Miasto zamknięte: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{ka}} poprawiam na {{Kontrola autorytatywna}} |
Zaktualizowałam wykaz na podst. najnowszego dekretu. W nazwach obwodów zamieniłam cyrylicę na pl. Usunęłam nieaktualne i błędne dane + ułożyłam alfabetycznie, akt., wikizacja, źródła/przypisy |
||
Linia 42:
Po zakończeniu [[Zimna wojna|zimnej wojny]] spadło zapotrzebowanie na projekty realizowane w wielu ZATO. Zamykano fabryki i zakłady. Przed 1992 rokiem w miastach zamkniętych praktycznie nie występowało [[bezrobocie]], w 1995 roku bezrobotni stanowili 20% mieszkańców<ref name=":1" />. W latach dziewięćdziesiątych 28% specjalistów z ZATO (większość mieszkańców miała wyższe wykształcenie) rozważało wyjazd za granicę<ref name=":4" />. Problem został rozwiązany w kolejnych latach poprzez przekształcenie zakładów lub zlikwidowanie statusu ZATO.
Liczba ZATO ulega zmniejszeniu, jednak od 30 października 2001, pomimo nieposiadania takiego statusu, zostały dla obcokrajowców (z wyjątkiem obywateli [[Białoruś|Białorusi]]) zamknięte miasta: [[Norylsk]], [[Dudinka]], [[Igarka]], [[Tałnach]] i [[Kajerkan]]. Część ZATO jest otwarta na inwestycje zagraniczne przy ruchu obcokrajowców tylko za pozwoleniem – dotyczy to sfery atomistyki i miast zrzeszonych w ramach [[Stany Zjednoczone|amerykańsko]]-rosyjskiej inicjatywy NCI (Nuclear Cities Initiative).
Status ZATO straciło osiedle [[Wułkannyj]], czyli [[Pietropawłowsk Kamczacki]]-35 (''Вулканный, Петропавловск-Камчатский-35, Мирный, Елизовский район Камчатской области'').
Specjalny status miast zamkniętych mają tzw. [[naukograd]]y (''Наукоград''), podlegające [[Prezydenci Rosji|prezydentowi Federacji Rosyjskiej]].
=== Wykaz ZATO ===
Na podstawie dekretu rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 29 sierpnia 2019 roku na terenie Rosji znajduje się 38 miast, ośrodków lub osiedli typu miejskiego o statusie ZATO<ref>{{Cytuj |tytuł = Об утверждении перечня закрытых административно-территориальных образований и расположенных на их территориях населенных пунктов (с изменениями на 29 августа 2019 года), Постановление Правительства РФ от 05 июля 2001 года №508 |data dostępu = 2020-11-24 |opublikowany = docs.cntd.ru |url = http://docs.cntd.ru/document/901792112}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Постановление Правительства РФ от 05.07.2001 N 508 "Об утверждении перечня закрытых административно-территориальных образований и расположенных на их территориях населенных пунктов" (с изменениями и дополнениями) {{!}} ГАРАНТ |data dostępu = 2020-11-24 |opublikowany = base.garant.ru |url = http://base.garant.ru/183489/}}</ref>.
Rosyjskie miasta zamknięte można podzielić z uwagi na przeznaczenie oraz podmiot sprawujący władzę nad ZATO. Niezależnie od bezpośredniej podległości ostateczny nadzór leży w gestii [[Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej|Ministerstwa Obrony]].
ZATO [[Rosatom]]u (Federalnej Agencji Energii Atomowej):
# [[Lesnoj]] (ros. Лесной) [[obwód swierdłowski]] – w mieście znajduje się zakład badania izotopów.
#[[Nowouralsk]] (ros. Новоуральск) obwód swierdłowski – dawniej Swierdłowsk-44. W mieście znajdują się Uralskie Zakłady Elektrochemiczne (dawniej Kombinat 813).
#[[Oziorsk (obwód czelabiński)|Oziorsk]] (ros. Озёрск) [[obwód czelabiński]] – dawniej Czelabińsk-40 lub Czelabińsk-65. Siedziba administracji zakładu atomowego [[Majak (Rosja)|Majak]]. Z Oziorska wiedzie jedyna droga dojazdowa do Majaku. Tu mieszkają pracownicy zakładu. Miasto ucierpiało w wyniku [[Katastrofa kysztymska|katastrofy kysztymskiej]].
