Zażalenie: Różnice pomiędzy wersjami

* na jego funkcji: służy ono od orzeczeń (nie zaś czynności faktycznych), ale tylko od orzeczeń nie rozstrzygających co do istoty sprawy; z reguły zaskarżeniu zażaleniem podlega rozstrzygnięcie w postaci [[postanowienie|postanowienia]],

Od zasad tych są dość liczne wyjątki.: Np.na Zażalenieprzykład zażalenie na tymczasowe aresztowanie rozpoznaje ten sam sąd w składzie 3trzech sędziów (art. 254 § 3 [[Kodeks postępowania karnego (1997)|Kodeksu postępowania karnego]]).

* w postępowaniu rozpoznawczym w pierwszej instancji –: od postanowień wyliczonych wyczerpująco w art. 394 § 1 [[Kodeks postępowania cywilnego|Kodeksu postępowania cywilnego]],

* w [[postępowanie egzekucyjne|postępowaniu egzekucyjnym]] –: od postanowień [[sąd]]usądu i [[komornik sądowy|komornika]]a – (w pojedynczych przypadkach wskazanych przez poszczególne przepisy,)

* w postępowaniu rozpoznawczym w drugiej instancji –: od postanowień sądu drugiej instancji wskazanych w art. 394[1] § 1 i § 2 Kodeksu postępowania cywilnego.

Do wniesienia zażalenia uprawniona jest nie tylko [[Stronastrona postępowania|strona]] (uczestnik) postępowania, [[prokurator]], organizacja społeczna i [[interwenient uboczny]] jak w przypadku [[apelacja (prawo)|apelacji]] lecz również osoby trzecie, których praw dotyczyć może zażalenie – pełnomocnikom, świadkom, biegłym, a którzy nie są podmiotem postępowania. Termin do wniesienia zażalenia wynosi tydzień od dnia doręczenia stronie odpisu postanowienia z uzasadnieniem, a jeżeli uzasadnienie nie podlegało uzasadnieniu z urzędu – od dnia doręczenia uzasadnienia postanowienia. Wymogi dotyczące formy zażalenia są raczej łagodne – musi ono zostać złożone na piśmie, wskazywać zaskarżone postanowienie, zawierać wniosek o jego zmianę lub uchylenie, uzasadnienie oraz, w miarę potrzeby, wskazanie nowych faktów lub dowodów. Od zażalenia jest pobierana [[opłata sądowa]], tzw.tak zwany wpis, w wysokości (co do zasady) jednej piątej części wpisu należnego od pozwu (wniosku) wszczynającego daną sprawę.

Zażalenie w postępowaniu cywilnym regulują przepisy art. 394-397394–397 Kodeksu postępowania cywilnego przy odpowiednim zastosowaniu przepisów regulujących apelację (art. 367-391367–391 tego Kodeksu).

W postępowaniu administracyjnym zażalenie służy tylko na postanowienia w przypadkach wyliczonych przez poszczególne przepisy. Zażalenie może wnieść strona. Termin do wniesienia zażalenia wynosi siedem dni od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli postanowienie zostało ogłoszone ustnie, –to od dnia ogłoszenia.

Poza tym do zażaleń stosuje się przepisy o [[odwołanie (postępowanie administracyjne)|odwołaniach]] od [[decyzja administracyjna|decyzji administracyjnych]]. Zgodnie z nimi zażalenie nie musi spełniać szczególnych wymogów formalnych, wnosi się je do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie, przy czym wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia. Wyjątek – gdy(wyjątek: organ, który wydał postanowienie, może wstrzymać jego wykonanie, gdy uzna to za uzasadnione).

Zażalenie w postępowaniu administracyjnym regulują przepisy art. 141-144141–144 [[Kodeks postępowania administracyjnego|Kodeksu postępowania administracyjnego]] przy odpowiednim zastosowaniu przepisów regulujących odwołanie (art. 127-140127–140 tego Kodeksu).

=== Zażalenie w postępowaniu sądowoadministracyjnymadministracyjnosądowym ===

W [[postępowanie administracyjnosądowe|postępowaniu sądowoadministracyjnymadministracyjnosądowym]] zażalenie służy od postanowień wojewódzkiego sądu administracyjnego. Rozpoznaje je [[Naczelny Sąd Administracyjny]]. Poza tym postępowanie zażaleniowe toczy się tak samo, jak w postępowaniu cywilnym (oczywiście z pewnymi różnicami, dotyczącymi jednak tylko szczegółów).

Zażalenie w postępowaniu sądowoadministracyjnymadministracyjnosądowym regulują przepisy art. 194-197194–197 [[Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi|Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi]] przy odpowiednim zastosowaniu przepisów regulujących [[Skarga kasacyjna (polskie postępowanie sądowoadministracyjneadministracyjnosądowe)|skargę kasacyjną]] (art. 173-193173–193 tego Prawa).

* od wszystkich postanowień sądu pierwszej instancji zamykających drogę do wydania wyroku,

* od wszystkich postanowień (sądu pierwszej instancji i innych organów procesowych) co do [[środek zabezpieczający|środków zabezpieczających]],

W odróżnieniu od innych postępowań zażalenie w postępowaniu karnym służy także na niektóre czynności procesowe niebędące orzeczeniami, np.na przykład na [[zatrzymanie (prawo)|zatrzymanie]] ioraz czynności związane z przeszukaniem i zatrzymaniem dowodów, oraza także na zaniechanie tych czynności.

Warunki formalne zażalenia są ograniczone do minimum –: skarżący powinien wskazać zaskarżone rozstrzygnięcie lub ustalenie i podać, czego się domaga. Nieco ostrzejsze wymagania stawia się podmiotom fachowym – oskarżycielowi publicznemu, obrońcy i pełnomocnikowi – powinni oni wskazać zarzuty i uzasadnienie.

Zażalenie wnosi się na piśmie do sądu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie. Jeżeli zażalenie pochodzi od osoby nieuprawnionej, jest spóźnione albo niedopuszczalne, prezes sądu (w praktyce –: upoważniony sędzia albo przewodniczący wydziału) w formie zarządzenia odmawia przyjęcia zażalenia. Na to zarządzenie również przysługuje zażalenie.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia postanowienia, a jeżeli postanowienie podlega doręczeniu –, to od dnia doręczenia. Wniesienie zażalenia nie tamuje wykonania zaskarżonego postanowienia, jednak sąd, który je wydał (albo sąd odwoławczy), może wstrzymać jego wykonanie.

Zażalenie w postępowaniu karnym regulują przepisy art. 459-467459–467 [[Kodeks postępowania karnego (1997)|Kodeksu postępowania karnego]], poza tym stosuje się do nich przepisy regulujące ogólnie środki odwoławcze (art. 425-443425–443 tego Kodeksukodeksu).