mu dwie osoby: bułgarski dziennikarz śledczy Bellingcatu [[Christo Grozjew]] ([[Język angielski|ang.]]: Christo Grozev), który wcześniej zasłużył się w wykryciu winnych otrucia [[Siergiej Skripal|Sergieja Skripala]] i jego córki nowiczokiem w brytyjskim [[Salisbury]] oraz współpracownica Nawalnego w Fundacji Walki z Korupcją [[Marija Piewczich]]. Christo Grozjew, siedzący po lewej stronie Nawalnego, dbał o sprawy techniczne i podsunął kilka razy Nawalnemu pytania do zadania, Marija Piewczich, siedząca po lewej stronie dzwoniącego, zaczęła filmować rozmowę swoim telefonem komórkowym od momentu, kiedy się okazało, że Kudriawcew dał się w nią wciągnąć i bodajże raz też podsunęła Nawalnemu pytanie. Poza komórką Mariji Piewczich cała rozmowa i reakcje Nawalnego, Grozewa i Piewczich były filmowane z frontu przez czwartą osobę.
Linia 62:
 
=== Powrót do Rosji ===
17 stycznia 2021 Nawalny powrócił do Rosji na pokładzie lotu DP936, lądując w [[Port lotniczy Moskwa-Szeremietiewo|Porcie lotniczym Moskwa-Szeremietiewo]], po tym jak lot ten został przekierowany z lotniska docelowego -– [[Port lotniczy Moskwa-Wnukowo|Portu lotniczego Moskwa-Wnukowo]]. Podczas kontroli paszportowej został aresztowany. Tego samego dnia FSIN potwierdziło aresztowanie Nawalnego i oznajmiło, że pozostanie on w areszcie do czasu rozprawy sądowej<ref>{{Cytuj |autor = The Moscow Times |tytuł = As it Happened: Navalny Returns to Russia |data = 2021-01-17 |data dostępu = 2021-01-19 |opublikowany = The Moscow Times |url = https://www.themoscowtimes.com/2021/01/17/as-it-happened-navalny-returns-to-russia-a72635 |język = en}}</ref>. [[Amnesty International]] określiło Nawalnego [[Więzień sumienia|więźniem sumienia]] i zaapelowało o jego uwolnienie<ref>{{Cytuj |tytuł = Russia: Aleksei Navalny becomes prisoner of conscience after arrest on arrival in Moscow |data dostępu = 2021-01-19 |opublikowany = www.amnesty.org |url = https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/01/russia-aleksei-navalny-becomes-prisoner-of-conscience-after-arrest-on-arrival-in-moscow/ |język = en}}</ref>.
 
18 stycznia 2021 decyzją sądu jego areszt został przedłużony do 15 lutego. Następna rozprawa, mająca na celu ustalić czy jego wyrok w zawieszeniu powinien zostać zamieniony na wyrok pozbawienia wolności, została zaplanowana na 29 stycznia<ref>{{Cytuj |tytuł = Alexei Navalny: Poisoned Putin critic Navalny to be kept in custody |czasopismo = BBC News |data = 2021-01-19 |data dostępu = 2021-01-19 |url = https://www.bbc.com/news/world-europe-55700312 |język = en}}</ref>. Nawalny określił cały proceder mianem „ostatecznego bezprawia” i nawoływał swoich popleczników do wyjścia na ulice<ref>{{Cytuj |autor = Michael Mainville for AFP |tytuł = Navalny Urges Russians To 'Take To The Streets’ Over Jailing |data = 2021-01-18 |data dostępu = 2021-01-19 |opublikowany = The Moscow Times |url = https://www.themoscowtimes.com/2021/01/18/navalny-urges-russians-to-take-to-the-streets-over-jailing-a72646 |język = en}}</ref>.
Linia 68:
{{Zobacz też|Protesty w obronie Aleksieja Nawalnego}}
 
Według nieoficjalnych doniesień prasowych Nawalny został 28 lutego 2021 przewieziony do kolonii karnej w [[Pokrow (Rosja)|Pokrowie]]<ref>{{Cytuj pismo |nazwisko = Radziwinowicz |imię = Wacław |tytuł = Nawalny dotarł do IK 2 |czasopismo = Gazeta Wyborcza |wolumin = 49 |wydanie = 9633 |strony = 11 |data = 1 marca 2021 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi = }}</ref>.
 
