Zofia meklemburska: Różnice pomiędzy wersjami

|1. od = [[1572]]

|1. koronacja = 1572, [[Katedra Marii Panny w Kopenhadze|katedra w Kopenhadze]]

|1. następca = {{nowrap|[[Anna Katarzyna Hohenzollern]]}}

|data urodzenia = [[4 września]] [[1557]]

|data śmierci = [[4 października]] [[1631]]

|miejsce spoczynku = [[Katedrakatedra w Roskilde]]

|1. dzieci = Elżbieta,<br />[[Anna Duńska|Anna]],<br />[[Chrystian IV Oldenburg|Chrystian IV]],<br />Ulryk,<br />Augusta,<br />Jadwiga,<br />Jan

'''Zofia meklemburska''', ([[język duński|duń.]] ''Sophie af Mecklenburg'') – królowa [[Dania|Danii]] i Norwegii (ur. 4 września [[1557]] w [[Wismar]], zm. 4 października [[1631]] w [[Nykøbing Falster]]) – królowa Danii i Norwegii . Jej ojcem był [[Władcy Meklemburgii|książę Meklemburgii-Güstrow]] [[Ulryk (książę Meklemburgii)|Ulryk III]] (1527-1603), matką [[Elżbieta Oldenburg (księżna meklemburska)|Elżbieta duńska]] (1524-1586), przyrodnia siostra króla Danii [[Chrystian III Oldenburg|Chrystiana III]].

W 1571 roku z wizytą do Kopenhagi przybyła ciotka Fryderyka II, Elżbieta duńska, ze swym mężem, ks.księciem Meklemburgii-Güstrow, Ulrykiem III, oraz ich 14-letnią córką Zofią, którą zainteresował się król Danii. Do zawarcia małżeństwa potrzebne jednak było orzeczenie fakultetu teologicznego [[Uniwersytet Kopenhaski|Uniwersytetu Kopenhaskiego]], z powodu bliskiego pokrewieństwa przyszłych narzeczonych. Pozwolenie zostało udzielone i po krótkim narzeczeństwie doszło do zawarcia małżeństwa. Ślub Zofii z królem Danii [[Fryderyk II Oldenburg|Fryderykiem II]] miał miejsce 20 lipca 1572 w Kopenhadze, a następnego dnia nowa duńska królowa została ukoronowana w [[Katedra Marii Panny w Kopenhadze|katedrze kopenhaskiej]].

Małżeństwo to, co nie było niczym wyjątkowym w tamtych czasach, było małżeństwem aranżowanymaranżowane i opartymoparte na rachubach dynastyczno-politycznych. Mimo tego i mimo różnicy wieku dzielącej małżonków, pożycie tej pary królewskiej było szczęśliwe. Królowa często towarzyszyła mężowi w rozlicznych podróżach po kraju i oddawała się głównie życiu rodzinnemu. Król, kiedy podpisywał się ''FS'', twierdził, że nie oznacza to ''Fredericus Secundus'', lecz ''Fredericus & Sophia''<ref>Palle Lauring: ''Danske konger og dronninger'', Aschehoug 2005, strs. 318.</ref>.

Do śmierci męża Zofia nie odgrywała większej roli w życiu publicznym. Po jego odejściu króla przejęła regencję krajem w imieniu małoletniego syna [[Chrystian IV Oldenburg|Chrystiana IV]]. Zofia postarałaPostarała się o niemieckich nauczycieli dla młodego króla i za jej przyczyną doszło do panowania wszechobecnejwszechobecności niemczyzny na dworze duńskim, czemu niechętni byli reprezentanci rady regencyjnej współrządzącej z królową. KrólowaZofia bardzo zręcznie lawirowała finansami państwa, odciągając z nich co tylko się dało bezpośrednio do kiesy królewskiej. Panoszenie się królowej doprowadziło do napiętych stosunków między nią z jednej strony a synem i radą regencyjną z drugiej. Z radą regencyjną znajdowała siębyła w stanie ciągłej wojny. Po osiągnięciu pełnoletnościpełnoletniości Chrystian IV nakazał matce opuszczenie dworu i osiedlenie się w znajdującym się w jej dobrachwłasnym zamku w NykøbingNykøbingu na południu Danii. Zofia musiała pogodzić się z porażką i faktem, że jej syn nie jest już dzieckiem, którym może kierować. Po roku doszło do pojednania między matką ia synem.

