Wikipedia

Kadzidło (województwo mazowieckie): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
WP:SK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Bonvol (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
10 860 edycji
rozbudowa i dalsze uźródławianie: Wikipedia:Wikipedia na Kurpiowszczyźnie 2023 #rekordguinnessa
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 25:
'''Kadzidło''' (niem. ''Weihrauchstadt'') – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] o charakterze zabudowy typu miejskiego położona w [[województwo mazowieckie|województwie mazowieckim]], w [[powiat ostrołęcki|powiecie ostrołęckim]], w [[Kadzidło (gmina)|gminie Kadzidło]]{{r|teryt|roz}}. Leży przy [[Drogi krajowe w Polsce|drodze krajowej]] nr {{AS-droga|K|53}}<ref name="WZKOstrołęka1995" /><ref name="Darmochwał2014" />.
 
== Położenie ==
Do 1931 roku Kadzidło należało do [[Dylewo (gmina)|gminy Dylewo]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo ostrołęckie|województwa ostrołęckiego]]<ref name="WZKOstrołęka1995" />.
Kadzidło położone jest w sercu [[Puszcza Zielona|Puszczy Zielonej]], rozciągającej się w północno-wschodniej części [[Nizina Mazowiecka|Niziny Mazowieckiej]], nad [[Narew|Narwią]] i jej dopływami ([[Szkwa]], [[Rozoga]])<ref name="WZKOstrołęka1995" />.
 
Miejscowość jest siedzibą [[Kadzidło (gmina)|gminy Kadzidło]].
 
=== Podział administracyjny ===
{| class="wikitable" width="60%"
|+ Integralne części wsi Kadzidło{{r|roz|teryt}}
Linia 42:
|0511232 || Zytocha || część wsi
|}
 
Kadzidło leży w regionie rolniczym, mimo to większość ludności żyje z pracy poza rolnictwem, znajdując zatrudnienie w instytucjach administracyjnych, zakładach usługowych, przemyśle i rzemiośle. Jest największą miejscowością w powiecie pod względem liczby mieszkańców. Obecnie wójtem gminy jest Dariusz Łukaszewski, który wcześniej był dyrektorem Gimnazjum Publicznego im. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka” w Kadzidle.
 
== Położenie ==
Kadzidło położone jest w sercu Puszczy Zielonej. [[Puszcza Zielona]] stanowi północny fragment [[Puszcza Kurpiowska|Puszczy Kurpiowskiej]], rozciągającej się w północno-wschodniej części [[Nizina Mazowiecka|Niziny Mazowieckiej]], nad [[Narew|Narwią]] i jej dopływami ([[Szkwa]], [[Rozoga]]).
 
== Nazwa ==
Ogólnie twierdzi się, iż nazwa wsi Kadzidło związana jest z wydobywanym i obrabianym kiedyś bursztynem, który w drobnych kawałkach był mieszany z jałowcem i stosowany jako kadzidło w kościołach. Jest to jednak tylko część historii pochodzenia nazwy wsi. Związana ona jest z wydobywaniem i obrabianiem bursztynu, ale nie pochodzi od stosowania go w kościołach jako kadzidła. Dawni Kurpie nie pozbywali się opiłków pozostałych z obróbki bursztynu, ale wrzucali je do ogniska siedząc przy nim wieczorami ze swoimi rodzinami i współtowarzyszami. Z opiłków wydobywał się dym o specyficznym zapachu. Z tego powodu nazywano ich „kadzidlakami”.
 
