Wikipedia

Takson: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: przerabiam link na wywołanie szablonu {{encyklopedia PWN}}
Linia 1:
'''Takson''' (z [[Język grecki|gr.]] τάξις ''táksis'' – "układ„układ, porządek" porządek”) – w [[Systematyka organizmów|systematyce biologicznej]] grupa [[organizm]]ów ([[populacja (biologia)|populacja]] lub grupa populacji) zwykle uznawanych za [[filogeneza|filogenetycznie]] spokrewnione, wyróżniających się konkretną [[Cecha taksonomiczna|cechą]] różniącą je od innych jednostek taksonomicznych.
 
Takson obejmuje wszystkie zawarte w nim taksony niższego poziomu<ref>{{Cytuj książkę |autor=Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej |tytuł=International Code of Zoological Nomenclature |rozdział=Glossary |adres rozdziału=http://www.nhm.ac.uk/hosted-sites/iczn/code/includes/page.jsp?booksection=glossary&nfv=&mF=true |tytuł=International Code of Zoological Nomenclature |miejsce=Londyn |wydanie=czwarte |rok=1999 |isbn=0-85301-006-4 |język=en}}</ref>. Kryterium pokrewieństwa stosowane jest w systemach [[filogenetyka|filogenetycznych]], mimo że taksonem w zasadzie może być dowolna grupa organizmów<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.zielnik.biol.uw.edu.pl/?page_id=113|tytuł=Klasyfikacja biologiczna|nazwisko=Spalik|imię=Krzysztof|praca=Krótki kurs systematyki|opublikowany=Zielnik Wydziału Biologii UW|język=pl|data dostępu=2010-02-23}}</ref>. W [[taksonomia ludowa|taksonomiach ludowych]] kryteria wyróżniania mogą być inne. W naukowej taksonomii za podstawową [[kategoria systematyczna|kategorię]] uznaje się [[gatunek (biologia)|gatunek]]<ref>{{encyklopedia PWN|id = 3904242|tytuł=gatunek|data dostępu=2016-06-04}}</ref>, podczas gdy w taksonomii ludowej uważa się, że jako najbardziej fundamentalna jest postrzegana różnica na poziomie rodzaju (nie zawsze ściśle odpowiadającego [[rodzaj (biologia)|rodzajowi]] w naukowej taksonomii)<ref name="bbr73">{{Cytuj pismo | autor = Brent Berlin, Dennis E. Breedlove, Peter H. Raven | tytuł = General Principles of Classification and Nomenclature in Folk Biology | czasopismo = American Anthropologist | wydanie = 1 | wolumin = 75 | strony = 214-242214–242 | język = en | data = 1973 | doi = 10.1525/aa.1973.75.1.02a00140}}</ref>.
 
Każdemu taksonowi przypisywana jest unikatowa nazwa naukowa. W klasycznej systematyce ewolucyjnej określana jest też ranga konkretnej [[kategoria systematyczna|kategorii systematycznej]] danego taksonu. W [[kladystyka|kladystyce]] wyróżniane są jednostki taksonomiczne nazywane [[klad]]ami, które często nie mieszczą się w stosunkowo wąskim zakresie kategorii systematycznych.
Linia 37:
Dla taksonów powyżej rodzaju nazwy systematyczne tworzy się zazwyczaj z użyciem nazwy typowego rodzaju, dodając do niego standardowy [[przyrostek]] (sufiks), np. rodzaj ''Rosa'' ([[róża]]), rodzina ''Ros'''aceae''''' ([[różowate]]), rząd ''Ros'''ales''''' ([[różowce]]). Przyrostki te zależą od królestwa i zebrane są w poniższej tabeli.
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0.5em 1em 0.5em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;"
!style="background:#f3f3f3;"| Takson / Ranga
!style="background:#f3f3f3;"| [[Rośliny]]
!style="background:#f3f3f3;"| [[Glony]]
!style="background:#f3f3f3;"| [[Grzyby]]
!style="background:#f3f3f3;"| [[Zwierzęta]]
!style="background:#f3f3f3;"| [[Bakterie]]<ref>[http://www.bacterio.net/-classification.html Bacteriologocal Code (1990 Revision)].</ref>
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Gromada
| align="center" colspan="2" | -phyta
| –mycota
|
|
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Podgromada
| align="center" colspan="2" | -phytina
| –mycotina
|
|
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Klasa
| –opsida
| –phyceae
Linia 63:
| –ia
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Podklasa
| –idae
| –phycidae
Linia 70:
| –idae
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Nadrząd
|align="center" colspan="3"| -anae
|
|
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Rząd
|align="center" colspan="3"| -ales
|
| –ales
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Podrząd
|align="center" colspan="3"| -ineae
|
| –ineae
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Infrarząd
|align="center" colspan="3"| -aria
|
|
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Nadrodzina
|align="center" colspan="3"| -acea
| –oidea
|
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Rodzina
|align="center" colspan="3"| -aceae
| –idae
| –aceae
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Podrodzina
|align="center" colspan="3"| -oideae
| –inae
| –oideae
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Plemię
|align="center" colspan="3"| -eae
| –ini
| –eae
|-
|style="background:#f2f2f2;"| Podplemię
|align="center" colspan="3"| -inae
| –ina
| –inae
|}
 
Uwagi:
* Dla zwierząt standardowe przyrostki ustalone są tylko dla taksonów nadrodziny i niższych ([http://www.nhm.ac.uk/hosted-sites/iczn/code/includes/page.jsp?article=29&nfv=#2 artykuł 29.2 ICZN]).
Linia 128 ⟶ 129:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | tytuł= Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0| data=2008 | wydawca=Warszawa: [[Wydawnictwo Naukowe PWN]] | miejsce=Wrocław | isbn=978-83-61492-24-5}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Takson”