Belkowanie (architektura): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m usunięcie szablonu
m drobne redakcyjne
Linia 7:
 
* W [[Sztuka grecka w okresie klasycznym|klasycznej architekturze greckiej]] wygląd (kształt i proporcje poszczególnych elementów) są różne w różnych [[Porządek architektoniczny|porządkach architektonicznych]]:
** porządek dorycki posiadał prosty architraw złożony z kamiennych belek wspartych na głowicach kolumn, fryz składał się ze żłobkowanych [[Tryglif|tryglifówtryglif]]ów i [[Metopa|metop]]. Pomiędzy architrawem a fryzem znajdowała się listwa (taenia), pod którą, na szerokość tryglifów, umieszczone były listewki (regulae) ozdobione łezkami (guttae). Do wysuniętego gzymsu, nad każdą metopą i tryglifem, przymocowane były płytki (mutuli) również ozdobione łezkami.<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Parnicki-Pudełko|imię = Stefan|tytuł = Architektura Starożytnej Grecji|rok = 1985|wydawca = Arkady|miejsce = Warszawa|strony = 77-78|isbn = 83-213-3179-3}}</ref>.
** w porządku jońskim architraw podzielony jest uskokowo na trzy poziome pasy, od ozdobionego płaskorzeźbami fryzu oddziela go niewielki gzyms. Nad fryzem znajduje się lekko podcięty gzyms o prostej formie.<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Parnicki-Pudełko|imię = Stefan|tytuł = Architektura Starożytnej Grecji|rok = 1985|wydawca = Arkady|miejsce = Warszawa|strony = 88|isbn = 83-213-3179-3}}</ref>. Często poszczególne elementy belkowania przedzielone były [[Kimation|kimationemkimation]]em z [[Astragal|astragalamiastragal]]ami<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. tom 18| wydawca = Wydawnictwo Arkady | miejsce = Warszawa | rok = 2013 | strony = 164-165 | isbn = 978-83-213-4727-1}}</ref>
** w porządku korynckim poszczególne elementy belkowania były podobne do jońskiego, ale różniły się proporcjami<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Szolginia | imię = Witold | tytuł = Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo | wydawca = Wydawnictwo Naukowo-Techniczne | miejsce = Warszawa | rok = 1975 | strony = 308}}</ref>.
 
*
* W [[Architektura starożytnego Rzymu|architekturze rzymskiej]] belkowanie zastosowano jako element zwieńczający ścianę, a także do rozdzielania poszczególnych [[kondygnacja|kondygnacji]]. Pojawiło się również belkowanie nad [[arkada]]mi. Belkowanie wieńczyło tu kolumny przyścienne wtopione w filar arkady.
 
* W [[Architektura średniowiecza|architekturze średniowiecznej]] belkowanie zaczęło wtapiać się i rozmywać w innych elementach architektonicznych, a w architekturze czysto [[Architektura gotycka|gotyckiej]] zanikło zupełnie<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Mączeński|imię = Zdzisław|tytuł = Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym|rok = 1997|wydawca = Arkady|miejsce = Warszawa|strony = 102|isbn = 83-213-3966-2}}</ref>.
 
* W [[Architektura renesansu|renesansie]] nastąpił powrót do tradycji belkowania, ale jego interpretacja była bardziej swobodna. Belkowanie pojawiało się między innymi w krótkich odcinkach nad pojedynczymi elementami (np. nad pilastrami) lub formie [[impost]]ów nad głowicami kolumn oraz w zwieńczeniach okien, [[portal|portali]]i, obramowaniach [[ołtarz]]y i [[nagrobek|nagrobków]], pełniąc rolę dekoracyjną. Czasem belkowanie pozbawione było jednego z elementów, najczęściej architrawu.
 
* W architekturze baroku pojawiły się formy belkowania wygiętego, wyłamanego czy przerywanego.
 
* Klasycyzm był okresem powrotu belkowania do jego pierwotnego klasycznego kształtu i funkcji.
 
{{przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* ''Słownik terminologiczny sztuk pięknych'' pod redakcją Stefana Kozakiewicza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976
 
{{przypisy}}
{{wikisłownik|belkowanie}}