== Historia ==
Nie wiadomo dokładnie, w którym roku Kadzidło powstało, niemniej jednak w aktach bartnych z lat 1673–1683 miejscowość ta już występowała<ref>L. Krzywicki, ''Kurpie'', [w:] ''Dzieła'', t. 6, Warszawa 1962, s. 520.</ref>, co wskazywałoby, iż powstała na skutek wielkiego ruchu kolonizacyjnego, jaki miał miejsce po potopie szwedzkim na terenie całej Puszczy Zielonej. Oficjalnie za rok powstanie Kadzidła podaje się rok 1740, w którym to starosta ostrołęcki [[Jan Małachowski (kanclerz wielki koronny)|Jan Małachowski]] wybudował pierwszy drewniany kościół. Pierwszym proboszczem został ks. Idzi Długołęcki. W roku 1886 ks. proboszcz [[Konstanty Rejchel]] rozpoczął budowę obecnego kościoła w Kadzidle. W 1887 roku dzięki staraniu [[Krasińscy herbu Ślepowron|Krasińskich]] powstała fabryczka guzików wytwarzanych z rogu, kości i masy perłowej<ref name="WZKOstrołęka1995" /><ref name="Darmochwał2014" />. Innym źródłem dochodów, poza rolnictwem, było rozpowszechnione wówczas na dużą skalę rękodzielnictwo tkackie<ref name="WZKOstrołęka1995" /><ref name="Darmochwał2014" />.
 
Według [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku]] wieś zamieszkiwało 915 osób, 778 było wyznania rzymskokatolickiego, 3 [[Mariawityzm|mariawickiego]] a 133 mojżeszowego. Jednocześnie 781 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 133 żydowską, a 1 rosyjską. Było tu 141 budynków mieszkalnych<ref name=":022222">{{Cytuj |autor = |tytuł = Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. |data = 1924 |wolumin = T. 5, województwo białostockie |s = 47}}</ref>. Miejscowość należała do miejscowej parafii rzymskokatolickiej. Podlegała pod Sąd Grodzki w Myszyńcu i Okręgowy w Łomży. Mieścił się tu urząd pocztowy, obsługujący całą ówczesną gminę<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych |data = 1933 |miejsce = Przemyśl, Warszawa |s = 647}}</ref>.
Linia 62 ⟶ 54:
Podczas okupacji działały w tych okolicach jednostki partyzanckie [[Armia Krajowa|AK]]<ref name="Darmochwał2014" />. Kadzidło bardzo ucierpiało w wyniku działań wojennych. Również po wojnie w okolicach Kadzidła działały oddziały przeciwko władzy komunistycznej. W roku 1945 te oddziały zaatakowały posterunek milicji w Kadzidle.
 
Po wojnie następował proces odbudowy kultury [[Kurpie|kurpiowskiej]]. Bardzo ważną w tym rolę odegrał ówczesny proboszcz parafii Kadzidło, ks. [[Mieczysław Mieszko]]<ref>Edward Anuszkiewicz, Stanisław Pajka, ''[http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=23245 Ks. kanonik Mikołaj Mieczysław Mieszko (1892–1961)]'', „Zeszyty Naukowe OTN”, z. 7, 1993, s. 294–296.</ref>. Dziś Kadzidło stanowi znaczący ośrodek regionalnej sztuki na Kurpiach.
 
Od czasów ks. Mieszki, Kadzidło znacząco się zmieniło, w bardzo szybkim tempie następował proces rozwoju, oddano do użytku kilka nowych instytucji>, m.in. nowy budynek urzędu gminy z filią PKO BP, Zespół Szkół Powiatowych, ośrodek zdrowia. Rozpoczęto również budowę sieci kanalizacyjnej z oczyszczalnią ścieków. Z czasem zatarł się typowy obraz kurpiowskiej wsi. Oprócz obiektów muzealnych nie ma już tam chat kurpiowskich zdobionych [[Wycinanka kurpiowska|wycinankami]].
 
