Caravaggio: Różnice pomiędzy wersjami

Malarz opuścił Cesariego w styczniu 1594 roku. Nie wiodło mu się dobrze. Udało mu się zawiązać kilka ważnych przyjaźni: z malarzem [[Prospero Orsi|Prosperem Orsim]], który przedstawił go wpływowym kolekcjonerom dzieł sztuki, architektem [[Onorio Longhi|Onoriem Longhim]], który wprowadził go w świat rzymskich bójek ulicznych, oraz z szesnastoletnim artystą sycylijskim – [[Mario Minniti|Mariem Mittinim]], który pozował dla Caravaggia, a w przyszłości był pomocny w zdobywaniu zleceń na Sycylii<ref>Por.: P. Puglisi, ''Caravaggio'', London 1998, s. 258, s. 79 i P. Robb, ''M'', Sydney, 2003, s. 341.</ref>. Obraz ''[[Wróżenie z ręki]]'', pierwsza kompozycja Caravaggia z więcej niż jedną postacią, pokazuje Maria, oszukiwanego przez [[Romowie|Cygankę]]. Temat ten był nowy w Rzymie i stał się popularny w następnych stuleciach. Caravaggio sprzedał obraz za bezcen. Następne dzieło – ''[[Grający w karty (obraz Caravaggia)|Grający w karty]]'' – przedstawia chłopca, padającego ofiarą szulerów. Obraz jest skomplikowany psychologicznie, uważa się go{{Kto}} za pierwsze arcydzieło Caravaggia. Tak jak i w przypadku obrazu ''Wróżenie z ręki'' motyw szulerów stał się popularny, zachowało się ponad pięćdziesiąt kopii dzieła innych artystów. Obraz zaowocował patronatem kardynała [[Francesco Maria Bourbon del Monte|Francesca Marii Bourbona del Montego]], jednego z czołowych rzymskich koneserów sztuki. Dla del Montego i jego bogatego i kochającego sztukę kręgu Caravaggio wykonał szereg intymnych dzieł: ''[[Muzycy (obraz Caravaggia)|Muzycy]]'', ''[[Grający na lutni (obraz Caravaggia)|Grający na lutni]]'', ''[[Bachus (obraz Caravaggia)|Bachus]]'' z podchmielonym bogiem, ''[[Chłopiec gryziony przez jaszczurkę]]'', dzieło zarazem alegoryczne, jak i realistyczne. Do tych obrazów pozował między innymi Minniti<ref>R. Hughes, ''Master of the Gesture'', s. [https://web.archive.org/web/20160420203111/http://time.com/time/magazine/article/0,9171,962587,00.html]. Krytyk nazywa chłopców Caravaggia „przejrzałymi kąskami najstarszego zawodu świata, z pożądliwymi ustami i włosami niczym czarne lody.”.</ref>. Atmosfera homoseksualnego [[Erotyka (seksualizm)|erotyzmu]] tych obrazów stała się punktem sporów między naukowcami i biografami Caravaggia, odkąd po raz pierwszy temat ten został poruszony w drugiej połowie XX wieku<ref>D. Posner, ''Caravaggio’s Early Homo-erotic Works'', ''„Art Quarterly”'', 24 (1971), s. 301–326. Artykuł zapoczątkował dyskusję na temat związku między seksualnością i sztuką Caravaggia. Gejowscy biografowie i komentatorzy zwykle uznają homoseksualny charakter dzieł artysty za pewnik. Sprawa jest jednak bardziej złożona: Calvesi utrzymuje, że wczesne dzieła odzwierciedlają gust del Montego, a nie Caravaggia.</ref>.

}} Dzieło jest niedopowiedziane, w stylu lombardzkim, a nie rzymskim, emocjonalnym i dosadnym. Obraz poprzedził kolejne w tej samej manierze: ''[[Święta Katarzyna (obraz Caravaggia)|Święta Katarzyna]]'', ''[[Marta i Maria Magdalena (obraz Caravaggia)|Nawrócenie Marii Magdaleny]]'', ''[[Judyta odcinająca głowę Holofernesowi]]'', ''[[Poświęcenie Izaaka (obraz Caravaggia)|Poświęcenie Izaaka]]'', ''[[Ekstaza św. Franciszka (obraz Caravaggia)|Ekstaza św. Franciszka z Asyżu]]'', ''[[Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu (obraz Caravaggia)|Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu]]''. Dzieła te miały dosyć wąskie grono odbiorców{{Doprecyzuj|doprecyzuj!|data=2024-04}}, uczyniły jednak Caravaggia znanym wśród koneserów sztuki i artystów. Prawdziwą sławę malarz zdobył po wykonaniu zleceń dla Kościoła, które mogła obejrzeć szeroka publika.

