Operatory kreacji i anihilacji: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Operatory kreacji i anihilacji''' – [[Operator (matematyka)liniowy|operatory liniowe]] wprowadzone przez [[Paul Dirac|Diraca]] do znalezienia rozwiązań [[Równanie Schrödingera|równania Schrödingera]] dla [[Kwantowy oscylator harmoniczny|oscylatora harmonicznego]]. Operatory te działają na stany własne Hamiltonianu oscylatora w ten sposób, że operator kreacji dodaje jeden kwant energii do układu drgającego, a operator anihilacji odejmuje jeden kwant; jeżeli zaś operator anihilacji działa na najniższy stan, w jakim może być oscylator, to w wyniku daje 0.
 
Proste uogólnienie tych operatorów pozwoliło na przedstawienie pól [[Bozony|bozonowych]] i [[Fermiony|fermionowych]] jako stanów kwantowych (w tzw. procesie [[druga kwantyzacja|drugiej kwantyzacji]]), gdzie operatory kreacji i anihilacji działają w [[przestrzeń Foka|przestrzeni Foka (Focka)]] na stany wielocząstkowe, zwiększając lub zmniejszając liczby cząstek pola. Dzięki temu udało się opisać procesy kreacji i anihilacji cząstek (np. proces emisji promieniowania przez atomy, proces anihilacji pary elektron - pozyton), co było nie do opisu w tzw. mechanice kwantowej pierwszej kwantyzacji (opartej o równania Schrödingera, [[równanie Pauliego|Pauliego]] czy [[równanie Diraca|Diraca]]), gdzie liczby cząstek były stałe.
Linia 22:
Dowolny stan <math>|n\rangle</math> można wyrazić za pomocą <math>n-</math>krotnego działania operatora kreacji na najniższy stan oscylatora <math> |0\rangle </math>:
 
:<math>|n\rangle =\frac{1}{\sqrt{n!}}(a^\dagger)^{n}|0\rangle</math>
 
Własność tę wykorzystuje się w przedstawieniu pół kwantowych za pomocą uogólnionych operatorów kreacji (patrz drugi rozdział).
Linia 102:
gdzie:
 
:<math> \{A,B\} = AB + BA</math> to tzw. antykomutator.
 
Reguła [[Komutator (matematyka)|'''komutacyjnya''']] Bosego definiująca operatory dla [[Bozony|bozonów]]:
:<math>[\hat{a} _{i}, \hat{a} _{j}]= [\hat{a} ^{\dagger} _{i}, \hat{a} ^{\dagger} _{j}]=0</math>
 
:<math>[\hat{a} _{i}, \hat{a} _{j} ^{\dagger}]= \delta _{ij}.</math>
 
gdzie:
 
<math> [A,B] = AB - BA</math> to tzw. komutator.
 
=== Wyrażenie dowolnego stanu pola przez operator kreacji ===
Linia 117 ⟶ 114:
\cdots</math> na stan próżni <math>|0_1,0_2,\cdots\rangle</math> w ten sposób że np.
 
:<math>|n_1\rangle =\frac{1}{\sqrt{n!}}(a^\dagger)^{n_1}|0\rangle</math>, itd,
 
przy czym jeżeli <math>|n_1\rangle</math> oznacza stan bozonowy, to w powyższym wzorze występuje operator kreujący bozony, gdy zaś jest to stan fermionowy - to mamy tam operator kreujący fermiony. Pełny obraz, jaki daje [[kwantowa teoria pola]], uwzględnia dodatkowo, że operatory pola są scharakteryzowane przez [[Spin (fizyka)|spin]], z jakim kreują cząstki.