=== TransportNazwa ===
Ogólnie twierdzi się, iż nazwa wsi Kadzidło związana jest z wydobywanym i obrabianym kiedyś bursztynem, który w drobnych kawałkach był mieszany z jałowcem i stosowany jako kadzidło w kościołach<ref name="WZKOstrołęka1995" />. Jest to jednak tylko część historii pochodzenia nazwy wsi. Związana ona jest z wydobywaniem i obrabianiem bursztynu, ale nie pochodzi od stosowania go w kościołach jako kadzidła. Dawni Kurpie nie pozbywali się opiłków pozostałych z obróbki bursztynu, ale wrzucali je do ogniska siedząc przy nim wieczorami ze swoimi rodzinami i współtowarzyszami. Z opiłków wydobywał się dym o specyficznym zapachu. Z tego powodu nazywano ich „kadzidlakami”.
Kadzidło leży przy skrzyżowaniu [[Drogi krajowe w Polsce|drogi krajowej]] nr {{AS-droga|K|53}} z lokalnymi drogami<ref name="Darmochwał2014" />. W latach 1915–1973 funkcjonowała [[Kadzidło (stacja kolejowa)|stacja kolejowa Kadzidło]] na linii [[Linia kolejowa Myszyniec – Grabowo Wąskotorowe|kolei wąskotorowej Myszyniec – Grabowo Wąskotorowe]]<ref name="Darmochwał2014" />.
 
== Kościoły i parafiaDemografia ==
Kadzidło jest największą miejscowością w powiecie pod względem liczby mieszkańców.
Drewniana kaplica św. Onufrego istniała w Kadzidle już przed 1710 rokiem<ref>Kazimierz Pacuski, ''O Puszczy Zagajnicy (Kurpiowskiej) w średniowieczu i dobie nowożytnej. Początki Kadzidła'', [w:] ''Dzieje parafii i kościoła pod wezwaniem Ducha Świętego w Kadzidle'', pod red. Marii Przytockiej, Kadzidło 2012, s. 37. {{ISBN|978-83-934099-0-7}}.</ref>. Jako przeciwwagę do jezuitów z pobliskiego Myszyńca, którzy bardzo często nadużywali swoich kompetencji Jan Małachowski ufundował w Kadzidle drewniany kościół w 1740 roku<ref>Witold Jemielity, ''[http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=23395 Myszyniec centrum kościelnym Puszczy Zielonej]'', „Zeszyty Naukowe OTN”, z. 11, 1997, s. 96.</ref>. W 1783 roku syn starosty, [[Antoni Małachowski]], wybudował kolejny kościół. Budowę [[Kościół Ducha Świętego w Kadzidle|obecnego kościoła]] rozpoczęto około 1881 roku. Budynek posiada elementy stylu [[Architektura renesansu|renesansowego]], między innymi główny ołtarz z II połowy XVII wieku przeniesiony z [[Kościół Świętego Ducha w Kodniu|bazyliki kodeńskiej]]. Charakterystycznym elementem są dwie kropielnice z muszli morskich, znajdujące się po obu stronach wejścia. W 1872 r. z [[Parafia Przemienienia Pańskiego w Zuzeli|parafii Zuzela]] przyszedł nowy proboszcz – ks. kan. Konstanty Rejchel, który budował w latach 1881–1886 nową, murowaną świątynię, stojącą do dnia dzisiejszego. Kościół drewniany przeniesiono wówczas do [[Dąbrówka (wieś w powiecie ostrołęckim)|Dąbrówki]]. W latach 1900–1919 ks. Michał Turowski malował kościół i sprawił [[spiż]]owe dzwony. Zakupił też duży obraz Matki Bożej Częstochowskiej do głównego ołtarza. W 1915 r. dwie wieże (od frontu) zostały zniszczone, a dzwony zrabowane. W latach 1919–1934 ks. Miechnikowski odbudował zburzone wieże, a ks. prob. Klemens Kubiński sprawił nowe dzwony, które w czasie ostatniej wojny zrabowali Niemcy.
[[Plik:Kościół parafialny p.w. Świętego Ducha w Kadzidle.jpg|mały|Kościół parafialny pw. Świętego Ducha w Kadzidle]]
Nowe wieże (zachowane do dnia dzisiejszego) nie wyglądają tak samo jak te pierwsze, oryginalne. Obecne są niższe (o czym świadczą zachowane zdjęcia kościoła sprzed 1915 r.)<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Chętnik |imię = Adam |tytuł = Puszcza Kurpiowska |data = 2004 |wydawca = Związek Kurpiów |miejsce = Ostrołęka |isbn = 83-916252-6-5 |strony = 72}}</ref>.
 
