Wicekrólestwo La Platy: Różnice pomiędzy wersjami

|p1 = Wicekrólestwo Peru

|p1_flaga = Flag of New Spain.svg

|lata_istnienia = 1776-1810

|n1 = Zjednoczone Prowincje Rio de La Plata

|n3 = Boliwia

|n3_flaga = Flag of Bolivia (state, 1825-1826).svg

|nazwa_dopełniacz =

|lokalizacja_obraz = Mapa Virreinato Rio de la Plata2.png

|język_urzędowy = [[język hiszpański|hiszpański]]

|stolica = [[Buenos Aires]]

|ustrój_polityczny = [[monarchia]]

|głowa_państwa = [[Ferdynand VII Hiszpański|Ferdynand VII]]

|głowa_państwa_opis = [[Władcy Hiszpanii|król]]

|w_imieniu_tekst = W jego imieniu

|w_imieniu = [[Francisco Javier Elio]]

|powierzchnia_miejsce = b/d

|gęstość = |gęstość_miejsce=

|ludność_miejsce = b/d

|utworzenie_data = [[1 sierpnia]] [[1776]]

|likwidacja_data = [[1812]]

}}

 

'''Wicekrólestwo La Platy''' - kolonia [[Hiszpania|hiszpańska]], wydzielona w [[1776]] z [[Wicekrólestwo Peru|Wicekrólestwa Peru]], w celu obrony jego południowych prowincji przed wpływami [[Wielka Brytania|brytyjskimi]] i [[Portugalia|portugalskimi]]. Obejmowała dzisiejsze [[Argentyna|Argentynę]], [[Urugwaj]], [[Paragwaj]], i [[Boliwia|Boliwię]].

 

[[1680]] portugalski gubernator Rio de Janeiro, Manuel Lobo założył fortecę [[Colonia]] na dzisiejszym wybrzeżu urugwajskim i uczynił go stolicą utworzonego przez siebie Departamentu Colonii. Głównym tego celem było zapewnienie portugalskiej ekspansji poza Brazylię, łamiąc [[Traktat z Tordesillas]], który stracił znaczenie między [[1580]] a [[1640]], kiedy Hiszpania zajmowała Portugalię. [[José de Garro]] szybko zaatakował i zdobył fort dla Hiszpanii, który jednak [[7 maja]] 1681 został zwrócony Portugalii ze względu Tymczasowy Traktat z Lizbony.

 

 

[[1763]] na mocy [[Traktat Paryski|Traktatu Paryskiego]] tereny zostały przyznane Hiszpanii.

 

Premier Portugalii [[Marquis of Pombal]] w dalszym ciągu zachęcał do zajmowania spornego terytorium. Karol III szybko zareagował na korzystnych warunkach. [[Francja]] i [[Anglia]] z różnych przyczyn pozostały w tym konflikcie neutralne. Cevallos wysłał ostrzeżenie i rozpoczął agresję na Santa Catalina, skąd [[Brazylijczycy]] wcześniej uciekli i zdobył ją bez żadnych ofiar w niespełna miesiąc. Następnie płynąc w kierunku Montevideo i Buenos Aires z pomocą gubernatorowi Vertizowi, odbił Colonię - również bez oporu. Udał się wtedy na wyprawę na [[Rio Grande do Sul]], którą zaprzestał w [[Maldonado]], kiedy został poinformowany o Traktacie z [[San Ildefonso]], kończącym działania wojenne na tym obszarze.

 

W tych warunkach [[Karol III Hiszpański]] w [[kwiecień|kwietniu]] [[1776]] poprosił byłego gubernatora Rio de La Plata, Cevallosa o obmyślenie strategii bezpieczeństwa i rozwoju regionu. Król miał na myśli sposób podboju Colonii i wysp Santa Catarina na terenie tzw. [[Urugwaj|"Banda Oriental" (Brzegu Wschodniego)]] i modernizację słabo rozwiniętego Buenos Aires. Cevallos rozpoczął wprowadzanie transformacji ustrojowych w kraju włączając wprowadzenie wolnego handlu ustalone [[6 września]] [[1777]] oraz wykorzystanie złóż mineralnych w okolicach [[Potosi]], które wkrótce stały się głównym źródłem dochodów wicekrólestwa. Reformy króla Burbona przyczyniły się w wielkim stopniu do rozwoju obszaru. W latach [[1792]]-[[1796]] miał miejsce bezprecedensowy bum gospodarczy.

 

W początkowych latach XIX wieku Buenos Aires stawało się coraz bardziej samowystarczalene, produkując około 600 000 sztuk bydła rocznie (z czego ćwierć była spożywana na miejscu) i znacznie wspierającym rozwój obszarów. Jednak nieuniknione i w końcu rozpoczęte wojny z Wielką Brytanią oznaczały nadejście wielkiego regresu w regionalnej gospodarce, ponieważ komunikacja morska była praktycznie sparaliżowana. Region Górne Peru wzgardzał dużymi kosztami administarcji i obrony estuarium [[La Plata (estuarium)|Rio de La Plata]], wspieranego dotąd przede wszystkim przez produkcję w Potosi. Na przykład, w pierwszych latach istnienia Wicekrólestwa, około 75% kosztów było pokrywane z przychodów, pochodzących z północy. Górne La Plata (głównie obecny Paragwaj) miało również problemy z administracją Buenos Aires, w szczególności ze względu na jej monopol w wielu dziedzinach.

 

[[1805]] Hiszpania musiała pomóc Francji za sojusz z [[1795]] , ale straciła swoje marynarki w bitwie pod [[Trafalgarem]]. Jednak hiszpański premier ostrzegł wicekrólestwo przed prawdopodobieństwem brytyjskiej inwazji, i że w takim przypadku miasto Buenos Aires byłoby zdane na własne siły.

 

 

Tak więc, brak wsparcia ze strony Hiszpanii i zwiększenie zaufania do świeżej porażki świata władzy sprawił, iż podjęto starania w kierunku niezależności wicekrólestwa. Było także oczywiste, że Wicekrólestwo Rio de la Plata było tylko kilkoma niepowiązanymi regionami połączonymi ze sobą przez hiszpańską koronę, w akcie próby utrzymania władzy nad regionem.

Północny obszar mimo swej autonomii pozostał pod rządami hiszpańskimi i nosił nieoficjalną nazwę [[Republika Guarani]] od nazwy indiańskiego plemienia [[Guarani|Guaranów]]. Jednak [[15 maja]] [[1811]] w jego wschodniej części proklamowano niepodległy [[Paragwaj]] jako drugie w historii po [[Wenezuela|Wenezueli]] spośród obecnie istniejących państw [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]].

 

'''Lista dependencji Wicekrólestwa La Platy'''

 

 

[[Kategoria:Historia Argentyny]]

[[Kategoria:Historia Boliwii]]

[[Kategoria:Historia Paragwaju]]

[[Kategoria:Historia Urugwaju]]

 

[[cs:Místokrálovství Río de la Plata]]