Wszechświat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
mNie podano opisu zmian
→‎Kształt: Popr. linku.
Linia 66:
Kształt Wszechświata jest związany z [[Ogólna teoria względności|ogólną teorią względności]], która opisuje, jak bardzo czasoprzestrzeń (czyli to, z czego składa się Wszechświat) jest zakrzywiona pod wpływem energii i masy.
 
Krzywizna, [[topologia]] i [[geometria]] Wszechświata zawierają zarówno lokalną geometrię (w [[Widzialny Wszechświat|widzialnym Wszechświecie]]), jak i globalną geometrię, które są możliwe do zmierzenia. Zajmujące się tym badania obejmują również, która [[3-rozmaitość]] odpowiada danemu sektorowi przestrzennemu [[Współrzędne współporuszające się|współrzędnych współporuszających się]] w czterowymiarowej [[Czasoprzestrzeń|czasoprzestrzeni]] Wszechświata. Kosmologowie zazwyczaj pracują przy oddzielnym wycinku przestrzennym tych współrzędnych. W zakresie obserwacji sektor czasoprzestrzeni, który możemy obserwować, jest obróconym [[stożek czasoprzestrzennyświetlny|stożkiem czasoprzestrzennymświetlnym]] (ang. ''backward light zone''), będącym zarazem czasem wymaganym do dotarcia do danego obserwatora w [[Horyzont kosmologiczny|horyzoncie kosmologicznym]] (horyzont cząstek).
 
[[Horyzont cząstek]] (zwany również ''horyzontem światła'' lub ''horyzontem światła kosmicznego'') to największa odległość, z której [[Cząstka elementarna|cząstki]] mogłyby przemieścić się do obserwatora w [[wiek Wszechświata|wieku Wszechświata.]] Stanowi granicę między obserwowalnymi i nieobserwowalnymi regionami Wszechświata<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Harrison |imię = Edward Robert |tytuł = Cosmology: The Science of the Universe |rok = 2000 |wydawca = Cambridge University Press |miejsce = |strony = 447 |isbn = 978-0-521-66148-5}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Andrew R. Liddle; David Hilary Lyth |imię = |tytuł = [https://books.google.pl/books?id=XmWauPZSovMC&pg=PA24&hl=pl#v=onepage&q&f=false Cosmological inflation and large-scale structure] |rok = |wydawca = Cambridge University Press |miejsce = |strony = 24 |isbn = 978-0-521-57598-0}}</ref>. Istnienie, właściwości i znaczenie [[Kosmologia fizyczna|horyzontu kosmologicznego]] zależy od danego modelu kosmologicznego.