Jezioro Aralskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Qbens (dyskusja | edycje)
→‎Zanik jeziora: Charakter kontynentalny lepiej brzmi; a dziecko w fazie rozwoju płodowego to dziecko, nie „płód”
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Edk (dyskusja | edycje)
m popr. martwych LZ
Linia 44:
 
[[Plik:Wykres bilansu wodnego Jeziora Aralskiego.JPG|mały|Udział dostaw wody z Syr-darii i Amu-darii (zasilanie powierzchniowe), zasilania podziemnego i wielkość parowania z powierzchni jeziora w ogólnym bilansie wodnym{{r|Zielinski|Matsuura}}{{odn|Micklin|2007}}]]
Wzrost produkcji bawełny nie kalkulował się jednak z kosztami. Już w latach osiemdziesiątych załamał się przemysł przetwórstwa rybnego w Aralsku i innych miejscowościach. Przed wyschnięciem jeziora większość okalających go wsi utrzymywała się z rybołówstwa oraz turystyki. Gdy jezioro zaczęło wysychać z jego okolic wyemigrowało 100 tys. ludzi, część osiadła nad Morzem Kaspijskim. Niemal wszystkie organizmy zamieszkujące wody Jeziora Aralskiego wymarły na skutek drastycznego wzrostu zasolenia, a wśród mieszkańców regionu znacząco wzrosła częstość występowania takich chorób jak gruźlica, tyfus, niedokrwistość, a u noworodków także upośledzenia umysłowe<ref name="onet">{{Cytuj |tytułautor=CzyJan udaStremmel się|tytuł=Rybacy powstrzymaćwracają wysychaniena JezioraJezioro Aralskiego?Aralskie |czasopismoopublikowany=Onet Podróże.pl |data=2016-10-25 |data dostępu=2016-10-27| url=https://web.archive.org/web/20161028021405/http://podroze.onet.pl/przyroda/czy-uda-sie-powstrzymac-wysychanie-jeziora-aralskiego/xj8y9l |język=pl}}</ref>. Szacuje się, że koszty zapaści gospodarki rolno-spożywczej i turystyki, a przede wszystkim pomoc humanitarna to średnio dwa miliardy dolarów rocznie.
 
Pustynia powstała na dnie wyschłego jeziora nazywana jest Aral-kum, a jej powierzchnia wynosi 50 tys. km² i jest zanieczyszczona pestycydami i nawozami, spływającymi uprzednio do tego zbiornika wodnego. Wysychanie Jeziora Aralskiego miało także wpływ na klimat w Europie{{r|onet}}. Konsekwencje wysychania Jeziora Aralskiego:
Linia 86:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="Bank">{{cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20120321151457/http://www.rp.pl/artykul/150910.html | tytuł = Bank Światowy pomaga ratować Jezioro Aralskie | data dostępu = 2008-06-20 | data = 2008-06-19 | opublikowany = rp.pl}}</ref>
<ref name="rehabilitation">[http://www.boku.ac.at/iwhw/onlinepublikationen/nachtnebel/EU_INTAS_0511_Rebasows/Files/Summary_report.pdf ''The rehabilitation of the ecosystem and bioproductivity of the Aral Sea under conditions of water scarcity'']</ref>
<ref name="data">{{cytuj stronę | url = https://web.archive.org/web/20111202210337/http://www.cawater-info.net/aral/data/tabs_e.htm | tytuł = Bathymetric characteristics of the Aral Sea | autor = Project INTAS-0511 REBASOWS | język = en ru | data dostępu = 2011-10-19}}</ref>
<ref name="eosnap-aral-sea">[http://www.eosnap.com/?tag=aral-sea Earth Snapshot: Aral Sea]</ref>
<ref name="Wuste">{{cytuj stronę | tytuł = Aralsee: Ostbecken ist jetzt Wüste | url = http://www.scinexx.de/wissen-aktuell-10326-2009-08-11.html | data = 2009-08-11 | język = de}}</ref>
Linia 102:
* {{cytuj stronę |autor=P. Micklin |rok=1988 |tytuł=Dessication of the Aral Sea: A water management disaster in the Soviet Union |opublikowany=Ciesin.org |data dostępu= 2013-03-23 |url=http://www.ciesin.org/docs/006-238/006-238.html}}
* {{cytuj pismo |imię=P.|nazwisko=Micklin |rok=2007 |tytuł=The Aral Sea Disaster |czasopismo=The Annual Review of Earth and Planetary Sciences |wolumin=35|odn=tak}}
* {{cytuj stronę |autor=M. Wines |rok=2002 |tytuł=Grand Soviet Scheme for Sharing Water in Central Asia Is Foundering |opublikowany=The New York Times |data=2002-12-9 |data dostępu=2012-11-04 |url=httphttps://www.&#x20;nytimes.com/2002/12/09/world/grand-soviet-scheme-for-sharing-water-in-central-asia-is-foundering.html}}
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 109:
* [http://maps.google.com/maps?ll=45.015302,59.370117&spn=3.704086,11.074219&t=k&hl=en Zdjęcie satelitarne]
* [http://www.geozeta.pl/content/docs/259.pdf Polska mapa Jeziora Aralskiego (.pdf)]
* [{{Cytuj | autor = Ed Ring | tytuł = Refill the Aral Sea | url = https://web.archive.org/web/20110311030306/http://www.ecoworld.com/other/refill-the-aral-sea.html Projekt| zawróceniaopublikowany wód= zEcoWorld Syberii]| data = 2004-09-27 {{lang| język = en}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}