#[[Sarow (Rosja)|Sarow]] (ros. Саров) [[obwód niżnonowogrodzki]] – dawniej Arzamas-16 i Kriemlow. Miasto zamknięte od 1946 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = На крыльях серафима |data dostępu = 2020-11-24 |opublikowany = www.gudok.ru |url = http://www.gudok.ru/newspaper/?ID=762242&sphrase_id=60151}}</ref>. W czasach ZSRR pracowano tu nad bronią nuklearną. W mieście znajduje się muzeum broni.
#[[Siewiersk (obwód tomski)|Siewiersk]] (ros. Северск) [[obwód tomski]] – dawniej Tomsk-7. Od 1949 roku działały tu zakłady badania [[Uran (pierwiastek)|uranu]] i [[Pluton (pierwiastek)|plutonu]] (Kombinat 816). Od 1997 roku do terenu miasta zamkniętego włączono 3 pobliskie osiedla i dwie wsie. Na terenie ZATO znajduje się reaktor EI-2. W 1993 roku doszło do wybuchu reaktora.
#[[Snieżynsk]] (ros. Снежинск) obwód czelabiński – dawniej Czelabińsk-70. Siedziba Instytutu Fizyki.
#[[Triochgornyj]] (ros. Трёхгорный) obwód czelabiński – dawniej Zlatoust-36. Siedziba fabryki Rosatomu.
#[[Zariecznyj (obwód penzeński)|Zariecznyj]] (ros. Заречный ) [[obwód penzeński]] – dawniej Pienza-19. Znajduje się tu zakład produkcyjny „Start” imienia Michaiła Procenki zajmujący się montażem broni jądrowej i zaawansowanej elektroniki.
#[[Zielenogorsk (Kraj Krasnojarski)|Zielenogorsk]] (ros. Зеленогорск) [[Kraj Krasnojarski]] – dawniej Krasnojarsk-45. W mieście znajdują się zakłady uranowe.
#[[Żeleznogorsk (Kraj Krasnojarski)|Żeleznogorsk]] wraz z włączonymi do jego terenu osiedlami i wsią (ros. Железногорск) Kraj Krasnojarski – dawniej Krasnojarsk-26. W czasach ZSRR znajdował się tu zakład obróbki plutonu, obecnie zakład produkcji [[Satelita telekomunikacyjny|satelitów komunikacyjnych]] i urządzeń łączności. W Kombinacie Górniczo-Chemicznym, ulokowanym pod ziemią, znajduje się [[Reaktor jądrowy|reaktor]] ADE-2, obecnie nieczynny.
ZATO [[Roskosmos|Roskosmosu]]:
# [[Ciołkowski (miasto)|Ciołkowski]] (ros. Циолковский) [[obwód amurski]] – dawniej Uglegorsk. ZATO od 1992 roku, położone w sąsiedztwie kosmodromu [[Kosmodrom Swobodny|Swobodny]].
# [[Sołniecznyj (obwód twerski)|Sołniecznyj]] (ros. Солнечный) [[obwód twerski]] – centrum badań i optymalizacji rakiet nośnych.
# [[Zwiozdnyj gorodok]] (ros. Звёздный городок) [[obwód moskiewski]] – centrum szkolenia kosmonautów.
ZATO [[Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej|Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej]] i [[Wojska Rakietowe Przeznaczenia Strategicznego|Wojsk Rakietowych Przeznaczenia Strategicznego]]:
# [[Gornyj]] (ros. Горный) [[Kraj Zabajkalski]] – sztab 4 Dywizji Rakietowej.
# [[Komarowskij]] (ros. Комаровский) [[obwód orenburski]] – teren 13 Dywizji Rakietowej, wchodzącej w skład 13 Armii Rakietowej, zlokalizowany blisko kosmodromu [[Dombarowskij]].
# [[Mołodiożnyj]] (ros. Молодёжный) [[obwód moskiewski]] – centrum łączności satelitarnej.
# [[Oziornyj]] (ros. Озёрный ) obwód twerski – teren 7 Dywizji Rakietowej.
# [[Pierwomajskij (obwód kirowski)|Pierwomajskij]] (ros. Первомайский) [[obwód kirowski]] – teren jednostki wojskowej nr 44200, wchodzącej w skład Wojsk Rakietowych. Miasto utajnione od 1959 roku. Status ZATO od 1992 roku.