Liczba ludności kształtowała się następująco na przestrzeni lat:
W miejscu, gdzie współcześnie znajduje się [[Rozeta (architektura)|rozeta]] umieszczona kiedyś była we wnęce nad głównymi drzwiami rzeźba. Przebudowa [[fronton]]u kościoła była związana prawdopodobnie ze zbyt dużym ciężarem rzeźby, co sprawiało, że [[Podproże|próg]] nad głównymi drzwiami mógł pękać{{fakt|data=2014-03}}.
* 1921 – 915 mieszkańców<ref name=":022222" />
* 2020 – 4279<ref name="lud" />
* 2021 – 4293<ref name="BDL" />
 
== Polityka ==
Parafia Kadzidło przez 6 lat wojny była bez opieki duszpasterskiej. Franciszek Zadrożny z Kierzka uzyskał pozwolenie na otwieranie kościoła w niedzielę. Zbierał wiernych i przewodniczył w nabożeństwach. Przez 6 lat wojny w kościele składowano siano, słomę, zboże, jednak naczynia liturgiczne pozostały nietknięte. Natomiast w czasie frontu po przepędzeniu Niemców żołnierze z Armii Czerwonej spustoszyli cały kościół, zostawili tylko 19 [[Bursa (liturgia)|burs]] i [[manipularz]]y i parę porwanych [[ornat]]ów bez podszewek.
Do 1931 roku Kadzidło należało do [[Dylewo (gmina)|gminy Dylewo]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo ostrołęckie|województwa ostrołęckiego]]<ref name="WZKOstrołęka1995" />.
 
Miejscowość jest siedzibą [[Kadzidło (gmina)|gminy Kadzidło]].
Obecnie kościół jest siedzibą [[Parafia Ducha Świętego w Kadzidle|parafii pod wezwaniem Ducha Świętego]]. W strukturze kościoła [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiego]] parafia należy do [[Metropolia białostocka|metropolii białostockiej]], [[Diecezja łomżyńska|diecezji łomżyńskiej]], [[Dekanat Kadzidło|dekanatu Kadzidło]].
{{Kiedy|Obecnie}} wójtem gminy jest Dariusz Łukaszewski, który wcześniej był dyrektorem Gimnazjum Publicznego im. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka” w Kadzidle.
 
=== Współpraca międzynarodowa ===
== Cmentarze w Kadzidle ==
* {{Flaga|LTU}} [[Soleczniki]]
[[Plik:Cmentarz w Kadzidle (powiat ostrołęcki).jpeg|mały|Cmentarz w Kadzidle]]
* Cmentarz parafialny – został założony w roku 1775. Zajmuje powierzchnię ok. 3,1 ha.
* Cmentarz dla chorych na grypę hiszpankę – W pobliżu nieistniejącej dyskoteki Proton znajdował się cmentarz, na którym chowano w okresie międzywojennym ludzi zmarłych w czasie epidemii grypy hiszpanki.
* Cmentarz dla chorych na cholerę – Tuż przy szkole podstawowej, na tzw. górkach za kaplicą Dylewską był kiedyś cmentarz, na którym grzebano ludzi zmarłych na cholerę. Jeszcze niedawno w czasie budowy jednego z budynków mieszkalnych oraz w czasie wybierania piasku służącego do celów budowlanych znajdywano tam ludzkie szczątki. Miejsce to leży najbliżej obecnie funkcjonującego cmentarza.
* Cmentarz szwedzki – W okolicach oczyszczalni znajduje się cmentarz żołnierzy szwedzkich, którzy w roku 1807 zostali wciągnięci w zasadzkę na bagnach. Stąd też ta dzielnica Kadzidła wzięła nazwę Szwed.
 
