Batu-chan: Różnice pomiędzy wersjami

'''Batu-chan''' ([[1205]]-–[[1255]]<ref>Niektóre źródła podają rok [[1256]].</ref>) – władca [[Mongolia|mongolski]], wnuk [[Czyngis-chan]]a, syn [[Dżoczi]]ego, założyciel [[Złota Orda|Złotej Ordy]]. Nazywany Sajn-chanem – Dobrym chanem.

Jako swój [[ułus]] otrzymał w 1227 step uralsko-kaspijski oraz [[Chorezm]].

Kierował rozpoczętą w 1236 r. [[Mongołowie|mongolską]] inwazją na [[Europa|Europę]]. Podległa mu Złota Orda podbiła [[Ruś Kijowska|Ruś Kijowską]], zajmując w 1240 r. [[Kijów]]. Po zniszczeniu Rusi Kijowskiej część [[orda|ordy]] ruszyła na [[Polska|Polskę]], pokonując w 1241 r. wojska [[Henryk II Pobożny|Henryka Pobożnego]] pod [[Bitwa pod Legnicą|Legnicą]]. Pozostałe dwie części ordy po przekroczeniu [[Dunaj]]u i [[Karpaty|Karpat]] uderzyły na [[Węgry]] i pokonawszy armię [[Bela IV|Beli IV]] w 1241 r. w [[Bitwa na równinie Mohi|bitwie pod Mohi]] zajęły także tereny [[Austria|Austrii]] i [[Dalmacja|Dalmacji]]. W czasie tej wyprawy pod jego dowództwem służyli młodzi przedstawiciele wszystkich gałęzi rodu Czyngis-chana. Batu usunął z armii wypominających mu publicznie [[Merkici|merkickie]] pochodzenie synów [[Czagataj]]a i [[Ugedej]]a. Wśród wyrzuconych książąt, był następny wielki chan [[Gujuk]]. Zaprzyjaźnił się zaś z synem [[Tołuj]]a [[Mongke]]. Szczęśliwie dla [[Węgrzy|Węgrów]] i reszty Europy, Batu-chan wycofał swe wojska na wieść o śmierci wielkiego [[chan (władca)|chana]] [[Ugedej]]aUgedeja, ponieważ chciał być obecny przy podziale imperium.

Choć do śmierci uznawał swoją zależność od imperium mongolskiego, to faktycznie zorganizował niezależny [[chanat]] ze [[stolica|stolicą]] w [[Saraj (Złota Orda)|Saraju]] nad [[Wołga|Wołgą]]. Od śmierci Ugedeja pozostawał w opozycji, najpierw do jego żony [[Töregene-katun]] – [[regent]]ki w latach 1242-12461242–1246, następnie do jej syna Wielkiego Chana Gujuka. W sporach tych zdobył poparcie władców [[Ruś Włodzimiersko-Suzdalska|Rusi]] z [[Aleksander Newski|Aleksandrem Newskim]] na czele (niechętnym Töregene i Gujukowi z racji zabójstwa jego ojca na [[kurułtaj]]u w 1246). Formalnie uznał władzę Gujuka, jednak mimo kolejnych żądań chana nie stawił się na jego dworze, by osobiście złożyć mu hołd.

Kiedy Batu został ostrzeżony przez wdowę po Tołuju, [[Sorkaktani-beki]], o szykowanej przeciw niemu wyprawie, zebrał armię złożoną z podbitych ludów i ruszył na Gujuka. Ten jednak umarł przed starciem. W porozumieniu z Sorkaktani-beki wysunął kandydaturę Mongkego na Wielkiego Chana i przeprowadził jego wybór na [[kurułtaj]]u w 1250. Jednak większość rodu panującego uznała ten kurułtaj za nielegalny, jako odbywający się poza granicami Mongolii. W 1251 wysłał 30-tysięczną armię pod dowództwem swego brata [[Berke-chan|Berke]], do ochrony kurułtaju zorganizowanego przez Sorkaktani-beki, na którym Mongke po raz kolejny zostajezostał wybrany Wielkim Chanem, a Batu otrzymujeotrzymał faktyczną niezależność i tytuł ''Starszego Rodu Panującego''.

W 1252 wydał [[Aleksander Newski|Aleksandrowi Newskiemu]] [[jarłyk]] na wielkie księstwo ruskie.

|lata = 1227-12551227–1255