Na wygnaniu w NykøbingNykøbingu, gdzie królowa żyła w dobrach zapisanych jej przez męża, zajmowała się uprawą ziół leczniczych i gromadzeniem pieśni ludowych. Wespół z pastorem Andersem Vedelem wydała w 1591 pierwszy zbiór duńskich pieśni ludowych w formie książkowej, i przezdzięki toczemu przyczyniła się do ocalenia części duńskiej spuścizny narodowej. Przebudowała zamek w Nykøbingu i założyła w nim galerię obrazów. Królowa wiele podróżowała, wraz z dworem liczącym ok.około 200 osób i sporym ekwipunkiem. Interesowała się wieloma rzeczami, m.in.w tym astronomią. Jeszcze za życia męża odwiedziła obserwatorium astronomiczne [[Tycho Brahe]] na wyspie położonej w [[Sund]]zie<ref name=autonazwa1>Palle Lauring: ''Danske konger og dronninger'', Aschehoug 2005, str. 320.</ref>. Była zręcznym administratorem swoich dóbr i łatwo pomnażała swoje zasoby finansowe, udzielając oprocentowanych pożyczek swojemu synowi, królowi, oraz licznym innym książętom.

WspółcześniÓwcześni charakteryzowaliopisywali królową jako osobę wymagającą osobę i surową matkę, o bardzo niedyplomatycznejniedyplomatycznym i nieelastycznejnieelastycznym osobowościcharakterze, skupioną na sprawach materialnych. PotężnyZmarła majątek,jako którynajbogatsza pokobieta sobieEuropy. zostawiłaOlbrzymi spadek (szacowany na olbrzymią sumę 5,5 miliona [[rigsdaler]]ów)<ref>''Danske dronninger i tusind år'', praca zbiorowa. Kopenhaga 2000, strs. 53.</ref> stał się kością niezgody dla jej dzieci. Zmarła jako najbogatsza kobieta Europy. Jej syn, Chrystian IV, był w chwili śmierci matki zadłużony u niej na niebagatelną ówcześniewówczas sumę 2 milionów rigsdalerów. Zofia pozostawiła też olbrzymie piwnice pełne wybornych win. Zasoby te nie zostały wyczerpane w czasach Chrystiana IV, choći król robił co mógł. Korzystalikorzystali z nich jeszcze Szwedzi podczas [[Wojnawojna duńsko-szwedzka 1657-1658(1657–1658)|okupacji Danii]] w II poł.połowie XVII w.wieku]]<ref name=autonazwa1 />. Królowa często narzekała na złe relacje z Chrystianem IVsynem. Oboje mieli jednak dominujące i władcze osobowości, więc ułożenie harmonijnych stosunków między matką i synemnimi było w tych okolicznościach raczej mało prawdopodobne.

* Elżbieta (1573-16261573–1626), żona ks.Henryka Juliusza, księcia Brunszwiku-Wolfenbüttel Henryka Juliusza

* [[Anna Duńska|Anna]] (1574-16191574–1619), późniejsza królowa Szkocji

* [[Chrystian IV Oldenburg|Chrystian IV]] (1577-16481577–1648)

* Ulryk (1578-16241578–1624), biskup [[Schwerin]]a

* [[Augusta Oldenburg|Augusta]] (1580-16391580–1639), żona ks.Jana Adolfa, księcia Szlezwiku-Holsztyna-Gottorp Jana Adolfa

* [[Jadwiga Oldenburg|Jadwiga]] (1581-16411581–1641), żona elektora saskiego Chrystiana II, elektora saskiego

* Jan (1583-16021583–1602), zaręczony z Ksenią, córką [[Borys Godunow|Borysa Godunowa]].