== Gospodarka ==
[[Plik:JBB zakład rozbioru mięsa w Kadzidle.jpg|mały|JBB – zakład rozbioru mięsa w Kadzidle]]
Kadzidło leży w regionie rolniczym, mimo to większość ludności żyje z pracy poza rolnictwem, znajdując zatrudnienie w instytucjach administracyjnych, zakładach usługowych, przemyśle i rzemiośle.
 
== Bankowość ==
W Kadzidle swoje [[filia|oddziały]] mają następujące [[bank]]i:
* [[Bank spółdzielczy]];
* [[Bank Pocztowy|Bank Pocztowy S.A.]];
* [[Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski|PKO BP SA]].
* [[Bank PekaoPolska Kasa Opieki|Bank Pekao SA]].
 
== SportTransport ==
Kadzidło leży przy skrzyżowaniu [[Drogi krajowe w Polsce|drogi krajowej]] nr {{AS-droga|K|53}} z lokalnymi drogami<ref name="Darmochwał2014" />. W latach 1915–1973 funkcjonowała [[Kadzidło (stacja kolejowa)|stacja kolejowa Kadzidło]] na linii [[Linia kolejowa Myszyniec – Grabowo Wąskotorowe|kolei wąskotorowej Myszyniec – Grabowo Wąskotorowe]]<ref name="Darmochwał2014" />.
Na terenie Kadzidła znajdują się dwie hale sportowe:
 
* hala gminna przy ulicy Kościuszki
== Architektura ==
* hala należąca do ZSP Kadzidło przy ulicy Słonecznej oraz
=== Układ urbanistyczny ===
* strzelnica należąca do ZSP Kadzidło przy ulicy Słonecznej
W układzie urbanistycznym zwracają uwagę m.in. cmentarze:
* Orlik
[[Plik:Cmentarz w Kadzidle (powiat ostrołęcki).jpeg|mały|Cmentarz w Kadzidle]]
* Stadion piłkarski z tartanową bieżnią (400 m)
* Cmentarz parafialny – został założony w roku 1775. Zajmuje powierzchnię ok. 3,1 ha.
* boiska wielofunkcyjne przy Publicznym Gimnazjum oraz przy obiekcie sportowym „Orlik”
* Cmentarz dla chorych na grypę hiszpankę – w pobliżu nieistniejącej dyskoteki Proton znajdował się cmentarz, na którym chowano w okresie międzywojennym ludzi zmarłych w czasie epidemii grypy hiszpanki.
* siłownia pod chmurką zlokalizowana przy obiekcie sportowym „Orlik”
* Cmentarz dla chorych na cholerę – Tuż przy szkole podstawowej, na tzw. górkach za kaplicą Dylewską był kiedyś cmentarz, na którym grzebano ludzi zmarłych na cholerę. Jeszcze niedawno w czasie budowy jednego z budynków mieszkalnych oraz w czasie wybierania piasku służącego do celów budowlanych znajdywano tam ludzkie szczątki. Miejsce to leży najbliżej obecnie funkcjonującego cmentarza.
* Cmentarz szwedzki – W okolicach oczyszczalni znajduje się cmentarz żołnierzy szwedzkich, którzy w roku 1807 zostali wciągnięci w zasadzkę na bagnach. Stąd też ta dzielnica Kadzidła wzięła nazwę Szwed.
 