# [[Sibirskij]] (ros. Сибирский) [[Kraj Ałtajski]] – dawniej Sibirskij-1. Teren 35 Dywizji Rakietowej. Status ZATO od 1995 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = Об административно-территориальном устройстве Алтайского края (с изменениями на 29 октября 2020 года), Закон Алтайского края от 01 марта 2008 года №28-ЗС |data dostępu = 2020-11-24 |opublikowany = docs.cntd.ru |url = http://docs.cntd.ru/document/819043663}}</ref>.
# [[Sołniecznyj (Kraj Krasnojarski)|Sołniecznyj]] (ros. Солнечный) Kraj Krasnojarski – sztab 62 Dywizji Rakietowej.
# [[Swietłyj (obwód saratowski)|Swietłyj]] (ros. Светлый) [[obwód saratowski]] – teren 60 Dywizji Rakietowej.
# [[Swobodnyj]] (ros. Свободный) obwód swierdłowski – teren 42 Dywizji Rakietowej, wchodzącej w skład 31 Armii Rakietowej.
# [[Uralskij (obwód swierdłowski)|Uralskij]] (ros. Уральский) obwód swierdłowski – [[arsenał]].
# [[Własicha]] (ros. Власиха) obwód moskiewski – siedziba sztabu.
# [[Woschod (osiedle)|Woschod]] (ros. Восход) obwód moskiewski – centrum łączności.
# [[Znamiensk (obwód astrachański)|Znamiensk]] (ros. Знаменск) [[obwód astrachański]] – [[Poligon wojskowy|poligon]].
# [[Zwiozdnyj]] (ros. Звёздный) [[Kraj Permski]] – teren 52 Dywizji Rakietowej.
ZATO [[Rosyjska marynarka wojenna|Rosyjskiej Marynarki Wojennej]]:
# Aleksandrowsk (ros. Александровск) wraz z miastami [[Polarnyj (miasto)|Polarnyj]], [[Gadżyjewo]] i [[Snieżnogorsk]], obwód murmański – nie ma linku obiekty [[Flota Północna|Floty Północnej]].
# [[Fokino (Kraj Nadmorski)|Fokino]] (ros. Фокино) [[Kraj Nadmorski]] – obiekty [[Flota Oceanu Spokojnego|Floty Oceanu Spokojnego]]. Do terenu miasta zamkniętego włączono dwanaście pobliskich wsi i osiedli.
# [[Ostrownoj]] (ros. Островной) [[obwód murmański]] – obiekty Floty Północnej.
# [[Siewieromorsk]] (ros. Североморск) obwód murmański – obiekty Floty Północnej.
# [[Widiajewo]] (ros. Видяево) obwód murmański – obiekty Floty Północnej.
# [[Wiluczinsk]] (ros. Вилючинск) Kraj Kamczacki – obiekty Floty Oceanu Spokojnego.
# [[Zaoziorsk]] (ros. Заозёрск) obwód murmański – obiekty Floty Północnej.
ZATO wojsk obrony powietrznej:
# [[Krasnoznamiensk (obwód moskiewski)|Krasnoznamiensk]] (ros. Краснознаменск) obwód moskiewski – centrum sztabu, podlegające Ministerstwu Obrony.
# [[Mirny (obwód archangielski)|Mirny]] (ros. Мирны) [[obwód archangielski]] – ZATO zlokalizowane blisko kosmodromu [[Kosmodrom Plesieck|Plesieck]].
ZATO Ministerstwa Przemysłu i Handlu:
* [[Radużnyj (obwód włodzimierski)|Radużnyj]] (ros. Радужный) [[obwód włodzimierski]] – znajduje się tu Państwowy Naukowo – Badawczy i Doświadczalny Ośrodek Laserowy „Raduga” im. I. S. Kosminowa. W czasach ZSRR testowano w nim bojowe zastosowanie [[Laser|laserów]].
ZATO o nieustalonej podległości i spornym przeznaczeniu:
* [[Mieżgorje]] (ros. Межгорье) [[Baszkortostan]] – [[garnizon]] o nieustalonej podległości. Bezpośrednio związany z bazą wojskową przy górze [[Jamantau]] i budowanym w niej [[Schron|schronem]].
== Ukraina ==
| |||