Wikipedia

Li Bai: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
613 210 edycji
m zbędne powtórzenie
m WP:SK+ToS+mSI.v2+Bn, drobne redakcyjne
Linia 15:
|zh:audio =
|commons = Category:Li Bai
|wikiźródła = Li Bai
|wikicytaty = Li Bai
}}
'''Li Bo''' / '''Li Bai''' (李白)<ref group="uwaga" name=wod>Znak 白 czytany był dawniej jako ''bó'', natomiast we współczesnym chińskim ma on [[lekcja (językoznawstwo)|lekcję]] ''bái''.</ref>, znany też jako '''Li Taibo''' / '''Li Taibai''' (李太白); ur. [[701]], zm. [[762]] – [[Chiny|chiński]] [[Liryka|poeta]] z okresu ''złotego wieku'' chińskiej poezji. Obok swojego przyjaciela [[Du Fu]] często wymieniany jako jeden z dwóch największych poetów w dziejach literatury chińskiej. Zachowało się ponad 1000 jego utworów.<br />▼
 
W Europie poezja Li Bai pojawiła się dzięki jezuickiemu misjonarzowi w Pekinie [[Jean Joseph Marie Amiot]], który przedstawił ją w swoich ''Portraits des Célèbres Chinois'', wydanych w serii ''Mémoires concernant l’histoire, les sciences, les arts, les mœurs, les usages, &c. des Chinois, par les missionnaires de Pekin''. (1776–1797).<ref name="Obata">Obata, Shigeyoshi (1922). ''The Works of Li Po, the Chinese Poet.'' (New York: Dutton). Reprinted: New York: Paragon, 1965. [https://archive.org/details/workslipochines00conggoog Free E-Book].</ref>. Kolejne tłumaczenie na francuski pojawiło się w roku 1862, w jego ''Poésies de l'Époquel’Époque des Thang'' [[Marie-Jean-Léon, Marquis d'Hervey de Saint Denys|markiza d'Herveyd’Hervey de Saint-Denys]]<ref name="Saint-Denys">D'HerveyD’Hervey de Saint-Denys (1862). ''Poésies de l'Époquel’Époque des Thang'' (Amyot, Paris). See Minford, John and Lau, Joseph S. M. (2000))<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (NIESPAROWANE NAWIASY OKRĄGŁE) -->. ''Classic Chinese Literature'' (Columbia University Press) {{ISBN|978-0-231-09676-8}}.</ref>. ▼
▲'''Li Bo''' / '''Li Bai''' (李白)<ref group="uwaga" name=wod>Znak 白 czytany był dawniej jako ''bó'', natomiast we współczesnym chińskim ma on [[lekcja (językoznawstwo)|lekcję]] ''bái''.</ref>, znany też jako '''Li Taibo''' / '''Li Taibai''' (李太白); ur. [[701]], zm. [[762]] – [[Chiny|chiński]] [[Liryka|poeta]] z okresu ''złotego wieku'' chińskiej poezji. Obok swojego przyjaciela [[Du Fu]] często wymieniany jako jeden z dwóch największych poetów w dziejach literatury chińskiej. Zachowało się ponad 1000 jego utworów.<br />
 
W Europie poezja Li Bai pojawiła się dzięki jezuickiemu misjonarzowi w Pekinie [[Jean Joseph Marie Amiot]], który przedstawił ją w swoich ''Portraits des Célèbres Chinois'', wydanych w serii ''Mémoires concernant l'histoire, les sciences, les arts, les mœurs, les usages, &c. des Chinois, par les missionnaires de Pekin''. (1776–1797).
▲<ref name="Obata">Obata, Shigeyoshi (1922). ''The Works of Li Po, the Chinese Poet.'' (New York: Dutton). Reprinted: New York: Paragon, 1965. [https://archive.org/details/workslipochines00conggoog Free E-Book]</ref>. Kolejne tłumaczenie na francuski pojawiło się w roku 1862, w jego ''Poésies de l'Époque des Thang'' [[Marie-Jean-Léon, Marquis d'Hervey de Saint Denys|markiza d'Hervey de Saint-Denys]]<ref name="Saint-Denys">D'Hervey de Saint-Denys (1862). ''Poésies de l'Époque des Thang'' (Amyot, Paris). See Minford, John and Lau, Joseph S. M. (2000)). ''Classic Chinese Literature'' (Columbia University Press) {{ISBN|978-0-231-09676-8}}.</ref>.
 
Na jego recepcję w świecie anglojęzycznym największy wpływ miały swobodne, ale poetycko ważne tłumaczenia [[język japoński|japońskich]] wersji jego wierszy dokonane przez [[Ezra Pound|Ezrę Pounda]]<ref name="Pound">Pound, Ezra (1915). ''Cathay'' (Elkin Mathews, London). {{ASIN|B00085NWJI}}</ref>.
Linia 28 ⟶ 26:
Li Bai zasłynął najbardziej ze swej bujnej wyobraźni poetyckiej i z elementów [[taoizm|taoistycznych]] obecnych w jego poezji, a także z zamiłowania do mocnych trunków. Podobnie jak [[Du Fu]] spędził znaczną część życia podróżując, choć w jego wypadku działo się tak dlatego, że pozwalała mu na to jego zamożność, a nie dlatego, że zmuszała go do tego bieda. Od stuleci utrzymuje się na jego temat legenda, jakoby utopił się, próbując po pijanemu przepić do odbicia księżyca w rzece [[Jangcy]], choć najprawdopodobniej nie jest to prawdą.
 