=== Zabytki ===
Do rejestru zabytków [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] są wpisane:
* [[Architektura neobarokowa|neobarokowy]] [[Kościół Ducha Świętego w Kadzidle|kościół pw. Świętego Ducha]] z 1886<ref name="WZKOstrołęka1995" /> wraz z otoczeniem<ref name="nidMAZ" />
* murowano-metalowe ogrodzenie kościoła z końca XIX, wpis z 2019 roku<ref name="nidMAZ" />
* [[kaplica Matki Boskiej w Kadzidle|kaplica Matki Boskiej]] wraz z murem oporowym i schodami z 1957 roku<ref name="nidMAZ" />
* [[cmentarz rzymskokatolicki w Kadzidle|cmentarz rzymskokatolicki]]<ref name="nidMAZ" />
* [[kaplica cmentarna św. Józefa w Kadzidle|kaplica cmentarna pw. św. Józefa wraz z mauzoleum]] z lat 1949-1951 (wpis do rejestru w 2022 roku), poświęcona walczącym o wolność Ojczyzny<ref name="nidMAZ" /><ref name="WZKOstrołęka1995" />
 
== Kościoły i parafia ==
Drewniana kaplica św. Onufrego istniała w Kadzidle już przed 1710 rokiem<ref>Kazimierz Pacuski, ''O Puszczy Zagajnicy (Kurpiowskiej) w średniowieczu i dobie nowożytnej. Początki Kadzidła'', [w:] ''Dzieje parafii i kościoła pod wezwaniem Ducha Świętego w Kadzidle'', pod red. Marii Przytockiej, Kadzidło 2012, s. 37. {{ISBN|978-83-934099-0-7}}.</ref>. Jako przeciwwagę do jezuitów z pobliskiego Myszyńca, którzy bardzo często nadużywali swoich kompetencji [[Jan Małachowski (kanclerz wielki koronny)|Jan Małachowski]] ufundował w Kadzidle drewniany kościół w 1740 roku<ref>Witold Jemielity, ''[http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=23395 Myszyniec centrum kościelnym Puszczy Zielonej]'', „Zeszyty Naukowe OTN”, z. 11, 1997, s. 96.</ref>. W 1783 roku syn starosty, [[Antoni Małachowski]], wybudował kolejny kościół.
{{Osobny artykuł|Kościół Ducha Świętego w Kadzidle}}
Budowę obecnego kościoła rozpoczęto około 1881 roku. Budynek posiada elementy stylu [[Architektura renesansu|renesansowego]], między innymi główny ołtarz z II połowy XVII wieku przeniesiony z [[Kościół Świętego Ducha w Kodniu|bazyliki kodeńskiej]]. Charakterystycznym elementem są dwie kropielnice z muszli morskich, znajdujące się po obu stronach wejścia<ref name="WZKOstrołęka1995" />. W 1872 r. z [[Parafia Przemienienia Pańskiego w Zuzeli|parafii Zuzela]] przyszedł nowy proboszcz – ks. kan. Konstanty Rejchel, który budował w latach 1881–1886 nową, murowaną świątynię, stojącą do dnia dzisiejszego. Kościół drewniany przeniesiono wówczas do [[Dąbrówka (wieś w powiecie ostrołęckim)|Dąbrówki]]. W latach 1900–1919 ks. Michał Turowski malował kościół i sprawił [[spiż]]owe dzwony. Zakupił też duży obraz Matki Bożej Częstochowskiej do głównego ołtarza. W 1915 r. dwie wieże (od frontu) zostały zniszczone, a dzwony zrabowane. W latach 1919–1934 ks. Miechnikowski odbudował zburzone wieże, a ks. prob. Klemens Kubiński sprawił nowe dzwony, które w czasie ostatniej wojny zrabowali Niemcy.
[[Plik:Kościół parafialny p.w. Świętego Ducha w Kadzidle.jpg|mały|Kościół parafialny pw. Świętego Ducha w Kadzidle]]
Nowe wieże (zachowane do dnia dzisiejszego) nie wyglądają tak samo jak te pierwsze, oryginalne. Obecne są niższe (o czym świadczą zachowane zdjęcia kościoła sprzed 1915 r.)<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Chętnik |imię = Adam |tytuł = Puszcza Kurpiowska |data = 2004 |wydawca = Związek Kurpiów |miejsce = Ostrołęka |isbn = 83-916252-6-5 |strony = 72}}</ref>.
 
