Nikotyna: Różnice pomiędzy wersjami

|wygląd = bezbarwna [[ciecz]] brunatniejąca na [[Powietrze|powietrzu]]{{r|psc}}

|gęstość = 1,010097

|gęstość źródło = {{r|CRC}}

|g warunki niestandardowe = 20 °C

|rozpuszczalność w wodzie = rozpuszczalna{{r[[mieszalność cieczy|psc}}mieszalna]]

|rww źródło = {{r|CRC}}

|inne rozpuszczalniki = bardzo dobrze rozpuszczalna w [[etanol]]u, [[eter dietylowy|eterze dietylowym]] i [[etanolchloroform]]uie{{r|pscCRC}}

|temperatura topnienia = −80−79

|tt źródło = {{r|pscCRC}}

|temperatura wrzenia = 247246

|tw źródło = {{r|pscCRC}}

|zasadowość = p''K''pK<sub>BHa1<sup/sub>+ = 8,02<br /sup>pK_a2 8= 3,012{{r|CRC}}

|karta charakterystyki = {{Sigma-Aldrich|link=tak|N3876|SIGMA|data dostępu=2016-04-11}}

|zwroty P = {{Zwroty P|280|301+310|361|302+350|405|501}}{{r|Alfa}}

|NFPA 704 = {{NFPA 704|zdrowie=34|palność=1|reaktywność=0|inne=}}

|NFPA 704 źródło = {{r|SA-US}}

|temperatura zapłonu = 101

|temperatura samozapłonu = 240

|ATC = [[ATC (N07)|N07 BA01N07BA01]]

Zbudowana jest z dwóch pierścieni [[związki heterocykliczne|heterocyklicznych]], [[pirydyna|pirydyny]] i [[pirolidyna|pirolidyny]], której atom węgla w pozycji 2 stanowi [[Centrum stereogeniczne|centrum chiralne]] (naturalnie występująca nikotyna jest [[Enancjomery|enancjomerem]] o [[konfiguracja absolutna|konfiguracji]] ''S'').

Nikotyna według [[Światowa Organizacja Zdrowia|Światowej Organizacji Zdrowia]] jest narkotykiem<ref>[http://www.who.int/substance_abuse/terminology/who_lexicon/en/#drug Lexicon of alcohol and drug terms published by the World Health Organization].</ref>.

Nikotyna jest silnym [[agonista|agonistą]] [[receptor acetylocholinowy|receptorów N-acetylocholinowych]]. W niskich dawkach (1–3 mg) wykazuje działanie [[stymulanty|stymulujące]], co jest głównym powodem, dla którego [[palenie]] [[Tytoń (produkt)|tytoniu]] sprawia przyjemność. Nikotyna działa na [[organizm]] człowieka na wiele różnych sposobów, gdyż wiąże się trwale i blokuje działanie kilkudziesięciu różnego rodzaju [[enzymy|enzymów]]. W małych dawkach działa ona stymulująco, powodując wzmożone wydzielanie [[adrenalina|adrenaliny]], co powoduje wszystkie związane z tym objawy (zanik [[ból]]u i [[głód|głodu]], przyspieszone bicie [[serce|serca]], rozszerzone źrenice itp). W większych dawkach powoduje trwałe zablokowanie działania [[układ nerwowy|układu nerwowego]], gdyż wiąże się ona trwale z [[receptory nikotynowe|receptorami nikotynowymi]] w komórkach nerwowych zaburzając ich [[metabolizm]]. Pojawia się uczucie lekkości, następnie zmiana percepcji, zmiana postrzegania otoczenia, [[światłowstręt]], zmęczenie, brak energii, uczucie oderwania od rzeczywistości, myślotok, wymioty, biegunka. W jeszcze większych dawkach występuje zamroczenie pola widzenia i pojawić się mogą [[halucynacje]] – zazwyczaj czarno-białe "wizjonerskie"„wizjonerskie” obrazy. W ekstremalnie wysokich dawkach następuje utrata przytomności, drgawki i zgon.

