Wikipedia

Lista prezydentów Polski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Mix321 (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
88 043 edycje
→‎Byli prezydenci: drobne techniczne
rew. (dywagacje, bez szerszego odzewu w źr.), -???, dr
Linia 4:
|skrót nazwy = prezydent
|grafika = Gabriel narutowicz.jpg
|opis grafiki = Gabriel Narutowicz -– pierwszy prezydent Polski
|zdjęcie = Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.jpg
|opis zdjęcia = Obecny prezydent – Andrzej Duda
|państwo = Polska
|wariant flagi =
|data utworzenia = 9 grudnia 1922<ref name="Narutowicz" />
|długość kadencji =
|pierwsza osoba = [[Gabriel Narutowicz]]
Linia 42:
| [[Plik:Regency Council.jpg|100px]]
|align=left| <small>'''[[Rada Regencyjna]]'''</small>:
* <small> [[Aleksander Kakowski]]</small>,
* <small>[[Zdzisław Lubomirski]]</small>,
* <small>[[Józef Ostrowski (regent)|Józef Ostrowski]].</small><ref>Od 11 listopada 1918 wraz z [[Józef Piłsudski|Józefem Piłsudskim]], jako zwierzchnikiem sił zbrojnych</ref>
| <small>12 września 1917<ref>Data powołania. Rada objęła urząd 27 października 1917</ref><ref>Niepodległość Polski została zadeklarowana 7 października 1918 roku przez Radę Regencyjną</ref></small>
| <small>14 listopada 1918</small>
|
* <small>[[Aleksander Kakowski]] – biskup i konserwatysta</small>
* <small>[[Zdzisław Lubomirski]] – książę</small>
Linia 64:
| [[Plik:Gabriel narutowicz.jpg|100px]]
|align=left| '''[[Gabriel Narutowicz]]'''
| 14 grudnia 1922<ref name="Narutowicz" /> || 16 grudnia 1922<ref>Zamordowany przez [[Eligiusz Niewiadomski|Eligiusza Niewiadomskiego]]</ref>
| bezpartyjny, zgłoszony przez [[Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”]]
|-
Linia 92:
|}
 
== <span id="na uchodźstwie"></span> Władze Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1990)<ref>Urząd ten stanowił kontynuację prezydentury II RP</ref> ==
{| class="wikitable" width=75%
!rowspan=2| Lp.
Linia 112:
| [[Plik:Wieniawa długoszowski.jpg|100px]]
| <small>'''[[Bolesław Wieniawa-Długoszowski]]'''</small>
| 25 września 1939<ref>Wyznaczony 25 września 1939 r. przez prezydenta Mościckiego „na swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju – zgodnie z art. 24 [[Konstytucja kwietniowa|Konstytucji kwietniowej]]”</ref><ref name="Zarzadzenie1939" />
| 29 września 1939<ref>Zrzekł się urzędu następcy prezydenta RP, decyzja o wyznaczeniu następcy odwołana 29 września 1939</ref><ref>[http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=LMP19392140003 M.P. 1939 nr 214, poz. 3]</ref>
| <small>związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego</small>
Linia 119:
| [[Plik:Władysław Raczkiewicz 1 (cropped).jpg|100px]]
|align=left| '''[[Władysław Raczkiewicz]]'''
| 30 września 1939 || 6 czerwca 1947<ref name="Prezydent1945"> Do 5 lipca 1945 r. [[Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie|Rząd RP na uchodźstwie]] miał pełne uznanie międzynarodowe (z wyjątkiem [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], [[III Rzesza|III Rzeszy]] i jej sojuszników), w tym samym dniu poparcie na świecie zyskał [[Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej]]</ref>
| związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego
|-
Linia 167:
== [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Rzeczpospolita Polska]] (1944–1952) ==
{{Osobny artykuł|Krajowa Rada Narodowa}}
 
=== Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (1944–1952)<ref>Mołdawa T.: Ludzie władzy 1944–1991. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 89</ref> ===
{| class="wikitable" width=75%
Linia 186 ⟶ 187:
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|ZSL}}; color:white;"align=center| '''-'''
|[[Plik:Marszałek Sejmu Władysław Kowalski.jpg|100px]]
|align=left| '''[[Władysław Kowalski (marszałek Sejmu)|Władysław Kowalski]]'''<ref>Można doszukiwać się jego sprawowania zastępczo urzędu Prezydenta RP od momentu wyboru na funkcję Marszałka [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejmu Ustawodawczego]], do zaprzysiężenia Bieruta na urząd Prezydenta RP. Art. 2 ustawy z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Przewodniczącego KRN ({{Dziennik Ustaw|1944|5|23}}) stanowił, że ''wobec opróżnienia urzędu Prezydenta RP, zastępuje go Przewodniczący KRN''. Jednak zgodnie z art. 5 tej ustawy, wygasała ona ''automatycznie z chwilą ukonstytuowania się ciał parlamentarnych wybranych na zasadzie powszechnych wyborów''. W mocy pozostawał więc art. 40 [[Konstytucja marcowa|ustawy z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja RP]] (obowiązującej zgodnie z [[Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia NarodowegoPKWN|Manifestem PKWN]]), w myśl którego ''jeżeli Prezydent RP nie może sprawować urzędu, oraz w razie opróżnienia urzędu Prezydenta RP wskutek śmierci, zrzeczenia się lub innej przyczyny – zastępuje go Marszałek Sejmu'' (Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja RP ({{Dziennik Ustaw|1921|44|267}}))</ref>
|4 lutego 1947
|5 lutego 1947
Linia 195 ⟶ 196:
|align=left| '''[[Bolesław Bierut]]''' – sprawował urząd głowy państwa jako:
* <small>'''Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej''' (od 20 września do 31 grudnia 1944)<ref>Pełnił tę funkcję od 1 stycznia 1944, ale przed 19 września nie miała ona uprawnień głowy państwa</ref><ref>W oparciu o przepisy Ustawy z dnia 11 września 1944 r. o kompetencji Prezydenta Krajowej Rady Narodowej w związku z uznaniem opróżnienia urzędu Prezydenta RP jego obowiązki sprawuje tymczasowo od chwili ogłoszenia ustawy 20 września 1944 Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej, a od 31 grudnia 1944 Prezydent Krajowej Rady Narodowej</ref></small>
* <small>'''Prezydent Krajowej Rady Narodowej''' (od 31 grudnia 1944 do 4 lutego 1947)<ref name="Prezydent1945" /></small>
* <small>'''Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej''' (od 5 lutego 1947)<ref>Od 20 lutego 1947 do końca prezydentury był też przewodniczącym Rady Państwa</ref></small>
|5 lutego 1947<ref>Od 20 września do 4 lutego 1947 tymczasowo wykonywał obowiązki</ref>
Linia 280 ⟶ 281:
!style="width:150px"| od !!style="width:150px"| do
|-
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|PZPR}}; color:white;"align=center| '''1. (6.)'''
| [[Plik:Wojciech Jaruzelski 1987.jpg|bezramki|centruj|127px]]
| '''[[Wojciech Jaruzelski]]'''
Linia 287 ⟶ 288:
| [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza]] (do 29 stycznia 1990), bezpartyjny, popierany przez [[Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej|SdRP]] (od 29 stycznia 1990)
|-
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|Solidarność}}; color:white;"align=center|'''2. (7.)'''
| [[Plik:Lech Wałęsa (1991) (cropped).JPG|127px]]
| '''[[Lech Wałęsa]]'''
| 22 grudnia 1990<ref>Pierwszy prezydent RP wybrany w demokratycznych wyborach po II wojnie światowej</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.infor.pl/prawo/wybory/prezydenckie/686946,Pierwsze-powszechne-wybory-prezydenckie.html |tytuł = Pierwsze powszechne wybory prezydenckie |opublikowany = infor.pl |data dostępu = 2020-01-20}}</ref><ref name="Prezydent1990" />
| 22 grudnia 1995
|[[Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”|„Solidarność”]] (od 1980 do 2005), [[Porozumienie Centrum]] (od 1990 do 1993)
|-
| style="background: #{{partie polityczne - kolor|PSLSLD}}; color:white;" align="center" | '''–3.'''
|[[Plik:Józef Zych Sejm 2015.JPG|127px]]
|[[Józef Zych]]<ref>{{Cytuj |autor = Adam Kochanecki |tytuł = Czy Józef Zych pełnił obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 1995 r.? |czasopismo = "Młody Jurysta" Kwartalnik Studentów i Doktorantów Wydziału Prawa i Administracji UKSW |data = 2017-04-05 |data dostępu = 2023-05-18 |issn = 2353-1185 |numer = 1 |s = 32–46 |doi = 10.21697/mj.2017.1.03 |url = https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/mj/article/view/1359 |język = pl}}</ref>
|22 grudnia 1995<ref>Można doszukiwać się sprawowania zastępczo urzędu Prezydenta przez Marszałka Sejmu [[Józef Zych|Józefa Zycha]] 23 grudnia 1995 – od momentu zakończenia sprawowania urzędu przez prezydenta [[Lech Wałęsa|Lecha Wałęsę]] z końcem 22 grudnia 1995, do zaprzysiężenia przed Zgromadzeniem Narodowym następnego dnia o godzinie 13 prezydenta elekta [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandra Kwaśniewskiego]]. Sytuacja ta wynikała z niespójnych przepisów Małej Konstytucji z 1992 i ''ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 września 1990''. Mała Konstytucja z 1992 nie precyzowała kwestii sprawowania zastępczo urzędu Prezydenta po upływie kadencji, a objęcie urzędu przez Prezydenta wybranego przed upływem kadencji dotychczasowego Prezydenta, nastąpiło zgodnie z art. 30 Ustawy Konstytucyjnej następnego dnia po upływie kadencji urzędującego Prezydenta. Po nowelizacji ''ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej'', od 9 czerwca 2000 nowo wybrany prezydent składa przysięgę i obejmuje urząd w ostatnim dniu urzędowania ustępującego Prezydenta RP</ref>
|23 grudnia 1995
|[[Polskie Stronnictwo Ludowe]]
|-
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|SLD}}; color:white;"align=center| '''3. (8.)'''
| [[Plik:Aleksander Kwasniewski (cropped).jpg|169x169px]]
| '''[[Aleksander Kwaśniewski]]'''
Linia 308 ⟶ 302:
| [[Sojusz Lewicy Demokratycznej]]
|-
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|PIS}}; color:white;"align=center| '''4. (9.)'''
| [[Plik:Lech Kaczyński.jpg|127px]]
| '''[[Lech Kaczyński]]'''
Linia 333 ⟶ 327:
| <small>'''[[Grzegorz Schetyna]]'''</small>
| <small>8 lipca 2010<ref>Tymczasowo [[Pełniący obowiązki prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej|wykonywał obowiązki Prezydenta RP]] jako [[Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej|marszałek Sejmu]]</ref></small>
| <small>6 sierpnia 2010<ref name="Borusewicz" /></small>
| [[Platforma Obywatelska]]
|-
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|PO}}; color:white;"align=center| '''5. (10.)'''
|[[Plik:Bronisław Komorowski (2).jpg|centruj|127px]]
| '''[[Bronisław Komorowski]]'''
Linia 343 ⟶ 337:
| [[Platforma Obywatelska]]
|-
|style="background: #{{partie polityczne - kolor|PIS}}; color:white;"align=center| '''6. (11.)'''
|[[Plik:Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.jpg|centruj|bezramki|187x187px]]
| '''[[Andrzej Duda]]'''
Linia 352 ⟶ 346:
 
