Ner: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dodałem miejscowość leżącą nad rzeką Ner, wraz z odnośnikiem do artykułu o niej na Wikipedii
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
poprawa przek., WP:SK+ToS+mSK+mSI+Bn, miasta, bo wsie to wszystkie, albo żadne
Linia 1:
{{Inne znaczenia|rzeki, prawego dopływu Warty|[[Ner (województwo łódzkie)|miejscowość o tej nazwie]]}}
{{Rzeka infobox
| nazwa = Ner
| zdjęcie = Ner w Puczniewie.JPG
| opis zdjęcia = Ner w [[Puczniew]]ie
| kontynent = Europa
| państwo = {{Państwo|POL}}
| lokalizacja = {{Państwo|łódzkie}}<br />{{Państwo|wielkopolskie}}
| rodzaj cieku = rzeka
| długość = 134
| spadek =
| powierzchnia zlewni = 1 8661866
| średni przepływ = 10{{R|pwn}}
| miejsce przepływu = przy ujściu
| źródło: miejsce = źródła w [[Łódź|Łodzi]], dokładnie trudne do określenia, prawdopodobnie między ul. [[Ulica Pomorska w Łodzi|Pomorską]] i [[Ulica Henrykowska w Łodzi|Henrykowską]]
| źródło: wysokość = 238,18 m n.p.m.
| źródło: współrzędne =
| ujście: recypient = Warta
| ujście: miejsce = okolice wsi [[Majdany (powiat kolski)|Majdany]] (powiat kolski){{R|pwn}}
| ujście: wysokość =
| ujście: współrzędne = 52°08′30,.1″N 18°41′19,.6″E
| kod mapy = PL-LD
| mapa =
| opis mapy =
| szlak =
| commons =
|wikisłownik = Ner
}}
[[Plik:Ner na Lublinku w Łodzi.jpg|250px|thumb|250px|Ner na [[Lublinek (osiedle w Łodzi)|Lublinku]] w [[Łódź|Łodzi]]]]
{{commonscat|Ner_river}}
[[Plik:Rzeka Ner przy ujsciu do rzeki Warty.jpeg|250px|thumb|250px|Rzeka Ner przy ujściu do rzeki Warty.]]
'''Ner''' – [[rzeka]] w środkowej [[Polska|Polsce]], płynie przez [[województwo łódzkie]] i [[województwo wielkopolskie|wielkopolskie]], na [[Wysoczyzna Łaska|Wysoczyźnie Łaskiej]] i w [[Kotlina Kolska|Kotlinie Kolskiej]], prawy dopływ środkowej [[Warta|Warty]], o długości 134 [[kilometr|km]]. W dolnym odcinku pradolinnym dawniej zabagnione dno doliny jest obecnie uregulowane i użytkowane pod łąki. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu wynosi 3,5 m.
 
Według części badaczy nazwa rzeki wywodzi się z prabałtosłowiańskiego rdzenia ''*nur'' / ''*nyr'' („mokry, wilgotny”) i może być związana ze wzmiankowanym przez [[Herodot]]a plemieniem [[Neurowie|Neurów]]<ref>Witold Mańczak, Praojczyzna Słowian, Warszawa 1981, s. 18.</ref>.
 
== Ner w Łodzi ==
Ner jest największą rzeką w [[Łódź|Łodzi]]. W granicach Łodzi Ner występuje w dwóch fragmentach:
* pierwszy około 11 km w południowo-wschodniej części miasta – od pierwotnych źródeł w dawnej wsi Nery (okolice Mileszek – ulica Pomorska) poprzez ulicę Rokicińską (gdzie widoczne są rowy – dawne koryta rzeki). Jako otwarty kanał rzeczny Ner pojawia się w Hucie Szklanej przy ulicy Kolumny, przepływa przez ulicę Gościniec i opuszcza miasto w pobliżu Giemzowa. Dalej płynie przez tereny gminy [[Brójce (województwo łódzkie)|Brójce]] i [[Rzgów]].
* drugi na długości 11,5 km w południowo-zachodniej części – wpływa do miasta w [[Park im. 1 Maja w Łodzi|parku im. 1 Maja]], przecinając ulicę Zastawną. Dalej płynie południowym skrajem miasta przez [[Ruda Pabianicka|Rudę Pabianicką]], [[Chocianowice (osiedle w Łodzi)|Chocianowice]], [[Charzew]], [[Łaskowice]], [[Lublinek (osiedle w Łodzi)|Lublinek]]. Ponownie opuszcza Łódź w okolicy ulicy Biwakowej, skąd płynie do [[Konstantynów Łódzki|Konstantynowa]], dalej w kierunku [[Poddębice|Poddębic]], [[Dąbie|Dąbia]] i uchodzi w pobliżu wsi [[Majdany (powiat kolski)|Majdany]] do rzeki [[Warta|Warty]]<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Bonisławski|imię = Ryszard|tytuł = Rzeka Ner|czasopismo = Z biegiem łódzkich rzek|tytuł = Rzeka Ner|data = |rok = 2008|wydawca = UM Łodzi}}</ref>.
 