W przypadku palenia [[papieros]]a nikotyna działa niemal natychmiast po zażyciu, ok. 7 sekund (czas potrzebny na przedostanie się nikotyny szlakiem jama ustna – [[Płuco|płuca]] – krew krążenia małego – [[serce]] – [[Aorta człowieka|aorta]] – tętnice mózgu). [[Biologiczny okres półtrwania]] nikotyny w mózgu wynosi ok. 2 h{{r|Nakajima}}. Dawki pochłaniane przy paleniu są minimalne, gdyż większość obecnej w papierosach nikotyny ulega spaleniu{{fakt|data=2009-11}}. W organizmie człowieka 70–80% nikotyny ulega w wątrobie przemianie do [[kotynina|kotyniny]]. Innymi metabolitami są ''N''-tlenek nikotyny (4–7%) oraz ''N''-tlenek kotyniny{{r|Nicotine Pathway Pharmacokinetics|pmid20301889-s593-597}}.

{{fakt|Nazwa nikotyny pochodzi od nazwiska [[Francja|francuskiego]] lekarza, [[Jean Nicot|Jeana Nicota]], który w [[XVI wiek]]uwieku zalecał tytoń jako [[lek]]. Nikotyna została pierwszy raz wyizolowana w [[1828]] roku, jej chemiczna budowa odkryta w [[roku 1843]], a otrzymana została po raz pierwszy w [[1904]] roku|data=2016-04}}.

* <ref name="ChuCardinale-20132012">{{Cytuj pismo | nazwisko = ChuCardinale | imię = KMA. | nazwisko2 = ChoNastrucci | imię2 = CHC. | nazwisko3 = ShinCesario | imię3 = VYA. | tytułnazwisko4 = NicotineRusso and| gastrointestinalimię4 disorders= P. | tytuł = Nicotine: itsspecific role in ulcerationangiogenesis, andproliferation cancerand developmentapoptosis | czasopismo = CurrCrit PharmRev DesToxicol | wolumin = 1942 | numer = 1 | strony = 5-10 | miesiąc = 68–89 | rok = 20132012 | doi = 10.21743109/1381612811306010005 10408444.2011.623150 | pmid = 2295050722050423}}</ref>

* <ref name="DavisChu-20092013">{{Cytuj pismo | nazwisko = DavisChu | imię = RK.M. | nazwisko2 = RizwaniCho | imię2 = WC.H. | nazwisko3 = BanerjeeShin | imię3 = SV. | nazwisko4 = Kovacs | imię4 = M. | nazwisko5 = Haura | imię5 = EY. | tytuł = Nicotine promotesand tumorgastrointestinal growthdisorders: andits metastasisrole in mouseulceration modelsand ofcancer lung cancerdevelopment | czasopismo = PLoSCurr OnePharm Des | wolumin = 419 | numer = 101 | strony = e7524 | miesiąc = 5–10 | rok = 20092013 | doi = 10.13712174/journal.pone.00075241381612811306010005 | pmid = 1984173722950507}}</ref>

* <ref name="doi10.1021/jf990050r-s3713Davis-37172009">{{cytujCytuj pismo | autornazwisko = CiolinoDavis LA,| Fraserimię DB,= YiR. TY,| Turnernazwisko2 JA,= BarnettRizwani DY,| McCauleyimię2 HA= W. | tytułnazwisko3 = ReversedBanerjee phase| ion-pairimię3 liquid= chromatographicS. determination| ofnazwisko4 nicotine= inKovacs commercial| tobaccoimię4 products.= 2M. Cigarettes| nazwisko5 = Haura | czasopismoimię5 = JE. Agric.| Foodtytuł Chem.= Nicotine promotes tumor growth and metastasis in mouse models of lung cancer | wydanieczasopismo = 9PLoS One | wolumin = 474 | stronynumer = 3713-371710 | językstrony = ene7524 | datarok = 19992009 | doi = 10.10211371/jf990050rjournal.pone.0007524 | pmid = 19841737}}</ref>

