Klasztor Bernardynów w Zbarażu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
drobne merytoryczne |
||
Linia 35:
|kod mapy = obwód tarnopolski
|współrzędne = 49°39′48″N 25°46′39.4″E
|commons = Category:Bernardine monastery in Zbarazh
|www =
}}
Linia 43:
Pierwszy klasztor [[bernardyni|oo. bernardynów]] w [[Zbaraż]]u ufundowany został w 1627 r. przez [[Jerzy Zbaraski|Jerzego Zbaraskiego]]<ref name=Geo>{{cytuj książkę|nazwisko=Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski|tytuł=Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV|miejsce=Warszawa| data=1880-1902| strony=509}}</ref>, zniszczony w czasie wojny polsko-tureckiej w 1675<ref name=Geo/>. Dotację w 1726 r. odnowił przyszły [[hetman wielki koronny]] [[Józef Potocki (hetman wielki koronny)|Józef Potocki]]. Odbudowę przeprowadzili w XVIII stuleciu wojewoda kijowski [[Stanisław Potocki (wojewoda poznański)|Stanisław Potocki]] i jego żona Helena z [[Zamoyscy|Zamoyskich]]. Autorem projektu odnowionego klasztoru był [[Jan Antoni Gans]]. Gotowy kompleks z kościołem św. św. Antoniego i Jerzego [[poświęcenie kościoła|poświęcił]] 2 sierpnia 1755 biskup łucki [[Antoni Erazm Wołłowicz]]<ref name="prz">{{cytuj książkę|autor=J. Tokarski|tytuł=Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie|tom=2|wydawca=Burchard Edition|rok=2001|isbn=83-87654-11-6|strony=252–254}}</ref>. Ołtarze we wnętrzu budynku wykonał w kolejnych latach, do 1759, lwowski artysta [[Antoni Osiński]]. Klasztor należał do najważniejszych bernardyńskich siedzib w prowincji. Od 1782 istniało przy nim studium [[filozofia|filozofii]], zaś w latach 1784–1805 – łacińskie gimnazjum, przeniesione następnie do [[Brzeżany|Brzeżan]]. W 1788 w wielkim pożarze całego miasta kościół klasztorny poważnie ucierpiał, jednak w krótkim czasie został odremontowany. Ponieważ kościół parafialny w Zbarażu został w tym samym pożarze zniszczony całkowicie, klasztorna świątynia przejęła jego funkcje<ref name="prz"/>.
Klasztor zachował swoje znaczenie także pod [[zabór austriacki|zaborem austriackim]]. Był znaczącym ośrodkiem [[zgromadzenie zakonne|życia zakonnego]], od 1798 [[zakonnik|zakonnicy]] prowadzili przy nim studium teologiczne, zaś od 1816 – szkołę główną. W latach [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] kompleks doznał poważnych strat, jednak został odremontowany dzięki staraniom [[opat]]a Daniela Magońskiego. W [[dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym]] nadal był siedzibą bernardynów i prowadzonych przez nich szkół<ref name="prz"/>, w tym [[Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu|Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza]]<ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu za rok szkolny 1926/27 | miejsce = Zbaraż | data = 1927 | strony = 3-4 | url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/2279}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | tytuł = Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu za rok szkolny 1927/28 | miejsce = Zbaraż | data = 1928 | strony = 5 | url = https://www.pbc.rzeszow.pl/publication/2280}}</ref>.
Zakonnicy zostali zmuszeni do opuszczenia Zbaraża dopiero w 1945, gdy władze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckie]] postanowiły zaadaptować zabytkowy klasztor na szpital, a następnie zakład wytwarzający [[półprzewodniki]]<ref name="wbc"/>. Spowodowało to ogromne zniszczenia w kompleksie budynków sakralnych<ref name="prz"/>. Bernardyni odzyskali klasztor w Zbarażu w 1990<ref name="prz"/>. Kościół klasztorny był jednak do tego stopnia zniszczony, że [[nabożeństwo|nabożeństwa]] nie mogły się w nim odbywać, miejscowa wspólnota rzymskokatolicka korzystała jedynie z niewielkiej [[kaplica|kaplicy]]<ref name="wbc"/>. 3 września 2000 rzymskokatolicki metropolita lwowski [[Marian Jaworski]] poświęcił powtórnie odrestaurowany kościół klasztorny, w obecności delegacji bernardynów, przedstawicieli miejscowego duchowieństwa [[Kościoły greckokatolickie|greckokatolickiego]], władz miejskich, polskich dyplomatów z konsulatu we [[Lwów|Lwowie]]. W uroczystości, oprócz miejscowych wiernych oraz mieszkańców Zbaraża wyznań [[Cerkiew prawosławna|prawosławnego]] i greckokatolickiego, wzięli udział także byli mieszkańcy Zbaraża, wypędzeni z miasta w 1945<ref name="wbc">[http://www.wbc.poznan.pl/Content/8313/Biuletyn%20nr45%202001.03.pdf Jadwiga Kowalska, Niemożliwe stało się możliwym! (Zabytkowy kościół w Zbarażu uratowany)] Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa Biuletyn, nr 44. 2001</ref>.
Linia 77 ⟶ 79:
{{SORTUJ:Zbaraż}}
[[Kategoria:Architektura I Rzeczypospolitej (województwo wołyńskie)]]
[[Kategoria:Architektura w Zbarażu|{{PAGENAME}}]]
[[Kategoria:Klasztory bernardyńskie na Ukrainie]]
[[Kategoria:Szlacheckie fundacje kościelne]]
| |||