== Dorzecze ==
Na obszarze Łodzi Ner przyjmuje boczne dopływy: prawy [[Jasień (dopływ Neru)|Jasień]] i lewostronne – [[Gadka (rzekastruga)|Gadkę]] i [[Dobrzynka (dopływ Neru)|Dobrzynkę]]. Poza granicami Łodzi w rejonie Konstantynowa do Neru wpadają rzeki: [[Łódka (rzeka)|Łódka]] i [[Jasieniec (rzeka)|Jasieniec]]. Na granicy Łodzi i [[Pabianice (gmina wiejska)|gminy Pabianice]] do Neru wpływają niemal wszystkie ścieki łódzkie. Do niedawna oczyszczane były jedynie z grubszej zawiesiny, za pomocą systemu krat. W roku 2000 [[Grupowa Oczyszczalnia Ścieków w Łodzi]] osiągnęła zdolność biologicznego oczyszczania wszystkich ścieków, co radykalnie poprawiło stan czystości wód rzeki. Ten stan ma ulec dalszej poprawie, po uruchomieniu wszystkich urządzeń technologicznych. Dzięki temu Nerem będzie płynęła woda co najmniej [[Klasy czystości wód w Polsce|III klasy czystości]], i możliwe będzie życie biologiczne.
Pozostałe dopływy to [[Bełdówka]], Pisia (ujście w Małyniu), Pisia (ujście poniżej Bałdrzychowa)<ref>[http://www.rzekipolski.info/ner.html Ner w serwisie rzekipolski.info].</ref> i Gnida{{R|pwn}}.
 
== Znaczenie gospodarcze ==
{{Dopracować|sekcja|źródła=2007-07|potrzebna jest rozbudowa sekcji o istotne informacje odnośnie roli Neru w rozwoju gospodarczym regionu}}
W roku 1843 [[Ludwik Geyer]], wędrując w dół Jasienia, który przyczynił się do rozwoju jego fabryk, dotarł do Neru i stwierdził, że te okolice nadają się również do robienia interesów. Pomylił się. W 1865 sprzedał ziemię braciom Loevenberg. Na części gruntów rudzkich [[Artur Mejster]] zbudował w 1874 [[farbiarnia|farbiarnię]] i wykańczalnię tkanin [[jedwab]]nych, znaną do dzisiaj pod nazwą "Pierwsza"„Pierwsza”.
 
Ner i Rudę Pabianicką rozsławił przedsiębiorca Stefański, który zakupił rozległe stawy z łąkami w lesie nad Nerem i otworzył restaurację oraz wypożyczalnię łódek. [[Park im. 1 Maja w Łodzi|Stawy Stefańskiego]] o powierzchni 11,5 [[Hektar|ha]] stanowiły atrakcję dla łodzian. Ruda Pabianicka z okolicami stawała się letniskowo-rekreacyjnym zapleczem Łodzi.
 
W [[lata 60. XX wieku|latach 60. XX wieku]] powstał projekt wybudowania na Nerze poniżej [[Port lotniczy Łódź-Lublinek|lotniska Lublinek]] zbiornika wodnego o powierzchni 225 ha. Zbiornik, nazywany Charzewskim, dwudziestokrotnie większy od Stawów Stefańskiego, rozwiązałby potrzeby rekreacyjne znacznej części łodzian.
 
== Miasta przez które przepływa Ner ==
== Ważniejsze miejscowości nad Nerem ==
* [[Rzgów]]
* [[Łódź]]
* [[Konstantynów Łódzki]]
*[[Kazimierz (powiat pabianicki)|Kazimierz]]
* [[Lutomiersk]]
* [[Poddębice]]
* [[Wartkowice]]
* [[Dąbie]]
* [[Chełmno (powiat kolski)|Chełmno nad Nerem]]
 
== Zobacz też ==
* [[Rzeki w Łodzi]]
* [[Rzeki w Polsce|Rzeki Polski]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="pwn">{{Cytuj stronę | url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Ner;3946699.html | tytuł = Ner | opublikowany = encyklopedia.pwn.pl | data dostępu = 2018-11-18}}</ref>
}}
 
== Bibliografia ==
* Lesiński A., Zanieczyszczenie Neru, [w:] "Na„Na sieradzkich szlakach"szlakach”, nr 1/1998, s. 5-75–7
* Bieżanowski W., ''Łódka i inne rzeki łódzkie'', Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Łodzi, Łódź ZORA 2001