* <ref name="Guillemdoi10.1021/jf062486-s1097-20051102">{{cytuj pismo | nazwiskoautor = GuillemJae |Gon imięLee, =Chang K.Gook |Lee, nazwisko2Jae =Jin VouillacKwag, |Moon imię2Soo =Rhee, CAlan J. |Buglass, nazwisko3Gae =Ho AzarLee | imię3tytuł = MR.Fast |Analysis nazwisko4of =Nicotine Parsonsin |Tobacco imię4Using =Double-Shot LH.Pyrolysis–Gas |Chromatography–Mass nazwisko5 = KoobSpectrometry | imię5czasopismo = GFJ. |Agric. tytuł = Monoamine oxidase inhibition dramatically increases the motivation to self-administer nicotine inFood ratsChem. | czasopismowydanie = J Neurosci4 | wolumin = 2555 | numerstrony = 381097–1102 | stronyjęzyk = 8593-8600en | rokdata = 20052007 | doi = 10.15231021/JNEUROSCI.2139-05.2005 | pmid = 16177026jf062486}}</ref>

* <ref name="Hechtdoi10.1021/jf990050r-1999s3713-3717">{{Cytujcytuj pismo | nazwiskoautor = HechtCiolino |LA, imięFraser =DB, SS.Yi TY, Turner JA, Barnett DY, McCauley HA | tytuł = TobaccoReversed smokephase carcinogension-pair andliquid lungchromatographic cancerdetermination of nicotine in commercial tobacco products. 2. Cigarettes | czasopismo = J. NatlAgric. CancerFood InstChem. | woluminwydanie = 919 | numerwolumin = 1447 | strony = 1194-12103713–3717 | rokjęzyk = 1999en | doidata = 10.1093/jnci/91.14.11941999 | pmiddoi = 1041342110.1021/jf990050r}}</ref>

* <ref name="Nakajima">{{cytuj pismo | nazwisko = Nakajima | imię = M. | nazwisko2 = Yokoi | imię2 = T. | tytuł = Interindividual Variability in Nicotine Metabolism: C-Oxidation and Glucuronidation | url = https://www.jstage.jst.go.jp/article/dmpk/20/4/20_4_227/_pdf| czasopismo = Drug Metab Pharmacokinet | wolumin = 20 | numer = 4 | strony = 227-35227–235 | rok = 2005 | doi = 10.2133/dmpk.20.227 | pmid = 16141602 | url = https://www.jstage.jst.go.jp/article/dmpk/20/4/20_4_227/_pdf}}</ref>

* <ref name="pmid20301889-s593-597">{{cytuj pismo | nazwisko = Piekoszewski | imię = W. | nazwisko2 = Florek | imię2 = E. | nazwisko3 = Kulza | imię3 = M. | nazwisko4 = Wilimowska | imię4 = J. | nazwisko5 = Loba | imię5 = U. | tytuł = Opracowanie metody oznaczanie metabolitów nikotyny w moczu | url = http://wple.net/plek/numery_2009/numer-10-2009/593-597.pdf| czasopismo = Przegl Lek | wolumin = 66 | numer = 10 | strony = 593-597593–597 | rok = 2009 | pmid = 20301889 | url = http://wple.net/plek/numery_2009/numer-10-2009/593-597.pdf}}</ref>

* <ref name="Wu-2004">{{Cytuj pismo | nazwisko = Wu | imię = WKW.K. | nazwisko2 = Cho | imię2 = CHC.H. | tytuł = The pharmacological actions of nicotine on the gastrointestinal tract | czasopismo = J Pharmacol Sci | wolumin = 94 | numer = 4 | strony = 348-358348–358 | rok = 2004 | doi = 10.1254/jphs.94.348 | pmid = 15107574}}</ref>

* <ref name="Ye-2004">{{Cytuj pismo | nazwisko = Ye | imię = YNY.N. | nazwisko2 = Liu | imię2 = ESE.S. | nazwisko3 = Shin | imię3 = VYV.Y. | nazwisko4 = Wu | imię4 = WKW.K. | nazwisko5 = Luo | imię5 = JCJ.C. | tytuł = Nicotine promoted colon cancer growth via epidermal growth factor receptor, c-Src, and 5-lipoxygenase-mediated signal pathway | czasopismo = J Pharmacol Exp Ther | wolumin = 308 | numer = 1 | strony = 66-7266–72 | rok = 2004 | doi = 10.1124/jpet.103.058321 | pmid = 14569062}}</ref>