Chanukija: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
Kelvin (dyskusja | edycje)
popr. odm. w dopełniaczu za SJP, poprawa przek., WP:SK+mSK+ToS+Bn
Linia 3:
'''Chanukija''' ({{w języku|he|חנוכיה}}) – dziewięcioramienny świecznik żydowski zapalany podczas święta [[Chanuka]].
 
Istnieje bardzo wiele [[Halacha|halachicznych]] przepisów związanych z ustawianiem chanukiichanukiji, świec i ich zapalaniem.
Zgodnie z tradycją chanukija powinna stać przy drzwiach frontowych domu (na których znajduje się [[mezuza]]) lub, gdy drzwi domu nie znajdują się na froncie, ustawiana jest na parapecie okna wychodzącego na ulicę, tak, aby przechodnie mogli ją zobaczyć. Chanuka trwa przez 8 dni, w czasie których zapala się kolejne świeczki – po jednej na każdy dzień. Nie wolno używać świec mających plecione knoty. Zamiast świec niektórzy używają oliwy z oliwek. W naczyniu z oliwą powinien znajdować się jeden knot, by lampka nie przypominała buchającej ogniem pochodni. Świece powinny znajdować się w odległości trzech ''tefachim'' od ziemi (''tefach'' = 8 cm albo 9 cm albo 9,6 cm), lecz nie większej niż dziesięć ''tefachim'', choć nawet wtedy [[micwa]] zostaje wypełniona. Jeżeli dana osoba mieszka na wysokości dwudziestu ''amot'' (''ama'' = 57,6 cm albo 48 cm albo 54 cm) powinna zasięgnąć rady [[rabin]]a, gdzie zapalić świece.
 
Jedna ze świec – ''Szamasz'' – jest świecą dodatkową, dziewiątą, którą zapala się pozostałe. ''Szamasz'' powinien być trochę oddalony od pozostałych świeczek lub znajdować się nieco powyżej nich. Świece zapalane są o zmierzchu lub w chwili pojawienia się pierwszych gwiazd na niebie (w przypadku stref podbiegunowych przyjmuje się czas Jerozolimy).
Linia 14:
W [[synagoga|synagodze]] świece chanukowe zapala się między ''Minchą'' a ''Maariwem'', zaś chanukiję ustawia się przy południowej ścianie budynku, zaś świece od strony wschodniej na zachód. Świece należy zapalać przed zapalaniem świec szabatowych i powinny być one wystarczająco długie (lub wystarczająco pełne oliwy) by nie zgasły przed końcem nabożeństwa. Zapalanie świec w sobotę wieczorem odbywa się tuż przed lub po ''Hawdali'' (modlitwie wieczornej w sobotę oznaczającej koniec [[Szabat]]u).
 
Dobrze widziane jest, aby kobiety zapalające świece przez pół godziny później nie wykonywały żadnych prac. Płomienia chanukiichanukiji nie wolno w żaden sposób wykorzystywać, w [[Szabat]] trzeba również uważać, by np. podmuch wiatru z otwieranych drzwi nie zdmuchnął płomieni. Tradycyjnie spożywa się w czasie Chanuki produkty mleczne.
 
== Publiczne zapalanie chanukiichanukiji ==
[[Plik:Hanukkah1.jpg|thumb|270px|right|270px|Różne przykłady chanukij]]
* W roku 2004 Lubawicze z [[Chabad-LubavitchLubawicz|Chabadu]] (organizacja [[chasydyzm|chasydzka]] prowadząca w Polsce i na całym świecie program nawracania na wiarę Żydów niereligijnych) zorganizowała publiczne zapalanie wielkiej chanukiichanukiji pod Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie na placu od strony alAl. Jerozolimskich.
* W roku 2005 [[Chabad-LubavitchLubawicz|Chabadnicy]] zapalili chanukiję pod Pałacem Kultury i Nauki w Warszawie na placu od strony ul. Świętokrzyskiej. Zorganizowano tam również lodowisko. Uroczystość nie mogła się odbyć w tym samym miejscu, co rok wcześniej, ponieważ w związku ze świętami Bożego Narodzenia ustawiona tam została najwyższa choinka w Europie (41 m). Synagoga Ortodoksyjna oraz [[Beit Warszawa]] – stowarzyszenie kultury żydowskiej zrzeszające progresywnych żydów – również uczciły Chanukę w swoich siedzibach.
* W roku 2006 w Pałacu Prezydenckim odbyła się ceremonia zapalenia świeczek chanukowych w obecności Prezydenta RP [[Lech Kaczyński|Lecha Kaczyńskiego]] ([http://www.prezydent.pl/archiwum-lecha-kaczynskiego/aktualnosci/rok-2006/art,150,802,chanuka-w-palacu-prezydenckim.html Chanuka w Pałacu Prezydenckim])
* W roku 2011 w Belwederze z udziałem małżonki prezydenta Anny Komorowskiej oraz szefa Kancelarii Prezydenta Jacka Michałowskiego odbyła się uroczystość zapalenia świec chanukowych. To czwarty dzień obchodów Chanuki - żydowskiego święta świateł. Świece chanukowe zapaliła Anna Komorowska. Gości w imieniu prezydenta Bronisława Komorowskiego, który jest chory, powitał szef jego kancelarii.
* W roku 2013 uroczystość zapalenia świec chanukowych odbyła się wieczorem w Belwederze. Wzięła w niej udział para prezydencka Anna i Bronisław Komorowscy. Prezydent złożył zgromadzonym życzenia świetlistej i pięknej Chanuki.
* W roku 2014 w czasie Chanuki światło na powrót zapłonie{{styl}} w ośmiu miejscach związanych z warszawskimi Żydami, m.in.: na rogu ul. Żelaznej i Grzybowskiej przy bramie getta, gdzie mieściła się Fabryka "Duschik„Duschik i Szolce"Szolce”, w dawnym Domu Sierot założonym przez Janusza Korczaka i Stefanię Wilczyńską, dawnej mykwie przy ul. Kłopotowskiego, dziś siedzibie Wielokulturowego Liceum Humanistycznego im. Jacka Kuronia, a także w kamienicy przy ul. Próżnej. Świeczniki w tych miejscach będą zapalane w czasie Chanuki codziennie o godz. 18.00. Chanukije zgodnie z tradycją będą ustawione w oknach, by były widoczne dla jak największej liczby przechodniów. W czasie uroczystości na pl. Grzybowskim ze świątecznym repertuarem wystąpili muzycy: na akordeonie Radek Polakowski, na klarnecie Tomasz Stawiecki, zaśpiewał też chór Szir Awiw. Zgromadzonych ugoszczono także tradycyjnymi, koszernymi pączkami.
 
== Bibliografia ==