Wielki post: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m dr
m drobne techniczne
Znacznik: Wycofane
Linia 72:
! Niedziela<br />przed Wielkanocą !! Liczba dni<br />do Wielkanocy !! Nazwa łacińska{{r|Nowakowski}} !! Nazwa polska{{r|Towarzystwo Dobroczynności}}{{r|Kalendarz Żołnierski}} || Ludowa/zwyczajowa<br />nazwa niedzieli{{r|Towarzystwo Dobroczynności|Kalendarz Żołnierski|SpXVI_b|kalendarz}}
|-
| <center>9</center> || <center>63</center> || <center>''Septuagesima''<br /><small>[''Dominica in Septuagesima'' (hebdomade)]</small></center> || <center>Siedemdziesiątnica{{#tag:ref|„Nadawano tym niedzielom te nazwy dla tego, iż przypadały w 70, względnie 60, 50, 40 dniach przed Wielkanocą. W istocie samej wielki post nie trwał ani siedemdziesiąt, względnie sześćdziesiąt, względnie pięćdziesiąt dni spełnia, gdyż od niedzieli Starozapustnej liczymy do Wielkanocy tylko dni sześćdziesiąt i trzy, od Mięsopustnej pięćdziesiąt i sześć, od Zapustnej czterdzieści i dziewięć. Mimo to nazwy te się utarły i pozostały do dziś”{{r|Nowakowski}}. „[[Słownik polszczyzny XVI wieku]]” precyzuje:
* ''»niedziela starego zapustu (a. starego mięsopustu)« = siedemdziesiątnica, dziewiąta niedziela przed Wielkanocą, pierwsza z trzech niedziel poprzedzających środę popielcową,''
* ''»niedziela mięsopustna, przedzapustna« = sześćdziesiątnica, ósma niedziela przed Wielkanocą, druga przed środą popielcową,''
* ''»niedziela zapustna, młody mięsopust« = pięćdzieątnica, siódma niedziela przed Wielkanocą, poprzedzająca środę popielcową''{{r|SpXVI_b}}.|group=uwaga|name=uwaga4a}}</center> || <center>starozapustna, <br /><small>(lub: niedziela starego zapustu,<br /> albo: starego mięsopustu)</small></center>
|-
| <center>8</center> || <center>56</center> || <center>''Sexagesima''<br /><small>[''Dominica in Sexagesima'' (hebdomade)]</small></center> || <center>Sześćdziesiątnica{{u|uwaga4a}}</center> || <center>mięsopustna <br /><small>(lub: przedzapustna)</small></center>
|-
| <center>7</center> || <center>49</center> || <center>''Quinquagesima''</center> || <center>Pięćdziesiątnica{{u|uwaga4a}}</center> || <center>zapustna<br /><small>(lub: młody mięsopust)</small></center>
|-
| <center>6</center> || <center>42</center> || <center>''Quadragesima'', lub: ''Invocabit''{{#tag:ref|Nazwa niedzieli „Invocabit” pochodzi od pierwszych słów mszalnego introitu tej niedzieli: ''Invocabit me, et ego exaudiam eum''{{r|Urbański}}.|group=uwaga|name=uwaga5}}</center> || <center>(1. niedziela wielkiego postu)</center> || <center>wstępna</center>
|-
| <center>5</center> || <center>35</center> || <center>''Reminiscere''{{#tag:ref|Nazwa niedzieli „Reminiscere” pochodzi od pierwszych słów mszalnego introitu tej niedzieli: ''Reminiscere miserationum tuarum''{{r|Urbański}}.|group=uwaga|name=uwaga6}}</center> || <center>(2. niedziela wielkiego postu)</center> || <center>sucha</center>
|-
| <center>4</center> || <center>28</center> || <center>''Oculi''{{#tag:ref|Nazwa niedzieli „Oculi” pochodzi od pierwszych słów mszalnego introitu tej niedzieli: ''Oculi mei semper ad Dominum''{{r|Urbański}}.|group=uwaga|name=uwaga7}}</center> || <center>(3. niedziela wielkiego postu)</center> || <center>głucha</center>
|-
| <center>3</center> || <center>21</center> || <center>''Laetare''{{#tag:ref|Nazwa niedzieli „Laetare” pochodzi od pierwszych słów mszalnego introitu tej niedzieli: ''Laetare, Ierusalem...''{{r|Urbański}}.|group=uwaga|name=uwaga8}}</center> || <center>(4. niedziela wielkiego postu)</center> || <center>środopustna</center>
|-
| <center>2</center> || <center>14</center> || <center>''Judica''</center> || <center>Niedziela Pasyjna</center> || <center>czarna, Męki Pańskiej</center>
|-
| <center>1</center> || <center>7</center> || <center>''Palmarum''</center> || <center>Niedziela Palmowa</center> || <center>kwietna, wierzbna{{r|Sudoł}}</center>
|}
 
Linia 156:
|+Kościoły wschodnie − okres przygotowawczy i wielki post{{r|Modrzewska|cyrylimetody.marianie.pl|powiat.hajnowka.pl}}
|- style="background-color: #CCCCCC"
! <small>Niedziela<br />przed Paschą</small> !! <small>Liczba dni<br />do Paschy</small> !! Lokalizacja tygodnia !! Nazwa polska || Uwagi
|-