Pod koniec sierpnia 1608 roku Caravaggio został aresztowany i osadzony w więzieniu. Przez długi czas spekulowano{{Kto}} na temat okoliczności, otaczających nagłą zmianę losu malarza, aż udowodniono{{Kto}}, że Caravaggio brał udział w pobiciu jednego z rycerzy zakonu<ref>K. Sciberras, ''Frater Michael Angelus In tumultu. The cause of Caravaggio’s imprisonment in Malta'', ''„The Burlington Magazine”'', 145 (2002), s. 229–232; K. Sciberras, ''Riflessioni su Malta al tempo del Caravaggio'', Paragone. Arte, 629 (2002), s. 3–20; K. Sciberras, ''A long-held mystery resolved. A nocturnal August brawl lands Caravaggio in prison'', s. [https://web.archive.org/web/20060310151813/http://caravaggio.com/preview/attach/data01/D000199.htm].</ref>. W grudniu Caravaggio został wydalony z zakonu „jako wstrętny i zgniły członek”<ref group="uwaga">To formalne określenie używane było we wszelkich tego typu przypadkach. Starsi rycerze zakonu obradowali 1 grudnia 1608. Po tym, jak oskarżony nie stawił się mimo czterokrotnego wezwania, zagłosowali jednogłośnie za wydaleniem ''putridum et foetidum'' byłego brata. Caravaggio wydalony został nie za zbrodnię, jakiej się dopuścił, ale za opuszczenie Malty bez pozwolenia, czyli za ucieczkę.</ref>.

}} Biografowie malarza{{Kto}} twierdzą, że w okresie wygnania malarz zdziwaczał: spał z bronią i w ubraniu, niszczył płótna przy najdrobniejszej krytyce, szydził z lokalnych malarzy<ref>Por.: M. Mancini, ''Considerazioni sulla pittura'', T. 2, ''Commento Alle Opere Del Mancini Di Luigi Salerno'', Roma 1956–, s. 1617–1621; G. P. Bellori, ''Le vite de’ pittori, scultori e architetti moderni'', Torino 1976; F. Susinno, ''Le vite de’pittori messinesi'', Firenze 1960; Langdon H., ''Caravaggio. A Life'', Boulder 1999; P. Robb, ''M'', Sydney, 2003.</ref>.

Caravaggio posiadałmiał wyjątkową umiejętność ukazywania doniosłości przełomowej chwili w życiu. Obraz ''[[Wieczerza w Emmaus (1601)|Wieczerza w Emaus]]'' przedstawia uznanie Chrystusa przez jego uczniów w momencie przełamania chleba. Uczniowie opłakują śmierć [[Pomazaniec|Mesjasza]], by za chwilę cieszyć się jego [[zmartwychwstanie]]m. Sytuacja jest obserwowana przez właściciela tawerny. Na obrazie ''Powołanie świętego Mateusza'' ręka świętego wskazuje na niego samego. Gest ręki oznacza pytanie: „Kto? Ja?”, podczas gdy jego wzrok, wpatrzony w Chrystusa, już dał odpowiedź: „Tak, pójdę za Tobą”{{Styl}}. W obrazie ''Wskrzeszenie Łazarza'' Caravaggio posunął się jeszcze dalej, pokazując fizyczny proces powstawania z martwych. Ciało Łazarza nadal jest w rękach śmierci, ale jego dłoń zwrócona w stronę Chrystusa, jest już żywa.

Sława Caravaggia nie przetrwała jego śmierci. Wprowadzone przez niego innowacje inspirowały barok, ale artyści zapożyczyli dramatyzm ''chiaroscuro'' bez psychologicznego realizmu. Caravaggio miał bezpośredni wpływ na swoich rodaków – Orazio Gentileschi i jego córkę Artesmisię, na Francuzów – [[Georges de La Tour|Georges’a de La Toura]] i [[Simon Vouet|Simona Voueta]], oraz Hiszpana – [[Jusepe de Ribera|Jusepe de Riberę]]. Po zaledwie paru dekadach jego dzieła zaczęto przypisywać mniej skandalicznym artystom lub po prostu o nich zapomniano. Barok, do rozwoju którego rozwoju tak znacząco się przyczynił, poszedł naprzód, moda się zmieniła, a Caravaggio, w odróżnieniu od Caraccia, nigdy nie założył własnego warsztatu i tym samym nie rozwinęła się szkoła, która kontynuowałaby jego technikę. Nie pozostawił po sobie żadnej teorii na temat psychologicznego podejścia do sztuki. Takie podejście można jedynie wywnioskować z ocalałych dzieł. Zarówno awanturnicze życie, jak i twórczość Caravaggia podatna była na ataki krytyków. Brak piśmiennictwa po malarzu skrzętnie wykorzystał jego rywal, malarz Giovanni Baglione, szukający zemsty na Caravaggiu. Biografia malarza autorstwa Baglionego zasugerowała negatywny stosunek i pogardę do artysty późniejszym badaczom twórczości malarza, wpływowym XVII-wiecznym krytykom – Giovanniemu Belloriemu i [[Nicolas Poussin|Nicolasowi Poussinowi]]. Krytykował Caravaggia również mieszkający w Hiszpanii [[Vincenzo Carduci]], który nazywa artystę antychrystem malarstwa z potwornymi umiejętnościami zwodzenia.

Za życia Caravaggio uznawany był za postać zarówno tajemniczą i fascynującą, jak i awanturniczą i niebezpieczną. Wkroczył na artystyczną scenę Rzymu w 1600 roku i nigdy nie doświadczył braku zleceń i gotowych go wspierać mecenasów. Spektakularne sukcesy przeplatał licznymi awanturami. Notatka z 1604 roku opisuje trzy wcześniejsze lata życia Caravaggia: {{Cytat