Syriza: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa = SYRIZASyriza

{{Wikicytaty|na temat SYRIZY|SYRIZASyriza}}

'''Koalicja Radykalnej Lewicy''', '''SYRIZASyriza''' ([[język grecki|gr.]] ''Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς'', '''ΣΥΡΙΖΑ''') – [[Grecja|grecka]] [[Lewica|lewicowa]] i umiarkowanie [[eurosceptycyzm|eurosceptyczna]]<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1970534/Euroskepticism|tytuł=Euroskepticism|autor=Michael Ray|opublikowany=britannica.com|data dostępu=2015-01-30|język=en}}</ref> partia polityczna, powstała jako koalicja radykalnie lewicowych, eurokomunistycznych, trockistowskich i alterglobalistycznych ugrupowań politycznych. Poglądy partii określane są jako [[socjalizm demokratyczny|demokratyczno-socjalistyczne]] i lewicowo-narodowe<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.academia.edu/1145001/The_paradox_of_nationalism_the_common_denominator_of_radical_left_and_radical_right_Euroscepticism|tytuł=The paradox of nationalism: the common denominator of radical left and radical right Euroscepticism|opublikowany=academia.edu|data dostępu=2015-05-16|język=en}}</ref>.

Koalicja powstała w 2004 na potrzeby wyborów do [[Parlament Grecji|Parlamentu Hellenów]]. Zawiązała ją grupa partii i organizacji społecznych, wśród których największą była [[Synaspismós]], a także m.in. grupa osób związanych poprzednio z [[Komunistyczna Partia Grecji|Komunistyczną Partią Grecji]]. Do bloku przyłączały się kolejne stronnictwa, w 2007 SYRIZASyriza liczyła ponad 10 kolektywnych uczestników.

W wyborach krajowych w 2004 koalicja otrzymała 3,3% głosów i 12 mandatów<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.parties-and-elections.eu/greece2b.html|tytuł=Parties and Elections in Europe – Grecja 2b|data dostępu=2012-03-25|język=en}}</ref>. Wkrótce doszło do kryzysu, na skutek czego Synaspismós wystartowała samodzielnie do europarlamentu w tym samym roku. Ostatecznie doszło do odnowienia koalicji, która wyborach w 2007 zdobyła 5,0% głosów i 14 mandatów. Dwa lata później poparło ją 4,6% wyborców, co przełożyło się na 13 miejsc w parlamencie<ref name="elections">{{Cytuj stronę|url=http://www.parties-and-elections.eu/greece.html|tytuł=Parties and Elections in Europe – Grecja|data dostępu=2012-06-18|język=en}}</ref>. W [[Parlament Europejski|Parlamencie Europejskim]] w 2009 przedstawicielem SYRIZYSyrizy został [[Nikolaos Chundis]], zasiadający w grupie [[Zjednoczona Lewica Europejska – Nordycka Zielona Lewica|Zjednoczonej Lewicy Europejskiej i Nordyckiej Zielonej Lewicy]]. W przedterminowych [[Wybory parlamentarne w Grecji w maju 2012 roku|wyborach krajowych w maju 2012]] koalicja z wynikiem blisko 17% zajęła drugie miejsce za [[Nowa Demokracja|Nową Demokracją]], zdobywając 52 mandaty<ref name="elections"/>. W kolejnych [[Wybory parlamentarne w Grecji w czerwcu 2012 roku|wyborach przeprowadzonych w czerwcu]] tego samego roku z wynikiem prawie 27% (71 mandatów) ponownie uplasowała się na drugim miejscu<ref name="elections"/>.

Strona internetowa SYRIZYSyrizy wymieniała kilkanaście współtworzących ją ugrupowań [[socjaldemokracja|socjaldemokratycznych]], maoistowskich, komunistycznych, reprezentujących nurty [[zielony socjalizm|ekosocjalistyczne]] i tzw. [[socjalizm demokratyczny]]. Należą do nich m.in. [[Synaspismós]], [[Demokratyczny Ruch Społeczny]], [[Komunistyczna Organizacja Grecji]], [[Międzynarodówkowa Robotnicza Lewica]], [[Ruch na rzecz Jedności Działania Lewicy]] i [[Odnowicielska Komunistyczna i Ekologiczna Lewica]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://web.archive.org/web/20120314221213/http://www.syriza.gr/index.php?option=com_weblinks&view=category&id=39&Itemid=174|tytuł=Συνιστώσες|opublikowany=syriza.gr|data dostępu=2012-03-25|język=el}}</ref>. W maju 2012 SYRIZASyriza złożyła do Sądu Najwyższego wniosek o zarejestrowanie jej jako jednolitej partii politycznej<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.newsbeast.gr/politiki/arthro/355510/eniaio-politiko-komma-egine-o-suriza/|tytuł=Ενιαίο πολιτικό κόμμα έγινε ο ΣΥΡΙΖΑ|opublikowany=newsbeast.gr|data=22 maja 2012|język=el|data dostępu=2012-05-22}}</ref>.

W maju 2014 SYRIZASyriza wygrała wybory europejskie, uzyskując około 26,6% głosów (6 mandatów)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://archive.today/HkkKk|tytuł=Ευρωεκλογές Μαιος 2014|opublikowany=ekloges.ypes.gr|data dostępu=2014-05-31|język=el}}</ref>. W styczniu 2015 zwyciężyła natomiast w przedterminowych [[wybory parlamentarne w Grecji w 2015 roku|wyborach parlamentarnych]] – otrzymała ponad 36,3% głosów i 149 mandatów w 300-osobowym parlamencie<ref>{{Cytuj stronę|url=https://archive.today/jTtb1|tytuł=Parliamentary Elections January 2015|opublikowany=ekloges.ypes.gr|data dostępu=2015-01-25|język=en}}</ref>. 26 stycznia tegoż roku jej lider [[Aleksis Tsipras]] został zaprzysiężony na stanowisku premiera<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.theguardian.com/world/2015/jan/26/syriza-forms-government-rightwing-independent-greeks-party|tytuł=Syriza's Tsipras sworn in after Greek government formed with rightwingers|opublikowany=theguardian.com|data=26 stycznia 2015|data dostępu=2015-01-26|język=en}}</ref>. W lipcu 2015 zdecydowana większość deputowanych Syrizy głosowała za ustawą o reformach oszczędnościowych będących warunkiem kredytodawców udzielenia Grecji kolejnej pomocy, jednakże (przeciwko tej decyzji głosowali m.in. były minister finansów [[Janis Warufakis]], minister energetyki [[Panajotis Lafazanis]] i przewodnicząca parlamentu [[Zoi Konstantopulu]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://wpolityce.pl/swiat/259395-grecki-parlament-uchwalil-uchwalil-reformy-oszczednosciowe-doszlo-do-rozlamu-w-partii-rzadzacej?strona=2| tytuł = Grecki parlament uchwalił uchwalił reformy oszczędnościowe. Doszło do rozłamu w partii rządzącej| data dostępu =2015-07-16| data=16 lipca 2015| autoropublikowany = wpolityce.pl| język = }}</ref>).