| <center>11</center> || <center>77</center> || <center>Niedziela Pragnienia</center> || <center>Niedziela przed 1 tygodniem okresu przygotowawczego</center> || <center>Ewangelia o Zacheuszu (Łk 19, 1–10)</center>
|-
| <center>10</center> || <center>70</center> || <center>Niedziela Pokory</center> || <center>Niedziela przed 2 tygodniem okresu przygotowawczego</center> || <center>Ewangelia o faryzeuszu i celniku (Łk 18, 10–14)</center>
|-
| <center>9</center> || <center>63</center> || <center>Niedziela Miłosierdzia</center> || <center>Niedziela przed 3 tygodniem okresu przygotowawczego</center> || <center>Przypowieść o synu marnotrawnym (Łk 15, 11–32)</center>
|-
| <center>8</center> || <center>54</center> || <center>Niedziela Sądu Ostatecznego<br />(„mięsopustna”)</center> || <center>Niedziela przed 4 tygodniem okresu przygotowawczego</center> || <center>Ewangelia ''O strasznym sądzie'' (Mt 25, 31–46)<br /><small>Począwszy od tej niedzieli (7 dni przed początkiem wielkiego postu) wierni przestają jeść pokarmy mięsne. Następuje po niej „tydzień maślany” lub „serowy” („syrnaja”, „maslianaja niediela”) – okres przed postem, kiedy jeszcze wolno spożywać nabiał i ryby. W tym tygodniu następuje pożegnanie karnawału – „Maslenica”, czas tradycyjnego pieczenia i jedzenia blinów.</small></center>
|-
| <center>7</center> || <center>49</center> || <center>Niedziela Przebaczania Win<br /> („seropustna”)</center> || style="background-color:MistyRose" |<center> (po tej niedzieli następuje 1. tydzień wielkiego postu)</center> || style="background-color:MistyRose" |<center>Lektura o poście i o przebaczaniu (Mt 5, 23–24; Mt 6, 14–21). <br /><small>Po tej niedzieli następują [[Czyste dni|Czysty Poniedziałek i Czysty Wtorek]] – pierwsze dni wielkiego postu</small></center>
|- style="background-color:MistyRose"
| <center>6</center> || <center>42</center> || <center>Niedziela Triumfu Prawosławia{{u|uwaga13}}<br />Niedzielą Ortodoksji (Prawosławia)</center> || <center>(po tej niedzieli następuje 2. tydzień wielkiego postu)</center> || <center>1. niedziela wielkiego postu</center>
|- style="background-color:MistyRose"
| <center>5</center> || <center>35</center> || <center>Niedziela Oświecającego Postu<br />(''Swietorwornych postow''){{r|Bondaruk}}</center> || <center>(po tej niedzieli następuje 3. tydzień wielkiego postu)</center> || <center>2. niedziela wielkiego postu<br /></center>
|- style="background-color:MistyRose"
| <center>4</center> || <center>28</center> || <center>Niedziela Adoracji Krzyża<br />(''Krestopokłonnaja'')</center>|| <center>(po tej niedzieli następuje 4. tydzień wielkiego postu)</center> || <center>3. niedziela wielkiego postu<br /><small>W sobotę przed tą niedzielą dawniej zwyczajowo pieczono w domu ciasteczka w formie krzyżyków z malinkami lub rodzynkami w miejscu gwoździ.</small></center>
|- style="background-color:MistyRose"
| <center>3</center> || <center>21</center> || || <center>(po tej niedzieli następuje 5. tydzień wielkiego postu)</center> || <center>4. niedziela wielkiego postu</center>
|- style="background-color:MistyRose"
| <center>2</center> || <center>14</center> || || <center>(po tej niedzieli następuje 6. tydzień wielkiego postu )</center> || <center>5. niedziela wielkiego postu<br /><small>Wieczorem, w piątek 6 tygodnia wielkiego postu (po 5. niedzieli) kończy się okres wielkiego postu. W sobotę Cerkiew prawosławna wspomina wskrzeszenie Łazarza. Od poniedziałku po Niedzieli Wierzbowej zaczyna się ścisły post paschalny. Trwa do Wigilii Paschalnej{{r|Bp Dionizy_Prawosławie|Calivas}}.</small></center>
|- style="background-color:Thistle"
| <center>1</center> || <center>7</center> || <center>Niedziela Palmowa<br />lub: Niedziela Wierzbowa</center> || <center>(po niej następuje Wielki Tydzień. Obowiązuje post paschalny)</center> || <center>6. niedziela od początku wielkiego postu<br /><small>Prawosławni wierni nie przynoszą do cerkwi palm zrobionych w domu, ale palmy w postaci wiązek gałązek wierzbowych z baziami przygotowują ministranci. Poświęcone palmy kapłan rozdaje wierny w czasie jutrzni. Tradycja zalecała uderzanie się wzajemnie takimi palmami ze słowami: „Palma bije, nie zabije, kości nie połamie. Pamiętajcie chrześcijanie, że Pan Jezus zmartwychwstanie”.</small></center>
|- style="background-color:White"
| <center>0</center> || <center>0</center> || <center>Pascha</center> || ||
|}