== Poglądy ==
Nawalny jest ostrym krytykiem prezydenta [[Władimir Putin|Władimira Putina]] i partii [[Jedna Rosja]]. Opowiada się za koniecznością zdecydowanej walki z [[korupcja|korupcją]] i nadużyciami władzy. Uważa również, że należy podjąć działania na rzecz ograniczenia imigracji z [[Kaukaz (region)|Kaukazu]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://swiat.newsweek.pl/aleksiej-nawalny--bloger--ktorego-boi-sie-putin,85672,1,1.html |tytuł = Aleksiej Nawalny. Bloger, którego boi się Putin |autor = Michał Kacewicz |data = 2011-12-27 |opublikowany = newsweek.pl |data dostępu = 20 sierpnia 2012}}</ref>.
 
Po powrocie Nawalnego do Rosji w styczniu 2021 opublikowano na stronie internetowej [[Pałac dla Putina|historię budowy pałacu dla Putina]] w [[Gelendżyk|Gelendżyku]]u<ref>{{Cytuj |tytuł = Дворец для Путина |data dostępu = 2021-02-01 |opublikowany = palace.navalny.com |url = https://palace.navalny.com/ |język = ru}}</ref>.
 
== Nagrody i wyróżnienia ==
Wielu norweskich członków parlamentu wysunęło kandydaturę Nawalnego do Pokojowej [[Nagroda Nobla|Nagrody Nobla]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.aftenposten.no/norge/politikk/i/jBL23A/flere-fredsprisforslag-foer-fristen-gikk-ut | tytuł = Flere fredsprisforslag før fristen gikk ut | autor = | opublikowany = www.aftenposten.no| |data = 2021-02-01| |język = no| |data dostępu = 2021-03-01}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.dagsavisen.no/nyheter/verden/hektisk-nomineringsaktivitet-for-fredsprisfrist-1.1827991| |tytuł = Hektisk nomineringsaktivitet før fredsprisfrist | nazwisko = Haug | imię = Kenneth Kandolf | opublikowany = www.dagsavisen.no| |data = 2021-01-31| |język = no| |data dostępu = 2021-03-01}}</ref>.
 
Ponad 42 tysiące osób (stan na 2 marca 2021 r.) podpisało internetową petycję do [[Norweski Komitet Noblowski|Komitetu Noblowskiego]] z poparciem jego kandydatury<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.change.org/p/the-norwegian-nobel-committee-nobel-peace-prize-for-navalny |tytuł = Nobel Peace Prize for Navalny| |nazwisko = Litvinenko | imię = Marina | rok = 2021 | miesiąc = 01 | opublikowany = www.change.org |język = en |data dostępu = 2021-03-02}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://metro.co.uk/2021/01/27/alexander-litvinenkos-widow-wants-nobel-prize-for-man-opposing-putin-13977044/ | tytuł = Alexander Litvinenko'sLitvinenko’s widow wants man standing up to Putin to get Nobel Prize| |nazwisko = Layton | imię = Josh | opublikowany = metro.co.uk | data = 2021-01-27 | język = en | data dostępu = 2021-03-01}}</ref>.
 
W dniu 27 lutego 2021 Fundacja Borisa Niemcowa na rzecz Wolności przyznała Nawalnemu Nagrodę Borisa Niemcowa za Odwagę<ref>{{Cytuj stronę |url = https://nemtsovfund.org/en/2021/02/boris-nemtsov-prize-for-courage-2021-awarded-to-alexei-navalny | tytuł = Boris Nemtsov Prize for Courage-2021 awarded to Alexei Navalny |opublikowany = nemtsovfund.org |data = 2021-02-27 |język = en |data dostępu = 2021-03-01}}</ref>.
 
== Przypisy ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksiej_Nawalny”