W miejscu, gdzie współcześnie znajduje się [[Rozeta (architektura)|rozeta]] umieszczona kiedyś była we wnęce nad głównymi drzwiami rzeźba. Przebudowa [[fronton]]u kościoła była związana prawdopodobnie ze zbyt dużym ciężarem rzeźby, co sprawiało, że [[Podproże|próg]] nad głównymi drzwiami mógł pękać{{fakt|data=2014-03}}.
 
Parafia Kadzidło przez 6 lat wojny była bez opieki duszpasterskiej. Franciszek Zadrożny z [[Kierzek|Kierzka]] uzyskał pozwolenie na otwieranie kościoła w niedzielę. Zbierał wiernych i przewodniczył w nabożeństwach. Przez 6 lat wojny w kościele składowano siano, słomę, zboże, jednak naczynia liturgiczne pozostały nietknięte. Natomiast w czasie frontu po przepędzeniu Niemców żołnierze z Armii Czerwonej spustoszyli cały kościół, zostawili tylko 19 [[Bursa (liturgia)|burs]] i [[manipularz]]y i parę porwanych [[ornat]]ów bez podszewek.
 
== Kultura ==
Kadzidło stanowi znaczący ośrodek regionalnej sztuki na Kurpiach<ref name="WZKOstrołęka1995" />
 
Za organizację życia [[kultura]]lnego Kadzidła odpowiada przede wszystkim Centrum Kultury Kurpiowskiej, w którego skład wchodzą:
* Zespół Folklorystyczny „Kurpianka – Cepelia”, powstały w 1953 roku<ref name="WZKOstrołęka1995" /> – organizuje m.in. imprezy [[folklor]]ystyczne, koncerty krajowe i zagraniczne. Jako jeden z pierwszych tego typu zespołów jest zdobywcą prestiżowej nagrody im. Oskara Kolberga. Zespół „Kurpianka” składa się z trzech grup wiekowych, które koncertują oddzielnie bądź w programach łączonych. Jest współorganizatorem Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Wesele Kurpiowskie”.
* Galeria Kurpiowska – prowadzi działalność wystawienniczą.
* Biblioteka Publiczna im. Wojciecha Woźniaka – prowadzi zajęcia [[sztuki plastyczne|plastyczne]], [[malarstwo|malarskie]], [[fotografia|fotograficzne]].
[[Plik:Kadzidło pomnik żarna.jpg|mały|Pomnik w Kadzidle]]
 
=== Imprezy kulturalne ===
[[Plik:Wesele Kurpiowskie w Kadzidle - 18.06.2017.jpg|mały|lewo|Wesele Kurpiowskie w Kadzidle – 18 czerwca 2017]]
[[Plik:Kadzidło - Ginące Zawody 2015.jpg|mały|Jeden z pokazów odbywający się w ramach 15 warsztatów etnograficznych „Ginące Zawody” w Zagrodzie Kurpiowskiej w Kadzidle – 3 czerwca 2015]]
Co roku na terenie Kadzidła odbywa się wiele imprez kulturalno-rozrywkowych. Najstarszą i największą z nich jest znany w Polsce, a także za granicą Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny „Wesele Kurpiowskie”. Początkowo mała, lokalna impreza prezentująca tylko kurpiowskie zwyczaje weselne z biegiem lat przerodziła się w Ogólnopolski Festiwal Obrzędów Weselnych. Do Kadzidła ściągały zespoły ludowe z całej polski. Rozmach Wesela Kurpiowskiego spowodował, by zapraszać gości także z zagranicy prezentujących swoje ludowe tańce i pieśni. Dzięki temu pomysłowi do Kadzidła zawitały zespoły z takich krajów jak: Turcja, Grecja, Macedonia, Węgry, Serbia, Czarnogóra, Ukraina, Białoruś, Chorwacja, Litwa, a nawet odległa Indonezja. Wesele Kurpiowskie to nie tylko Zespoły ludowe, to także koncerty gwiazd polskiej estrady. Do tej pory Kadzidło miało okazję gościć takie zespoły jak: T-Love, Stan Borys, Czerwone Gitary, Lady Pank, Kora, Szwagierkolaska, Brathanki, Lemon. Teraz Wesele Kurpiowskie przyciąga co roku tysiące turystów i stało się jedną z największych tego typu imprez w Polsce.
 
