Palau: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
int., jęz.
drobne redakcyjne, WP:SK+ToS+mSK
Linia 1:
{{Inne znaczenia|państwa|[[Palau (Włochy)|Palau]] – miejscowość we Włoszech oraz [[Palauanie]] - rdzenni mieszkańcy Palau}}
{{Państwo infobox
|nazwa_oryginalna = Beluu er a Belau<br />Republic of Palau
|nazwa_polska = Republika Palau
|flaga_obraz = Flag_of_PalauFlag of Palau.svg
|godło_obraz = Palau seal.jpg
|nazwa_dopełniacz = Palau
Linia 77:
W [[1914]] roku wyspy przejęli [[Japonia|Japończycy]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Barnitzke| imię = Heike| tytuł = Oxford Wielka encyklopedia geografii tom 4 Afryka, Australia i Oceania| wydawca = Oxford| strony = | isbn = 83-7425-138-7}}</ref>. Sześć lat później wprowadzono administrację japońską z ramienia Ligi Narodów. Podczas II wojny światowej w 1944 wyspy zostały zajęte przez Stany Zjednoczone<ref name=autonazwa1>{{cytuj książkę |nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = Oxford Wielka Encyklopedia Świata tom 11.| wydawca = Oxford Educational| miejsce = | rok = 2005| strony = | isbn = 83-7325-701-2}}</ref> po [[Bitwa o Peleliu|Bitwie o Peleliu]].
 
Po wojnie, w latach [[1947]]-[[1994]] [[Terytorium powiernicze ONZ|terytorium powiernicze]] [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] pod administracją [[Stany Zjednoczone|USA]] (do [[1990]] w ramach [[Powiernicze Wyspy Pacyfiku|Powierniczych Wysp Pacyfiku]]).
 
W [[1978]] Palau stało się oddzielnym państwem i przyjęło nazwę Belau (po podziale administracyjnym przez USA wysp [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]]). W [[1979]] mieszkańcy Palau odrzucili propozycję wstąpienia do [[Mikronezja|Sfederowanych Stanów Mikronezji]]. W 1981 państwo przyjęło konstytucję Palau. W tym samym roku została także wprowadzona autonomia wewnętrzna kraju. W [[1982]] władze państwa zawarły ze [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi]] układ o [[państwo stowarzyszone|wolnym stowarzyszeniu]]. Ratyfikowano go w [[1993]].
 
[[1 października]] [[1994]] Palau uzyskało niepodległość jako państwo stowarzyszone z USA. Państwo utrzymuje związki o charakterze gospodarczym z [[Stany Zjednoczone|USA]], [[Japonia|Japonią]] i [[Republika Chińska|Tajwanem]] (pomoc finansowa). [[15 grudnia]] [[1994]] zostało członkiem [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] oraz kilku innych organizacji międzynarodowych.
Linia 89:
== Geografia ==
{{osobny artykuł|Geografia Palau}}
Palau obejmuje ponad 250 wysp (największe – [[Babeldaob]], [[Koror]]) w zachodniej części archipelagu [[Karoliny]], otoczonych szeroką rafą. Występują [[jezioro krasowe|jeziora krasowe]] z wodą morską i [[jaskinia|jaskinie]]. Najwyższym punktem jest Ngerchelchauus, który ma wysokość 242 m n.p.m.
Klimat wysp to klimat równikowy wybitnie wilgotny (odmiana monsunowa): średnia temperatura miesięczna w ciągu całego roku wynosi ok. 28[[Skala Celsjusza|°C]], a roczne opady 3800 mm. Bujna szata roślinna; [[drzewo żelazne]], [[pandan]], gaje [[kokos właściwy|palmy kokosowej]]. Palau posiada bogatą faunę, występuje tam ponad 1400 gatunków ryb, 700 korali, żyją tam także [[Krokodyl różańcowy|słonowodne krokodyle]].
 
Linia 125:
 
== Ludność ==
Ludność posługuje się głównie [[język palau|językiem palau]] (z grupy indonezyjsko-oceanicznej języków [[języki austronezyjskie|austronezyjskich]]) natomiast językiem urzędowym jest angielski. Stale zamieszkanych tylko 8 wysp, a średnia gęstość zaludnienia to 44 osoby/km².
* Skład etniczny: [[Palauanie]] ([[Mikronezyjczycy]]), [[Amerykanie]].
* Główne wyznania: [[katolicyzm|katolicy]], [[protestantyzm|protestanci]], [[Modekngei]]
 
* Na Palau średnia gęstość zaludnienia jest najbardziej zbliżona do średniej gęstości zaludnienia na świecie.
 
=== Religia ===
Linia 148 ⟶ 150:
|-
!Liczba ludności
|21 032
|-
!colspan="2"|Ludność według wieku
Linia 231 ⟶ 233:
* Na archipelagu występują 3334 [[endemit|endemiczne]] gatunki roślin,
* Na wyspach Palau odbyła się 10. edycja programu ''[[Survivor (reality show)|Survivor]]''.
* Na Palau średnia gęstość zaludnienia jest najbardziej zbliżona do średniej gęstości zaludnienia na świecie.
* Państwo Palau stworzyło pierwsze na świecie tzw. rekinie sanktuarium, zakazujące całkowicie połowów tych zwierząt na swoich wodach (powierzchnia około 600 tys. km kwadratowych jest wielkości niemal całej Francji).