== ŻycieŻyciorys ==
Należał do bocznej linii rodu cesarskiego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Kajdański| |imię = Edward | autor link = | tytuł = Chiny. Leksykon| |wydawca = Książka i Wiedza | miejsce = Warszawa | rok = 2005 | strony = 132 | isbn = 83-05-13407-5}}</ref>. Miejsce urodzenia jest niepewne. Wiadomo, że gdy miał pięć lat, jego rodzina przeniosła się do Jiangyou, w pobliżu obecnego [[Chengdu]] w [[Syczuan]]ie. Formalną edukację rozpoczął w wieku 10 lat. W 720 roku, gdy miał 18 lat, przepytał go gubernator Su Ting, który orzekł, że ma do czynienia z geniuszem. Choć wyraził chęć zostania urzędnikiem, nie zadał sobie trudu, aby stawić się na obowiązkowy egzamin. Zamiast tego, w wieku 25 lat rozpoczął podróże po kraju.
 
Prowadził żywot włóczęgi i biesiadnika, czego nie zmienił nawet ożenek w wieku 27 lat. W swoich utworach sławił wino, kobiety i dziką przyrodę, ale także prawdę i sprawiedliwość. W wieku 42 lat otrzymał posadę sekretarza na dworze cesarskim w [[Xi’an|Chang’anie]], którą jednak szybko stracił z powodu zamiłowania do wina i głośnego wypowiadania swoich poglądów. Przez następne 10 lat tułał się po kraju, biesiadując w gospodach i pisząc wiersze. Po wybuchu rebelii [[An Lushan]]a przyłączył się do rebeliantów, za co po upadku powstania został skazany na wygnanie do prowincji [[Gansu]]. Do końca życia przebywał na wygnaniu, pisząc przepełnione tęsknotą za wolnością i pełnią życia wiersze antywojenne. Zmarł w wieku 62 lat w prowincji [[Anhui]].
 
== Twórczość ==
Zachowało się ponad 1000 jego utworów, choć w wielu wypadkach ich autentyczność jest niepewna. Jest najbardziej znany ze swoich wierszy (''jueju''). Jego twórczość – propagująca zjednoczenie z [[natura|naturą]], poszukiwanie nieśmiertelności, wyzwolenie z więzów [[społeczeństwo|społecznych]] – nawiązuje do [[taoizm]]u, zarówno nastrojem, jak i swoją spontanicznością. Z drugiej strony, inne jego wiersze sugerują postawę konfucjańskiego moralisty.<br />
Podobnie jak w przypadku [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozarta]], krążyły legendy o tym, jak łatwo przychodziło mu tworzenie. Opowiadano sobie, że pisze ze zdumiewającą prędkością, bez poprawek. Jego ulubioną formą poetycką był wiersz ''jueju'', których zachowało się ok. 160.<br />
Jednym z jego najsłynniejszych wierszy jest "Samotna„Samotna uczta przy księżycu"księżycu” (月下獨酌 , pinyin: Yuè Xià Dú Zhuó), przetłumaczona na polski przez Jerzego Lobmana<ref>wW: Jerzy Lobman, ''Chiny poprzez wieki'', 1962, Warszawa: "Książka„Książka i Wiedza",Wiedza” (Biblioteczka popularnonaukowa "Światowid"„Światowid”) s. 170-171170–171. Autorstwo tłumaczenia jest domniemane: na odwrocie strony tytułowej podano informację: "Przekłady„Przekłady większości cytowanych utworów Jerzego Lobmana."” W niektórych miejscach (np. przy wierszu Wang Wei na s. 167) podano nazwisko tłumacza, nie podano go jednak przy ''Samotnej uczcie przy księżycu'', stąd tylko domniemanie, że jest nim Jerzy Lobman.</ref>.
 
== Utwory ==
Linia 53 ⟶ 51:
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Kajdański| |imię = Edward| |autor link = | tytuł = Chiny. Leksykon| |wydawca = Książka i Wiedza| |miejsce = Warszawa | rok = 2005 | strony = | isbn = 83-05-13407-5}}
* Jerzy Lobman, ''Chiny poprzez wieki'', 1962, Warszawa: "Książka„Książka i Wiedza",Wiedza” (Biblioteczka popularnonaukowa "Światowid"„Światowid”)
 
== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.aoi.uzh.ch/dam/jcr:ffffffff-c059-cfbc-0000-00007065080a/TangPoems.pdf Poezje Li Bai z księgi Tang Shi w przekładzie Wittera Bynnera]
* [[dmoz:Arts/Literature/Authors/L/Li_BaiLi Bai/|Wiersze Li Bai w Open Directory Project]]
 
{{Kontrola autorytatywna}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Li_Bai”