Trąbka: Różnice pomiędzy wersjami

* [[Kornet (instrument)|kornet]]

* [[Róg (instrument muzyczny)|róg]]

Trąbka jest instrumentem [[Instrumenty transponujące|transponującym]] – jej najpopularniejszym strojem jest B, lecz występują także trąbki C (nie transponuje), D, Es, F lub A. Jest to związane z tradycją pochodzącą jeszcze z czasów, w których instrumenty dęte blaszane bez systemu wentyli wydawały tylko szereg tonów naturalnych, dlatego też występowały różne odmiany instrumentu, przeznaczone do grania w różnych tonacjach (z niewielką ilością znaków przykluczowych). Trąbka w stroju B przyjęła się z powodu swego optymalnego brzmienia i wymagań technicznych, stawianych instrumentaliście pod względem zadęcia<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Chodkiewicz |tytuł = Encyklopedia muzyki |data = 1995 |data dostępu = 2020-02-14 |isbn = 83-01-11390-1 |miejsce = Warszawa |wydawca = WydawnWyd. Naukowe PWN |oclc = 34128613}}</ref>.

Wczesna trąbka (obecnie znana jako trąbka naturalna), wywodząca się z archaicznych [[instrument dęty blaszany|instrumentów blaszanych]], bardziej przypominała współczesny [[róg (instrument muzyczny)|róg]] (waltornię) niż dzisiejszą trąbkę. Bez zaworów i o ograniczonych możliwościach technicznych, używana była do grania [[fanfara|fanfar]]. Dopiero w [[XVII wiek|XVII]] i [[XVIII wiek]]uwieku wypracowano technikę gry ''clarino''. Polegała ona na używaniu wysokiego rejestru instrumentu. Technika ''clarino'' wykorzystywana była powszechnie w baroku. Gra na trąbce, niezwykle trudna i wymagająca znacznych umiejętności technicznych, stała się bardzo intratnym zawodem. Trębacze byli najlepiej opłacanymi instrumentalistami swych czasów. Nic zatem dziwnego, że gildie zrzeszające tych instrumentalistów stały się zamkniętymi klubami, do których z zasady dopuszczano potomków i krewnych muzyków z nich się wywodzących.

W drugiej połowie [[XVIII wiek]]uwieku znaczenie trąbki w muzyce zaczęło się zmniejszać. Mimo prób ulepszenia instrumentu nie osiągnięto znaczących rezultatów. Przetrwała zmiana kształtu ustnika na płytszy, co w pewnym stopniu ułatwiło grę w wyższych rejestrach. Inną próbą było skonstruowanie '''trąbki suwakowej''', mającej tę samą zasadę działania, co [[puzon]]. Rozwiązało to problem wydobywania wszystkich dźwięków, lecz uczyniło trąbkę stosunkowo powolnym instrumentem, uniemożliwiając grę w szybkich [[tempo (muzyka)|tempach]]. Trąbka suwakowa sporadycznie używana jest do dziś. Inną próbą była poczyniona przez Antona Wieldigera w [[1801]] wyprodukowania trąbki z klapami na wzór [[klarnet]]u. Próba okazała się nieudana, jednak zaowocowała powstaniem jednego z najpopularniejszych koncertów trąbkowych – Koncertu na trąbkę Es-dur [[Joseph Haydn|Józefa Haydna]], który jest koncertem przeznaczonym właśnie na trąbkę klapową. Niestety, po wprowadzeniu klapek instrument okazał się niezdolny do wykonywania dźwięków w dostatecznie szerokim zakresie.

Współczesna trąbka znana jest w swej formie od [[1813]] roku, kiedy to wyposażono ją w zawory, co znacznie ułatwiło technikę gry i umożliwiło wydobycie wszystkich dźwięków chromatycznych w całej skali instrumentu. Niemniej odbiło się to na jakości dźwięku instrumentu, który stracił wiele ze swego blasku. Choć partię trąbki umieszczali w swych kompozycjach tacy kompozytorzy, jak [[Ludwig van Beethoven]], [[Hector Berlioz]], [[Gioacchino Rossini]] czy [[Igor Strawinski]], trąbka nie wróciła do swej świetności z czasów ''clarino''. Dopiero w latach czterdziestych [[XX wiek]]uwieku nastąpił renesans instrumentu za sprawą muzyków [[jazz]]owych. Odkryli oni wyjątkowe cechy tego instrumentu i powiększyli jego możliwości. Wypracowane przez nich techniki gry były często adaptowane przez muzyków, wykonujących repertuar klasyczny.