Sacharyna: Różnice pomiędzy wersjami

|Nazwa = Sacharyna

|grafika1 = Saccharin-2D-skeletal.png

|grafika1_opis =

|grafika2 = Saccharin-3D-balls.png

|grafika2_opis =

|grafika3 =

|grafika3_opis =

|Nazwa systematyczna = 1,1-diokso-1,2-benzotiazol-3-on

|Inne nazwy = E954; imid kwasu 2-sulfobenzoesowego; sulfimid ''o''-benzoesowy

|Wzór sumaryczny = C₇H₅NO₃S

|Inne wzory =

|SMILES = C1=CC=C2C(=C1)C(=O)NS2(=O)=O

|Masa molowa = 183,1845

|Wygląd = białe, krystaliczne ciało stałe

|Numer CAS = 81-07-2

|PubChem = 5143

|DrugBank =

|Gęstość = 0.828

|G warunki niestandardowe =

|Rozpuszczalność w wodzie = 3,3 g/dm³

|RwW warunki niestandardowe = 20 °C

|Inne rozpuszczalniki =

|Temperatura topnienia = 229

|Tt warunki niestandardowe =

|Temperatura wrzenia =

|Tw warunki niestandardowe =

|Temperatura krytyczna =

|Ciśnienie krytyczne =

|Kwasowość = 2

|Zasadowość =

|Aktywność optyczna =

|Lepkość =

|L warunki niestandardowe =

|Napięcie powierzchniowe =

|Np warunki niestandardowe =

|Punkt izoelektryczny =

|Typ hybrydyzacji i VSEPR =

|Układ krystalograficzny =

|Moment dipolowy =

|Zewnętrzne dane MSDS =

|Hazard E =

|Hazard C =

|Hazard O =

|Hazard F =

|Hazard FF =

|Hazard T =

|Hazard TT =

|Hazard Xn =

|Hazard Xi =

|Hazard N =

|Palność =

|Zdrowie =

|Reaktywność =

|Inne =

|Temperatura zapłonu =

|Tz uwagi =

|Tz warunki niestandardowe =

|Temperatura samozapłonu =

|Ts uwagi =

|Ts warunki niestandardowe =

|Zwroty ryzyka =

|Zwroty bezpieczeństwa =

|Numer RTECS = DE4200000

|Inne aniony =

|Inne kationy =

|Pochodne ? =

|Podobne związki = [[ftalimid]], [[ninhydryna]]

|aktywny =

|minerał =

'''Sacharyna''' -– [[sztuczny środek słodzący]]. Jest to [[Imidy|imid]] kwasu ''o''-sulfobenzoesowego, o [[Symbolika chemiczna|wzorze sumarycznym]] C₇H₅NO₃S. Odkryty w [[1879]] roku przez [[Ira Remsen]]a i [[Constantin Fahlberg|Constantina Fahlberga]] z [[Johns Hopkins University]] w [[Stany Zjednoczone|USA]]. Na produktach spożywczych oznaczana jest kodem [[Lista E|E954]].

Sacharyna jest ok. 300 do 500 razy słodsza od [[cukier spożywczy|cukru]] (stężenie, przy którym jest już wyczuwalna to 23 μmol/L -– dla porównania: glukoza 80 mmol/l, a NaCl 100 μmol/l), nie posiada jednak wartości odżywczych (nie jest trawiona przez organizm człowieka). Nie powoduje [[próchnica zębów|próchnicy]]. Gorzkawo-metaliczny posmak maskuje jej stosowanie w mieszankach z [[cyklaminy|cyklaminianami]] oraz [[Aminokwasy|aminokwasami]].

Sacharyna jest białą, krystaliczną substancją o temp. topnienia 228[[Skala Celsjusza|°C]]. Trudno rozpuszczalna w zimnej, lepiej we wrzącej wodzie. Dobrze rozpuszcza się w [[glicerol]]u, [[eter dietylowy|eterze]]ze, [[benzen]]ie, [[chloroform]]ie itd. Najczęściej stosowana jako [[sole|sól]] [[sód|sodowa]] (''sacharynian sodu''; rozp. 670 [[gram|g]]/l), rzadziej [[potas]]owa i [[wapń|wapniowa]]<ref>Remsen, I. and Fahlberg, C., (1879). "Über die Oxydation des Orthotoluolsulfamids". ''Chemische Berichte'', '''12''': 469–473.</ref><ref>P. M. Priebem, G. B. Kauffman (1980). "Making governmental policy under conditions of scientific uncertainty: A century of controversy about saccharin in congress and the laboratory". ''Minerva'', '''18''' (4): 556–574. {{doi|10.1007/BF01096124}}.</ref>. Stabilna w [[Skala pH|pH]] 2-7 i [[temperatura|temperaturze]] poniżej 150[[Skala Celsjusza|°C]]. Szybko ulega [[biodegradacja|biodegradacji]].

Badania sacharyny z lat 60. i 70. wskazywały, że substancja ta może być [[karcynogen]]em. W roku 1977 stwierdzono zwiększenie częstości występowania raka [[pęcherz]]a u [[szczur]]ów przyjmujących duże dawki sacharyny, co było bezpośrednią przyczyną zakazania stosowania tego związku w [[Kanada|Kanadzie]]. Natomiast w [[Stany Zjednoczone|USA]] protesty ze strony [[diabetyk]]ów spowodowały ogłoszenie [[moratorium]] na podobny zakaz, wymagane natomiast było podawanie informacji o możliwym działaniu rakotwórczym.

Kolejne badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o potencjalną szkodliwość sacharyny u zwierząt, natomiast nigdy nie powiązano sacharyny ze zwiększoną zapadalnością na nowotwory u ludzi. Uznaje się, że ryzyko jest znikome.<ref>Weihrauch M. R., Diehl V. (2004). "Artificial sweeteners -– do they bear a carcinogenic risk?". ''Annals of Oncology'', '''15''' (10): 1460-1465; {{doi|10.1093/annonc/mdh256}}.</ref> Ostatecznie badania na szczurach uznane zostały za nieadekwatne do ludzi i w 2000 r. [[Kongres USA]] wycofał wymóg podawania ostrzeżeń o ryzyku zdrowotnym spożywania produktów zawierających sacharynę.

{{Związek chemiczny stub}}