<!-- == Oświata i nauka == -->
== Współpraca międzynarodowa ==
 
* {{Flaga|LTU}} [[Soleczniki]]
== Religia ==
[[Kościół Ducha Świętego w Kadzidle|Miejscowy kościół]] jest siedzibą [[Parafia Ducha Świętego w Kadzidle|parafii pod wezwaniem Ducha Świętego]]. W strukturze kościoła [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiego]] parafia należy do [[Metropolia białostocka|metropolii białostockiej]], [[Diecezja łomżyńska|diecezji łomżyńskiej]], [[Dekanat Kadzidło|dekanatu Kadzidło]].
 
== Sport i rekreacja ==
Na terenie Kadzidła znajdują się dwie hale sportowe:
* hala gminna przy ulicy Kościuszki
* hala należąca do ZSP Kadzidło przy ulicy Słonecznej
oraz
* strzelnica należąca do ZSP Kadzidło przy ulicy Słonecznej
* „Orlik”
* stadion piłkarski z tartanową bieżnią (400 m)
* boiska wielofunkcyjne przy Publicznym Gimnazjum oraz przy obiekcie sportowym „Orlik”
* siłownia pod chmurką zlokalizowana przy obiekcie sportowym „Orlik”
 
== Zobacz też ==
Linia 127 ⟶ 155:
 
== Przypisy ==
{{Przypisy |
<references>
* <ref name="BDL">{{Cytuj |url = https://bdl.stat.gov.pl/bdl/metadane/cechy/4182 |tytuł = NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych |data = 2022-09-19 |data dostępu = 2023-09-30 |opublikowany = Bank Danych Lokalnych GUS}}</ref>
* <ref name="Darmochwał2014">{{Cytuj |autor = Tomasz Darmochwał |tytuł = Kurpie. Mapa turystyczna |data = 2014 |isbn = 9788388859724 |wydanie = 1 |inni = Anna Filak (opracowanie kartograficzne) |miejsce = Warszawa–Białystok |wydawca = TD MAPY |s = 1–2 |język = pl}}</ref>
* <ref name=lud>[http://bip.kadzidlo.samorzady.pl/uploaded_files/serwis_files/attachments/bip/93/09e6b129eb16ebe0.pdf Raport o stanie gminy Kadzidło].</ref>
* <ref name="nidMAZ">{{Zabytek|mazowieckie|strony=73-74|data dostępu=2023-09-30}}</ref>
* <ref name=poczta>{{Poczta Polska|2013|s=410|data dostępu=2020-12-22}}</ref>
* <ref name=roz>''Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}})</ref>
* <ref name=teryt>[http://eteryt.stat.gov.pl/eTeryt/rejestr_teryt/udostepnianie_danych/baza_teryt/uzytkownicy_indywidualni/wyszukiwanie/wyszukiwanie.aspx?contrast=default GUS. Wyszukiwarka TERYT].</ref>
* <ref name="WZKOstrołęka1995">{{Cytuj książkę |nazwisko = Kalisz |imię = Helena |nazwisko2 = Sieroń |imię2 = Alfons |nazwisko3 = Borowa |imię3 = Ewa |tytuł = Ostrołęka: mapa topograficzna Polski |wydawca = Wojskowe Zakłady Kartograficzne |miejsce = Warszawa |rok = 1995 |isbn = 978-83-7135-100-3 |wydanie = 1 |strony = 1–2}}</ref>
}}
* <ref name=roz>''Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części'' ({{Dziennik Ustaw|2013|200}}).</ref>
</references>
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kadzidło_(województwo_mazowieckie)”