== Długość urzędowania prezydentów ==
 
Najdłużej urzędującym prezydentem Polski był [[August Zaleski]], pełniący tę funkcję przez 9069{{fakt|data=2022-12}} dni. W okresie międzywojennym najdłużej urzędującym prezydentem był [[Ignacy Mościcki]] (4866{{fakt|data=2022-12}} dni), wśród głów państwa PRL [[Henryk Jabłoński]] (4971{{fakt|data=2022-12}} dni), a w III RP [[Aleksander Kwaśniewski]] (3653{{fakt|data=2022-12}} dni).
 
Linia 372 ⟶ 365:
 
== Wiek prezydentów ==
 
Najmłodszym prezydentem Polski był [[Aleksander Kwaśniewski]]. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 41 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był [[Stanisław Wojciechowski]] (53 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie [[Władysław Raczkiewicz]] (54 l.), a wśród głów państwa PRL [[Aleksander Zawadzki]] (52 l.).
 
Linia 410 ⟶ 402:
 
== Żyjący byli prezydenci ==
 
Żyjący byli prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej:
 
<gallery>
Plik:Lech Wałęsa z monetą Wiedźmina (Walesa cropped2).jpg|<center>'''[[Lech Wałęsa]]'''<br /><small>(ur. 1943)<br />przew. [[Chrześcijańska Demokracja III Rzeczypospolitej Polskiej|ChDRP]]<br />''bierne prawo wyborcze''</small></center>
 
Plik:Ewa Ośniecka 19 (Kwasniewski cropped) (cropped).jpg|<center>'''[[Aleksander Kwaśniewski]]'''<br /><small>(ur. 1954)<br />przew. [[Europejska Rada ds. Tolerancji i Pojednania|ECTR]], prezes [[Jałtańska Strategia Europejska|JSE]]<br /></small></center>
 
Plik:Rada Krajowa Platformy Obywatelskiej RP, Warszawa (6.02.2015) (15836909753) (cropped).jpg|<center>'''[[Bronisław Komorowski]]'''<br /><small>(ur. 1952)<br />''bierne prawo wyborcze''</small></center>
</gallery>
 
Linia 441 ⟶ 432:
'''Prezydenci, których kadencja została skrócona na mocy ustawy konstytucyjnej:'''
* RP
** [[Bolesław Bierut]]<ref>Ustawa Konstytucyjna z dnia 22 lipca 1952 r. -– Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ({{Dziennik Ustaw|1952|33|233}})<br />
Art. 2.<br />
1. Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje urząd w granicach dotychczasowych uprawnień aż do wyboru Rady Państwa przez nowoobrany Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.<br />
2. Z dniem dokonania tego wyboru funkcje Prezydenta Rzeczypospolitej, przewidziane w dotychczasowych ustawach -– o ile w myśl Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej albo przepisów niniejszej ustawy nie należą do zakresu działania Rady Państwa -– przechodzą na Radę Ministrów.</ref>
* PRL / III RP
** [[Wojciech Jaruzelski]]<ref>Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ({{Dziennik Ustaw|1990|67|397}})<br />
Linia 470 ⟶ 461:
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}

{{Prezydenci Polski}}
{{Władze RP na uchodźstwie}}
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_prezydentów_Polski”