Wersja z 03:49, 24 gru 2007 edytuj Belissarius (dyskusja \| edycje) 107 753 edycje drobne merytoryczne ← poprzednia edycja		Wersja z 17:41, 2 sty 2008 edytuj anuluj edycję Wczoraj (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 910 edycji wikizacja, drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 1: [[Image:Andres de Urdaneta.jpg\|thumb\|250px\|Ks. Andrés de Urdaneta]] '''Andrés de Urdaneta''', (także ''Andrés Urdaneta'', ''André de Urdaneta'' lub ''Andrýs de Urdaneta''~~) [[Hiszpania\|hiszpański]] ksiądz, żeglarz, badacz południowego [[Pacyfik]]u,~~ (ur. ~~w roku~~ [[1498]] pod [[Guernica\|Guerniką]] w [[Kraj Basków\|Kraju Basków]], zm. [[1568]] w [[Meksyk (miasto)\|Meksyku]]) w– [[~~1568~~Hiszpania\|hiszpański]] rksiądz, żeglarz, badacz południowego [[Pacyfik]]u. W roku [[1525]] wyruszył w morze jako uczestnik wyprawy [[Juan Sebastián Elcano\|Juana Sebastiána del Cano]] na [[Moluki\|Wyspy Korzenne]]. Podczas żeglugi śladami [[Ferdynand Magellan\|Magellana]] Urdaneta w niewielkiej łodzi spenetrował i skartował prawie jeszcze nieznaną [[Cieśnina Magellana\|Cieśninę Magellana]], a od jesieni roku następnego rozpoczął planową eksplorację archipelagu Moluków i okolicznych szlaków żeglugowych. Przebywał w tym regionie przez następne siedem lat zbierając niezbędne informacje i prowadząc walki z [[Portugalia\|Portugalczykami]]. W roku [[1534]], a więc w cztery lata po zrzeczeniu się przez Hiszpanię na rzecz Portugalii Wysp Korzennych, udał się na pokładzie portugalskiego statku (zatrzymując się w [[Indie\|Indiach]] i u [[Przylądek Dobrej Nadziei\|Przylądka Dobrej Nadziei]]) do [[Europa\|Europy]], kończąc tym samym (w roku [[1536]]) podróż dookoła świata rozpoczętą ponad dziesięć lat wcześniej. Władze portugalskie aresztowały Urdanetę i przetrzymywały go w [[Lizbona\|Lizbonie]] przez siedem miesięcy zabierając mu wszystkie sporządzone w czasie wyprawy mapy i notatki. Jednakże obdarzony znakomitą pamięcią podróżnik, po przybyciu w lutym [[1537]] roku do stołecznego wówczas [[Valladolid]], zdołał wszystko odtworzyć i zaprezentować radzie nadwornej króla [[Karol V Habsburg\|Karola I]], za co został sowicie wynagrodzony. Uznawany powszechnie za największego w Hiszpanii znawcę obszaru Pacyfiku został w roku [[1540]] zwerbowany przez [[Pedro de Alvarado\|Pedra Alvarado]], który planował wyprawę na [[Filipiny]]. Gdy ekspedycja dotarła do Maksyku, wybuchło tam właśnie groźne powstanie [[Indianie\|indiańskie]] znane jako "[[wojna Mixtonów]]". Podczas walk Alvarado zginął, a plan wyprawy został tym samym zarzucony. Urdaneta pozostał w Meksyku pełniąc różne funkcje administracyjne, a w roku [[1552]] wstąpił do zakonu [[augustianie\|augustianów]], gdzie w pięć lat później odebrał święcenia kapłańskie. W roku [[1559]] z polecenia króla [[Filip II Habsburg\|Filipa II]] wziął udział w kolejnej wyprawie na Ocean Spokojny. Jako ksiądz nie mógł sprawować dowództwa ekspedycji, w związku z czym mianowano go "Przywódcą Armady", a tym samym głównym pilotem. Z jego polecenia dowódcą został jego przyjaciel, [[Baskowie\|Bask]] [[Miguel Lopéz de Legazpi]]. Ekspedycja wyruszyła z Navidad na zachodnim wybrzeżu Meksyku w listopadzie roku [[1564]], by, – po krótkim postoju na [[Guam]], – dotrzeć w lutym roku następnego na [[Cebu]], gdzie ~~zostałazałożona~~została założona pierwsza stała osada hiszpańska na Filipinach. 1 czerwca [[1565]] ~~roku~~ Urdaneta, na pokładzie statku ''"San Pedro"'' dowodzonego przez wnuka Legazpiego (Felipe de Salcado), wyruszył na wschód celem odnalezienia drogi powrotnej do Meksyku. Stałe wiatry zachodnie oraz pomyślny [[Prąd Kuro Siwo]] znaleźli dopiero na wysokości wyspy [[Hokkaido]], skąd pożeglowali wsprost ku wybrzeżom [[Kalifornia\|Kalifornii]], którą osiągnęli na wysokości dzisiejszego miasta [[Santa Barbara]]. Stamtąd, trzymając się linii brzegowej, statek dotarł 18 września [[1565]] roku do [[Acapulco]]. Urdaneta planował powrót na Filipiny, ale zimą zapadł na zdrowiu. Zmarł w mieście Meksyk w roku [[1568]]. Był drugim żeglarzem, który pokonał Pacyfik z zachodu na wschód; kilka tygodni wcześniej zawinął do Acapulco inny statek tej samej ekspedycji, ''"San Lucas"'' dowodzony przez Alonza de Arellano. W związku z tym jednak, że tylko Urdaneta prowadził w czasie żeglugi dokładne zapiski nawigacyjne, jego droga była wykorzystywana w późniejszych latach przez hiszpańską Srebrną Armadę (tzw. ''"Manila Galleon"''). Droga ta, ~~wykorzystywana~~używana przez flotę hiszpańską aż do roku [[1815]], wyraźnie skracała niebezpieczną i długą żeglugę wokół [[Przylądek Horn\|Przylądka Horn]], łącząc [[Daleki Wschód]] z Hiszpanią poprzez Meksyk. ==Bibliografia==

Andrés de Urdaneta: Różnice pomiędzy wersjami